ތޮއްޖެހިފައިވާ މާލެއަށް ލުއިކަމެއް އަންނާނެކަމަށް ގިނަ ބަޔަކަ ގަބޫލުކުރަނީ މާލެ ތެރޭގައި ހުރި ގުދަންތަކާއި ގަރާޖުތަކާއި ވޯކްޝޮޕްތައް އާންމުން ނޫޅޭ އެހެން ހިސާބަކަށް ބަދަލުކޮށްގެންނެވެ. އަދި އެ ތަންތަން އެހެން ތަނަކަށް ބަދަލުކުރުމަކީ ތޮއްޖިހެގެން ދިރިއުޅެމުން އަންނަ މީހުންނަށް އޮތް ރައްކާތެރި މަގު ކަމުގައިވެސް ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރެއެވެ.

މާލެ ސަރަހައްދުގައި އިންޑަސްޓްރިއަލް މަސައްކަތަށް ހާއްސަ ރަށެއް އޮވެއެވެ. ނަމަވެސް ކަނޑު ހުރަސްކޮށްފައި ގުދަންތަކާއި ބަރު މަސައްކަތް ކުރާ ތަންތަން ތިލަފުއްޓަށް ބަދަލު ކުރެވޭކަށް ވެސް ނެތެވެ. ކޮށްފިނަމަވެސް އެކަމުގެ ސަބަބުން އެކި ހިދުމަތާއި މުދަލުގެ އަގުތައް އުފުލިވެސް ދާނެއެވެ. އެއީ ހަރަދެއް ހިނގާ ކަމަކަށްވާތީއެވެ.

މިކަމަށް އޮތް ހައްލަކީ ވެސް މާލެއާއި ވިލިމާލެއާއި ގުޅިފަޅު އަދި ތިލަފުށި ގުޅުވާލަދޭ، ގްރޭޓަރ މާލެ ކަނެޓްކިޓިވީ ބްރިޖެވެ. އާންމު ނަމުން ނަމަ ތިލަ މާލެ ބުރިޖެވެ. ކޮންމެ ގޮތެއް ވިޔަސް މި މަސައްކަތް ވަކި މުއްދަތެއްގައި ކުރުމަށް ސަރުކާރުން މަސައްކަތް އެބަކުރެއެވެ. ދައުލަތުގެ ހުރިހާ އިދާރާއެއްގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވެއެވެ. ނަމަވެސް މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ލުޔެއް ލިބެން އޮތް ކަމެއްގައި މާލެ ރައްޔިތުންގެ ބެލެނިވެރި ފަރާތުން ހުރަސް އަޅާފާނެ ކަމަށް ބަޔަކު ގަބޫލުވެސް ނުކޮށްފާނެއެވެ.

ނަމަވެސް ހިތާމަ ހުރި ކަމަކީ، އެ ބެލެނިވެރި ފަރާތުން ސަރުކާރުން ކުރާ ކަންކަމުގައި ހުރަސް އެޅުމުގެ ނިޔަތުގައި، ސިޔާސީ ހިޔާލު ތަފާތުވުންތަކުގައި ކަންކަން ނިންމާ ޖެއްސުން ކުރުމުގެ ރާގުގައި ކަންކަން ކުރައްވާތީއެވެ. އިދިކޮޅުގެ މެޖޯރިޓީ އޮންނަ މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލުން ސަރުކާރުގެ މަސައްކަތަށް ހުރަސް އެޅި ނަމަވެސް ވެރިކަން ކުރާ މައި ޕާޓީއަށް ނިސްބަތްވާ ކައުންސިލަރުން ވެސް ވަކި އަތަކަށް ޖެހި ސަރުކާރު ގޯސްކުރާ ހިސާބަށް ގޮސްދާނެކަމަށް އެ ކައުންސިލަރުން އިންތިހާބު ކުރި ރައްޔިތުން ގަބޫލުވެސް ނުކޮށްފާނެއެވެ.

ބުރިޖުގެ ވާހަކައަށް ޖެހިލާނަމެވެ. ނިމިގެން ދިޔަ ކައުންސިލަށް ބުރިޖަށް ވިލިމާލޭގެ ސިނާއީ ބިމުން ބައެއް ބޭނުންވާ ކަމަށް ސިޓީއެއް ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީން ފޮނުވިއެވެ. އަދި އެކަންކަން ހަމަޖައްސައި ދިނުމަށް ވެސް އެދިފައިވެއެވެ.

ބަދަލު ކުރެވުނު ސިޓީތަކުގައިވާ ވާހަކައާއި، ސިޓީ ކައުންސިލުން ސިޔާސީ ވަކި ފިކުރެއްގައި ރައްޔިތުންގެ ލާބައަށްޓަކައި ކުރާ މަސައްކަތްތަކަށް ހުރަސް އަޅަމުންދާ ކަންކަން ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ތިލަކޮށްލާނަމެވެ.

ތިލަމާލެ ބްރިޖުގެ މަސައްކަތަށް ވިލިމާލޭގެ ސިނާއީ ސަރަހައްދު ބޭނުންނުވާނެ ކަމަށް ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީން އެންގިކަމަށް ވިދާޅުވެ, މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ 44 ވަނަ ރަސްމީ ޢާއްމު ޖަލްސާގައި, ޑެޕިއުޓީ މޭޔަރު އަހުމަދު ނަރީޝް ހެއްދެވީ އިތުރުފުޅެކެވެ. އެކަންކަން ހާމަވާ 2 ސިޓީއެއް ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީން މީޑިއާތަކަށް ހިއްސާކޮށްފައިވެއެވެ.

ނަރީޝް ވިދާޅުވެފައިވަނީ, މާލެއާއި ވިލިމާލޭގެ "ލޭންޑް ޔޫސް ޕްލޭން" ހެދިއިރު، ވިލިމާލޭގެ ސިނާއީ ސަރަހައްދަކީ ތިލަމާލެ ބްރިޖުގެ މަސައްކަތަށް ބޭނުންވާނެ ތަނެއް ނޫންކަމަށް ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީން އެންގިކަމަށާއި، ތިލަމާލެ ބްރިޖުގެ މަސައްކަތާއި ގުޅިގެން ވިލިމާލެއިން ބޭނުންވާ ސަރަހައްދު ކަނޑައެޅުމަށްޓަކައި ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީން މީގެ 4 މަސް ކުރިން ސިޓީ ފޮނުވި ކަމަށެވެ. ސިޓީއާއި ގުޅޭގޮތުން މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލުން ވިލިމާލެއަށް ގޮސް އެތަން ބަލައި, މިނިސްޓްރީން ބޭނުންވާ ސަރަހައްދު ކަނޑައަޅުއްވައިދެއްވި ކަމަށްވެސް ނަރީޝް ވިދާޅުވިއެވެ.

ނަމަވެސް ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީން ސިޓީ ކައުންސިލަށް މި މައްސަލާގައި ފޮނުވާފައިވާ 2 ސިޓީއެއް ވަނީ ލިބިފައެވެ. މީގެ ތެރެއިން 2020 ވަނަ އަހަރުގެ ޖޫން މަހުގެ 30 ވަނަ ދުވަހު, މާލެ ސިޓީގެ އޭރުގެ މޭޔަރު ސިފާ މުހައްމަދަށް ފޮނުވި ސިޓީގައި ބުނެފައިވަނީ, މާލެއާއި ވިލިމާލެއާއި ގުޅީފަޅާއި، ތިލަފުށި ގުޅުވާލުމަށްޓަކައި ގާއިމުކުރާ ބުރިޖުގެ އަމަލީ މަސައްކަތްތައް ފެށުމުގެ ތައްޔާރީތައް އެ މިނިސްޓްރީގެ ފަރާތުން ވަމުންދާ ކަމަށެވެ. އަދި ބުރިޖު ގުޅިފަޅާއި، ވިލިމާލެއާއި ދެމެދު ގުޅުވާލުމަށް ހަމަޖެހިފައިވަނީ ވިލިމާލޭ ސިނާއީ ސަރަހައްދާ ދިމާއިން ކަމަށެވެ.

އެހެންކަމުން ވިލިމާލޭ ސިނާއީ ސަރަހައްދުން އަލަށް ބިން ދޫނުކުރުމަށާއި، މިހާތަނަށް ދޫކޮށްފައިވާ ބިންތަކުގެ މުއްދަތު އިތުރުކޮށްދޭނަމަ އެ މިނިސްޓްރީއާއި މަޝްވަރާކުރުމަށްފަހު ނޫނީ ގޮތެއް ނުނިންމުމަށް އެދޭ ކަމަށް 30 ޖޫން 2020ގައި ފޮނުވި ސިޓީގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން މި ސިޓީއާއި ހަވާލާދީ މި މަހުގެ 13 ވަނަ ދުވަހު މާލެ ސިޓީގެ މިހާރުގެ މޭޔަރު ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒަށް ވެސް ވަނީ ސިޓީއެއް ފޮނުވާފައެވެ. މި ސިޓީގައި ބުނެފައިވަނީ 30 ޖޫން 2020 ގައި ފޮނުވި ސިޓީއާއި ހަވާލާދީ، ވިލިމާލޭ ސިނާއީ ސަރަހައްދުގައި ހުސްކޮށް ހުރި ބިންތައް ކުއްޔަށް ދޫކުރުމުގެ މަސައްކަތް ސިޓީ ކައުންސިލުން ކުރިއަށް ގެންދާކަމުގެ މައުލޫމާތު މިނިސްޓްރީއަށް ލިބިފައިވާކަމަށެވެ.

އަދި އެ ސަރަހައްދުން ބިން ދޫކުރުމުގެ ކަންކަން ސިޓީ ކައުންސިލުން ކުރިއަށް ގެންދަންވާނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިދާރީ ދާއިރާތައް ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ހިންގުމުގެ ގާނޫނުގެ 56-2ގެ (ބ) ގައިވާ ގޮތަށް "ލޭންޑް ޔޫސް ޕްލޭން" މިނިސްޓްރީއަށް ހުށަހަޅައިގެން އެ ޕްލޭން ފާސްވުމުންކަމަށެވެ.

ކައުންސިލް ބައްދަލުވުމުގައި ނަރީޝް ވިދާޅުވީ, ވިލިމާލެއިން ބިން ދޫކުރަން ނިންމެވީ، ލޭންޑް ޔޫސް ޕްލޭން ހަދާނިންމައި އެ އަވަށުގެ މީހުންނާއި މަޝްވަރާކުރުމަށްފަހު ކަމަށާއި، ބްރިޖުގެ މަސައްކަތަށް އެ ތަނުން ބިން ބޭނުންނުވާކަން މިނިސްޓްރީގެ ފަރާތުން ޔަގީންކުރެއްވުމަށްފަހުކަމަށެވެ. ދައުލަތުން މުސާރަ ނަންގަވައިގެން އިންނަވައި މިވަރުގެ ދޮގު ހައްދަވަން ހެޔޮވެސް ނުވާނެއެވެ. މި ދެ ސިޓީން އެކަނި ވެސް ނަރީޝް ފަދަ ތަސައްރަފު ފުދިފައި ތިއްބެވި ބޮޑެތި ފިރިހެންވެރިން ރޯމާ ދުވާލު ހައްދަވާ އިތުރުފުޅު ނިކަން ސާފެވެ.

ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީން މި ކަންކަން ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް ވެސް ސިޓީން އެދިފައިވަނީ ސީދާ ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނުގައި ބުނާ ފަދައިން ކައުންސިލްގައި އެދިގެންނެވެ. ގަދަބާރަކުން ނޫނެވެ. އަދި ފުލުހުންނާއި ސިފައިން ފޮނުވައިގެން ވެސް ނޫނެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލްގައި ބޮޑު ތަޅު އަޅުވައިގެން ވެސް ނޫނެވެ. މިނިސްޓްރީއާއި މިނިސްޓްރީގައި ތިބީ ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމަށް ތަސައްރަފު ފުދިފައި ތިބި މީހުންނެވެ.

