ޚާރިޖީ ސިޔާސަތުގެ ވާހަކަ އާދައިގެ މަތިން ފަށަން ޖެހެނީ އދ އަށާއި ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޖުތަމައަށް ފިއްލަވައިގެން އުޅުއްވާ ވެރިއެއްގެ ވާހަކައިންނެވެ. އާދައިގެ މަތިން މި ނިމިދިޔަ އަހަރަކީވެސް ދިވެހިރައްޔިތުންގެ އަޑު އިއްވުމަށް ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އދއަށް ވަޑައިނުގެން ފިއްލެވި އަހަރެކެވެ.

ޚާރިޖީ ވަޒީރުކަމާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން އަދި މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުކަންވެސް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ޚާރިޖީ ދާއިރާގެ ތަޖުރިބާކާރެއްކަމަށްވާ އަބްދުﷲ ޝާހިދު ސިފަކުރައްވާގޮތުގައި ނިމިގެންދާ އަހަރަކީ"ވިސްނުމެއް ނެތި ރާއްޖެ އިސްތިއުމާރީ ނުރައްކަލެއްގެ މައްޗަށް ފުރޮޅާލި ސިޔާސަތެއް. ރާއްޖޭގެ ދާޚިލީ ކަންކަމަށް ބުރޫއަރާފާނެ ފަދަ މިންވަރަކަށް ރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތީ ދަރަނި އެއްގައުމެއްގެ މައްޗަށް ބަރޯސާކުރި ސިޔާސަތެއް" ގެންގުޅުނު އަހަރެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

އެކިއެކި ކަންކަމަށް ކްރެޑިޓް ފެސިލިޓީގެ ގޮތުގައި ޗައިނާއިން ހޯދި ލޯނުގެ އިތުރުން ފަޚުރެއްގެ ގޮތުގައި ބޮންޑު ވިއްކަން ހުޅުވާލިއެވެ. އަހަރު ފެށުނުއިރުވެސް 1.4 ބިލިއަން ރުފިޔާ ހޯދުމަށް ބޮންޑުވިއްކުމަށް ބަޖެޓްގައި ހިމަނާފައިވާއިރު ޗައިނާގެ ބޭންކުތަކުން ބޮންޑުގަތުމުން ސަރުކާރަށް މާލީ ގޮތުން ހިންދެމިލެވުނަސް ގައުމެއްގެ ދަރަނި އެއްގައުމަކަށް އިތުރުވަނީއެވެ. އަންނަ އަހަރަށް ބަލާއިރުވެސް ބައިނަލްއަޤްވާމީ މާކެޓަށް ބޮންޑު ވިއްކަން ނުކުމެއެވެ. ސަރުކާރުން ބުނާ ގޮތުން ހަމަ ކޮންމެ ގައުމަކަށްވެސް ބޮންޑު ގަތުމުގެ ފުރުސަތު އޮވެއެވެ. އެހެނަސް އަބަދުވެސް އިއްތިފާގުވަނީ ޗައިނާ ކަމަށް ވާއިރު ސަރުކާރުގެ ފަސް އަހަރުގެ ދައުރު ނިމޭއިރު އެހެން އެއްވެސް ގައުމަކުން ލިބިފައިވާ މިންވަރާ އަޅައިކިޔާ ނުލެވޭވަރުގެ ދަރަންޏެއް ޗައިނާއިން އޮންނާނީ ދީފައެވެ.

ޗައިނާއާއި ރާއްޖެއާ ދެމެދު ޑިސެމްބަރު މަހުގެ ކުރީކޮޅު ވެވުނު މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުމަކީވެސް ރާއްޖެއަށް އިގްތިސާދީ ގޮތުން އޮތް ބިރެއްގެ ގޮތުގައި އިގްތިސާދީ ބޭފުޅުންނާއި އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ދަނީ ހުއްޓުމެއްނެތި ގޮވަމުންނެވެ. ޚާރިޖީ ދާއިރާގެ ތެރެއިން ބަލާއިރު ހުތުރުވަނީ އެހެން މަންޒަރެކެވެ. ވަކި ގައުމަކަށް ކަމެއް ކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ވެރިކަންކުރާ ޕާޓީއަށް ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުން ވެސް ލަދުގަންނުވާލީއެވެ. އެއްހާސް ސަފްހާ ހިމެނޭ ފްރީ ޓްރޭޑް އެގްރީމަންޓް 7 މިނެޓްގެ ތެރޭ ވިދާޅުވެ ދިރާސާކޮށް ނިންމަވަން މަޖިލީސް މެމްބަރުންނަށް ޖެއްސެވީއެވެ. ޕީޕީއެމް ޕާލިމެންޓްރީ ގްރޫޕުގެ ލީޑަރާއި އެ ޕާޓީގެ ނައިބް ލީޑަރު ފަދަ ބޭފުޅުންނަށް ހުރިހާ މަލާމާތެއް ރައްދުވިއިރު ރައީސް ޗައިނާއަށް ވަޑައިގެންނެވީ އެ ހަދިޔާ ހިއްޕަވައިގެންނެވެ. މަޖިލީހުން ދިރާސާކޮށް ރުހުން ލިބުނު ކަމުގެ ތައްގަނޑު ޖައްސަވައިގެންނެވެ. ގައުމަށް އެވަރު ފައިދާ ބޮޑު އެއްބަސްވުމެއް އަމިއްލަ ޕާޓީގެ މެމްބަރުންނަށްވެސް ކިޔާލާނެ ފުރުސަތު ނުދެއްވާ އެ ކުރެއްވި ކަމަކާމެދު ރައްޔިތުން ސުވާލު އުފައްދައެވެ.

އެ އެއްބަސްވުން ވެގެން ދިޔައީ އިންޑިޔާގެ ކަންބޮޑުވުމަކަށެވެ. ކަންބޮޑުވީ ޗައިނާއިން ރާއްޖެއަށް އެހީތެރިކަމެއް ލިބިދާނެތީއެއް ނޫނެވެ. އެވަރުގެ ބޮޑު އެއްބަސްވުމެއްގައި ސަރުކާރުން އަމަލުކުރި ގޮތުންނެވެ. އަޑިނޭނގޭ ކަންތައްތަކެއް އޮތްކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވުމުންނެވެ.

"މުޅި އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ހަލަބޮލިކޮށް އޭގެ އެންމެ ބޮޑު ނުރައްކާ ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތި ކުރުވާނެ ސިޔާސަތެއް.އިސްލާމީ ގައުމުތަކުގެ މެދުގައި ބައިބައިވުން އުފެއްދުމަށް ހިތްވަރުދިނުމުގެ ސިޔާސަތެއް." މިއީވެސް 2017 އިގެ ޚާރިޖީ ސިޔާސަތު އޮތް ގޮތްކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވި ވާހަކަފުޅެކެވެ.

ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށް ޗައިނާއަށް ފުރުސަތު ލިބިގެންދާނެ ވާހަކަވެސް ރައީސްގެ ޗައިނާ ދަތުރުފުޅުން އެނގިގެންދިޔައެވެ. "ބޮޑުބޭބެ އިންޑިއާ"ޒަމާނުއްސުރެ ކޮށްދެމުން އައި މަސައްކަތް އެހެންބަޔަކު ކޮށްދޭން އެދުނީ ބޮޑުބޭގެ މަސައްކަތުގެ ފެންވަރު ދަށްވެގެންކަން ނޫނީ އެހެން ސަބަބެއް އޮވެގެންކަންވެސް އެނގޭނީ ބުނެދިންނަމައެވެ. އެވަރުން ނުވެގެން އެ ގައުމުގެ ސަފީރު ގއ ވިލިނގިލީ ކައުންސިލާ ބައްދަލުކުރުމުން ކައުންސިލް ސަސްޕެންޑްކޮށް ސަފީރަށް ދައްކާލީ ރުޅިވެރި ކިބުރުވެރި މަންޒަރެކެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ އިނގިރޭސި ސަފީރާ ބައްދަލުކުރުމުން ތިނަދޫ ކައުންސިލްވެސް ސަސްޕެންޑް ކުރެވުނީހެވެ. އިންޑިޔާ ސަފީރު ވަނީ ޑިޕްލޮމެޓިކް ބަހުރުވައިން"ކަލަ"ވެސް ގޮވާލާފައެވެ.އިންޑިއާއިން ދީފައި އޮންނަ ހެލިކޮޕްޓަރުގައި ބަލި މީހަކު އުފުލަނިކޮށް ނަގާފައިވާ ފޮޓޯއަކާއެކު ޓްވީޓެއްކުރައްވައި އިންޑިޔާއަށް ޝުކުރު އަދާކުރައްވާފައެވެ. މި ހޫނުގަނޑުގައި އިންޑިޔާގެ ވަފްދެއް ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތްކުރެއްވުމަށްވަނީ ނިންމަވާފައެވެ.

