މިދިޔަ ބުރާސްފަތި ދުވަހަކީ އޮފީސްތަކަށް އެކަނި ބަލައިލި ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް އެތައް ސަޔަކާއި ކޭމެއް އޮތް ދުވަހެކޭ ދެންނެވުމަކުން ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ރަމަޟާން މަހާ ދިމާކޮށް، ދިވެހިންގެ މެދުގައި ޒަމާނުއްސުރެ ހަރުލާފައި އޮތް "މާހެފުން" ތަކެވެ. ހަފުތާ ބަންދުގައި ބައްދަލު ކުރާ އަންހެނުންގެ ދުވަހުގެ އުފާފާޅު ކުރުންތަކެވެ. ސަކަރާތާއި މަޖަލުގައި ވަގުތުތައް ހޭދަ ކުރިއިރު، ތިބާގެ އަޚުންތަކަކާއި އެތައް އުޚުތުންނެއް އިންތިހާ ދަތި ޙާލުގައި ދުވަސްތައް ގުނަމުންދާ ކަން ހަނދާން ހުރީ ކާކު ހެއްޔެވެ؟

ނިރުބަވެރި އިޒްރޭލުން ހިންގަމުން ގެންދާ 5 މަސްވީ ޤަތުލުޢާންމުގެ ތެރޭގައި ގެދޮރު ގެއްލި، ދެކުނުގެ ރަފަޙުގައި ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ އުޚުތުންނާ މެދު، މިފަދަ ދުވަހެއްގައި ވިސްނާ ފިކުރު ކުރުން މުހިންމެވެ. އެތައް އުޚުތުންނެއް ތިބީ ހުވަފަތްވެފައެވެ. ދިރި ދުނިޔޭގައި ހުއްޓާ ދަރިން ކަފުންކޮށްފައެވެ. އިންތިހާ ބަނޑުހައި ހޫނުކަމެވެ. އިންސާނަކަށް ވީތީ ލިބިދޭ ޙައްޤުތަކުން މަހްރޫމުވެފައި ވާ ޙާލު، ހައިވާނު ޖަނަވާރުތަކަށް ވުރެ ނިކަމެތި ވެފައެވެ. ރަފަޙުގުގެ ވަގުތީ ކޭމްޕުތަކުގައި ހިޔާވަހިކަން ހޯދަމުން އަންނަ އަންހެނުން ބުނި ގޮތުގައި، ޣައްޒާއަކަށް އަންހެނުންގެ ދުވަހެއް ނާދެއެވެ.

މަގުމަތިވެފައި އިން އުއްމު މަޙްމޫދު ޒަޤޫތު ސިފަކޮށްދިން ގޮތުގައި ޣައްޒާގައި މިހާރު 'އަންހެނެކޭ' އޭ ކިޔާނެ "އެއްޗެއް" ނެތެވެ. ދިރިއުޅުން ހަފުސްވެ، އެފުށް މިފުށަށް ޖަހާލި ކަމުގެ ޝަކުވާ ކުރިއެވެ.

ޣައްޒާގެ ޢާބާދީގެ ބޮޑު ބައެއް މިހަރު ދިރިއުޅެމުން ދަނީ ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައެވެ. ޤަތުލުޢާންމުގައި ގެދޮރު ގެއްލުނު މީހުންގެ ޢަދަދު، 1.7 މިލިއަނަށް އަރާ ކަމަށް އަންދާޒާ ކުރެވެއެވެ. ގެދޮރު ގެއްލި، ވަގުތީ ހިޔާތަކުގައި ދުވަސްތައް ގުނަމުން ދާ އެތައް ބަޔަކީ، ތަކުރާރުކޮށް އެތައް ފަހަރެއްގެ މަތިން ހިޔާވަހިކަން ބަދަލު ކުރަން މަޖުބޫރުވެފައި ވާ މީހުންކަންވެސް ހަނދާން ނައްތާލައިގެން ނުވާނެއެވެ.