ނަމަވެސް ސިޓީ ކައުންސިލްގައި ތިއްބެވި އެމްޑީޕީ މެންބަރުންނަށް ވެސް އޮޅުނީ ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމެވެ. ސަރުކާރަށް ރަތްމަހަކަށް ނުގޮވާހާ ހިސާބަށް ކަންކަން ދިޔައެވެ. އިހައްދުވަހަކު ހުންނެވި މިނިސްޓްރީ މިއަދު ގޯސްވެސް ވެއްޖެއެވެ. އިހައްދުވަހަކު ދިފާއުކުރި ކަންކަން މިއަދު ހުތުރު ކަމަކަށް ވެސް ވެއްޖެއެވެ.

44 ވަނަ ބައްދަލުވުމުގައި ސައިފް ވިދާޅުވީ އަލަށް އުފެދިގެން އައި ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމު ތަަސައްވަރުކުރާ އުސޫލަކީ ސިޓީއެއްގައި ނުވަތަ ރަށެއްގައި ކުޑަ ނުވަތަ ބޮޑު މަޝްރޫޢެއް ހިންގި ނަމަވެސް، އެ ސިޓީއެއްގައި ނުވަތަ އެ އަވަށެއްގައި ދިރިއުޅޭ އެތަނަކަށް ވޯޓު ހައްގުވާ އެތަނުގެ އަހުލުވެރިން ކުރެން ޚިޔާލު ހޯދުން ކަމަށާއި، ލޯކަލް ކައުންސިލުތައް އެކަށެއެޅިފައިވާ ސަބަބަކީ ރަށްތަކާއި ސިޓީތަކުގެ އަހުލުވެރިންގެ ވިސްނުމާއި މަޝްވަރާ އެ ސަރަޙައްދެއްގައި ކުރެވޭ މަސައްކަތްތަކާއި ގުޅޭ ގޮތުން ހޯދުން ފަސޭހަކުރުން ކަމަށެވެ.

ރަނގަޅެވެ. އެކަންކަން އޮތީ އެހެންނެވެ. ނަމަވެސް ޕާޓީތެރޭގައި ތަފާތުވާ ހިޔާލަކާއި ޕްރޮފެޝަނަލް މަސައްކަތާއި އަޅުވާ ކަންކަން ގޯސް ކުރުން އެއީ އެންމެ ޒިންމާދާރު ގޮތެއް ނޫނެވެ. ބްރިޖަށް ބިން ބޭނުންވާ ކަމުގައި ދެ ސިޓީއަކުން އެ ވާހަކަ ކައުންސިލްގައި އެދިފައިވެއެވެ. ކުރިން އޮތް ކައުންސިލާއި އެ ވާހަކަތައް ވެސް އޭރު ދެކެވުނެވެ. މަޝްވަރާ ވެސް ކުރިއެވެ. ޔައުމިއްޔާ ހުޅުވައިފިނަމަ އެ ފެންނަންވެސް ހުންނާނެއެވެ.

ބޮޑެތި މަގާމުތަކާއި ހަވާލުވާން ވާނީ ވާހަކަ ދައްކަން ކުޅަދާނަ ވެގެން ވެސް ނޫނެވެ. އެކަންކަމާއި ހަވާލުވާންވީ ޒިންމާދާރުކަމާއެކު ހިދުމަތް ކުރެވޭނެކަމުގެ ޔަގީންކަން އޮވެގެންނެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލުން ގަސްދުގައި ކުރަމުން ގެންދަނީ ސަރުކާރުގެ ބުރިޖް މަޝްރޫއަށް ހުރަސް އެޅުމުގެ މަސައްކަތެވެ. މިއީ ސަރުކާރަށް ކުރެވޭ ޖެއްސުމެއް ވެސް ނޫނެވެ. މިއީ ސީދާ މާލޭގެ ރައްޔިތުންނާއި މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ ރައްޔިތުންނަށް ކުރާ ޖެއްސުމެކެވެ.