"އިސްލާމީ ގައުމުތަކުގެ މެދުގައި ބައިބައިވުން އުފެއްދުމަށް ހިތްވަރުދިނުމުގެ ސިޔާސަތެއް"ކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވިފަދަކަމެއްވަނީ ހިންގާލާފައެވެ. ޖޫން މަހުގެ ފަސްވަނަ ދުވަހު ސައުދީ އަރައްބިއްޔާއާއި ބަހްރެއިނާއި މިސްރާއި އެކުވެރި އަރަބި އިމާރާތުން ގަތަރާ ގުޅުން ކަނޑާލުމާއެކު އެކަމުގެ ތެރެއަށްވެސް ރާއްޖެ ފުންމާލައިފިއެވެ. ދުނިޔޭގެ މީޑިއާތަކުގައި ބްރޭކިންގ ނިއުސް އަރުވައިގެން އުޅެނިކޮށް ދިވެހިރާއްޖެއިން ގަތަރާ ޚާރިޖީ ގުޅުން ކަނޑާލިކަން އިއުލާނުކޮށްފިއެވެ. ވަކި އަތަކަށް ނުޖެހޭ ސިޔާސަތު އޮތީ އޮތްތަނުގައެވެ.

ޝާހިދު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މިދިޔަ އަހަރު ގެންގުޅެފައިވަނީ"ޤައުމުތަކުގެ ކުރިމަތީގައި އިތުބާރު ގެއްލި ރާއްޖޭގެ ބަސް އެއީ ހަޖުލެއްގެ ގޮތުގައި ދޭދޭ ގައުމުތަކުން ދެކެންފެށި ސިޔާސަތެއް.ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތަކުގައާއި އިންސާނީ ހައްގުތަކުގެ މައްސަލައިގައި ރާއްޖެއަށް ލިބިފައިވާ ލީޑަރޝިޕް ރޯލް ގެއްލިގެންދިޔަ ސިޔާސަތެއް"އެވެ.

ގުދުސްގެ މައްސަލައިގައި 36 ގައުމުން ކޯ ސްޕޮންސަރކުރި ގަރާރެއްގައި ރާއްޖެއިން ކޯ ސްޕޮންސަރއަކަށްވުމުން ރާއްޖޭގެ ދެތިން ޝޭޚަކު އެކަމަށް ތައުރީފު ކުރިޔަސް މިޔަންމާގެ މައްސަލަ އެންމެ ހޫނުވެފައި އޮތް ދަނޑިވަޅުގައި، ގަތުލް އާންމުތަކާއި ހަނގުރާމައިގެ ޖަރީމާތައް ހުއްޓުވުމުގެ މައްސަލަ އދ. ގެ 72 ވަނަ އާންމު ޖަލްސާގެ އެޖެންޑާގައި ހިމެނުމަށް އދ. ގައި ނެގި ވޯޓަށް ރާއްޖެ ފިލިކަން ދުނިޔެ ދަނެއެވެ. އަމިއްލަ ގައުމުގައި ހުރި ކުޅިތައް ހަލާކުކޮށް ނެތިގެން ހިނގައިދާނެކަމުގެ ބިރު ހީވެފައިވާފަދަ ތިމާވެށީގެ ނާޒުކު ތަންތަން މަދު ޑޮލަރުކޮޅަކަށް ވިއްކާލާ ގައުމެއްކަން ދުނިޔެ ދަންނައިރު އެއޯސިސްގެ ޗެއާގެ ގޮތުގައި ނަންބޯޑު އަޅުވައިގެން ތިއްބަސް ތިމާވެށީގެ ދާއިރާގައިވެސް ރާއްޖެ ދައްކާ ވާހަކަ އިވުމުން ބޯ ޖަހާލުން ފިޔަވައި އެހެން ގައުމުތަކުން އިތުރު ސަމާލުކަމެއް ނުދެއެވެ.

ފްރީޓްރޭޑް އެގްރީމެންޓް އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރާއި ހައުސިންގ މިނިސްޓަރު ދިފާއު ކުރައްވާއިރު ހަތްމިނެޓުން އެއްބަސްވުން ވިދާޅުވިކަމަށްބުނެ މަލާމާތް ރައްދުވި، ސަރުކާރު ހިންގާ ޕާޓީގެ ޕާލިމެންޓަރީ ގްރޫޕުގެ ލީޑަރުވެސް އެ އެއްބަސްވުމަށް ސާބަސް ދެއްވައެވެ. އަދި ތިމާވެށީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ދިވެހިންގެ އަޑެއް ނެތަސް ގައުމުން ބޭރުގައި ތިމާވެށީގެ ބައްދަލުވުމެއް ބާއްވާނަމަ ދޫކޮށް ނުލައްވައި ގޮނޑި ހޫނުކޮށްލައްވަން ނަމަވެސް އެންވަޔަރަންމަންޓް މިނިސްޓަރ ނުވަތަ ވަފްދެއް ވަޑައިގަންނަވައެވެ.