އީމާން ޒަޤޫތު ބުނި ގޮތުގައި އޭނާގެ ބަލި ދަރިންނަށް ދޭނެ ބޭސްކޮޅެއްވެސް އޭނާއަކަށް ހޯދައި ނުދެވެއެވެ. ބޭނުންވާހާވެސް ކަމަކީ، ޢާންމު ދިރިއުޅުމަކަށް އަނބުރާ ދެވޭ ގޮތް ވުން ކަމަށްވެސް އީމާން ބުންޏެވެ.

ގެދޮރު ގެއްލި ރަފަޙަށް ޖަމާވެފައި ވާ މީހުންގެ ޢަދަދު، ގާތްގަނޑަކަށް 1.5 މިލިއަނަށް އަރައެވެ. ގިނައީ އުތުރުގެ ސަރަޙައްދުތައް ދޫކޮށް ދެކުނަށް ބަދަލުވި މީހުންނެވެ. ނިރުބަވެރި ޔަހޫދީން ކުރި ޢަމުރާ އެއްގޮތަށެވެ. އެވަރުން ނުވެގެން، ރަފަޙަށްވެސް ޔަހޫދީން ޙަމަލާ ދެއެވެ. މިދިޔަ 5 މަސްދުވަހުގެ ހަނދާންތަކުން، ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިންގެ ލޯތަށް ވަނީ ތެންމާލާފައެވެ.

އިޒްރޭލުން ހިންގަމުން ގެންދާ ނަސްލު ދޮވެލުމުގެ ޤަތުލުޢާންމުގެ ސަބަބުން، ގައްޒާގައި ވަނީ އިންސާނީ ކާރިޘާއެއް އުފެދިފައެވެ. ކާބޯތަކެއްޗާއި ފެނާއި ބޭސް ލިބުމުގެ ދަތިކަން އޮތީ އޭގެ އެންމެ އިންތިހާއަށެވެ. ޤަތުލުޢާންމު ފެށި ގޮތަށް ފަށާ، ޣައްޒާއަށް ބޭނުންވާ ކާބޯތަކެއްޗާއި، ބޭހާއި، ހަކަތައާއި ތެޔޮ އެތެރެ ކުރެވެން އޮތް ފުރުޞަތު އިޒްރޭލުން ބަންދު ކުރިއެވެ. ބައިނަލްއަޤުވާމީ ޕްރެޝަރު ބޮޑުވެގެން ގޮސް، އެހީގެ ބައެއް ޤާފިލާތަށް ޣައްޒާއަށް ވަނުމަށް އިޒްރޭލުން ފުރުޞަތު ދިނެއް ކަމަކު، ޙަމަލާ މަޑުޖައްސާނުލާ ކަމަށްޓަކައި، އެހީގެ މިޝަންތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަކީވެސް ތަކުލީފެކެވެ. ޣައްޒާއަށް ދުވާހެއްގެ މައްޗަށް 500 އެތައް ޓްރަކެއްގެ އެހީ ބޭނުންވި ނަމަވެސް، އިޒްރޭލުން ހުއްދަ ދެނީ 150 އަކަށް ޓްރަކަށެވެ.

މިދިޔަ އޮކްޓޯބަރ މަހު އިޒްރޭލުން ހިންގަން ފެށި ޤަތުލުޢާންމުގައި ޣައްޒާއިން މަރުވި މީހުންގެ ޢަދަދު، 31000 އާ ގާތް ކުރެއެވެ. އެޔެއް މިޔެއް ބެލުމެއް ނެތި، އެއްގަމާއި ކަނޑާއި ވައިގެ މަގުން ދޭ ޙަމަލާތަކުގައި ބިމާ ހަމަކޮށްފައި ވާ ޢިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައިވެސް އެތައް ބައެއްގެ ހަށިގަނޑުތައް ވާނެ ކަމަށް، ޣައްޒާގެ ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ. ޣައްޒާ ކޮންޓްރޯލް ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ ވަސް، މިބިންމަތިން ފޮހެލާން ވަޢުދުވާ ކަމަށް ބުނެ އިޒްރޭލުން ހިންގަން ފެށި ޤަތުލުޢާންމުގައި ޣައްޒާއިން މަރުވެދިޔަ މީހުންނާއި، ޒަޚަމްވީ މީހުންގެ ތެރޭގައި ގިނައީ އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންނެވެ.