އެ ރަހުމަތްތެރިޔާއާ ބައްދަލުކޮށްލާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ހަދިޔާއެއް ދޭނެވެ. ހަދިޔާއެއް ނުދީ ހަމަޔަގީނުން ވެސް ނުދާނެއެވެ. އެ ރަހުމަތްތެރިއަކީ އެންމެ ގާތް ރަހުމަތްތެރިއާ ކަމުގައި ހަދައިފިކަމުގައިވާނަމަ ތިމާއަށް ލިބޭ ލާބަޔާ މަންފާ ވަރަށްވެސް ބޮޑެވެ. ސިކުނޑި ހުޅުވި، އެތައް މައުލޫމާތެއް ލިބިގެންދެއެވެ. ނޭނގޭ އެތައް ކަމެއް ދަސްވެގެންދެއެވެ. އެއީ ފޮތެކެވެ. ފޮތެއް ކިޔައިފިއްޔާ ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް ކޮންމެވެސް އައު އެއްޗެއް އެނގޭނެއެވެ. އައު ވިސްނުންތައް ވިސްނެމުންދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ދެރައީ މިހާރު އެރަހުމަތްތެރިޔާ މަތިން ހަނދާންނެތި، އެރަހުމަތްތެރިޔާއާ ގިނަ ޒުވާނުން މިއަދު ދުރުވާތީއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގައުމީ ޔުނިވާސިޓީން ހާމަކުރާ ގޮތުގައި މިހާރުގެ ޒުވާނުން ފޮތް ކިޔުމާއި ވަރަށް ދުރެވެ. ލައިބްރަރީއަށް ވަދެ ފޮތް ކިއުމުގައި ވަގުތު ހޭދަ ކުރާ ނިސްބަތްވެސް ވަރަށް މަދެވެ. އެކަން ލައިބްރަރީން ފޮތް ނަގާ ދަރިވަރުންގެ ތަފާސްހިސާބުތަކަށް ބަލާލުމުން ހާމަވެގެންދެއެވެ. އާއްމު ގޮތެއްގައި ފޮތް ނަގައިގެން ކިޔުމުގައި ހޭދަކުރަނީ އެސައިންމެންޓްތައް ޑިއުވާ ދުވަސްވަރެވެ. އޭގެ ކުރިން ލައިބްރާރީން ފޮތެއް ނަގާނެ ދަރިވަރަކު މަދުވާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ގައުމީ ކުތުބުޚާނާގެ އޮފިޝަލެއް ވިދާޅުވީ ގިނައިން ފޮތް ކިޔުގައި ހޭދަކުރަނީ ސްކޫލު ދަރިވަރުންނެވެ. އެއީވެސް ގިނަ ފަހަރަށް ސްކޫލުތަކުން އިންތިޒާމްކޮށްގެން ނަގާ ޚާއްސަ ސެޝަންތަކުގައެވެ.

ލައިބްރަރީގައި ވަގުތު ހޭދަކޮށްގެން ފޮތް ކިޔާ ޒުވާނުންގެ އަދަދު މަދުވަމުންދާތީ މިހާރު އޮންލައިންކޮށް ފޮތް ނަގައިގެން ކިޔޭނެ ގޮތަށް ވަނީ މަގުފަހިކޮށްދީފައެވެ. އެމްއެންޔޫ އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިސްލާމިކް ޔުނިވާސިޓީ (އައިޔޫއެމްއިން) އޮންލައިންކޮށް ފޮތް ކިޔޭނެއެވެ. ނަމަވެސް ނިސްބަތުން މިހާރު ބޮޑެތި ޒުވާނުން ފޮތާއި ދުރުކަމަށް ތައުލީމު ދާއިރާގެ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ.

ފޮތް ކިޔުމާއި ދުރުވުމުގެ އިތުރުން ދިވެހި ފޮތް ލިޔުން ވެސް މަދެވެ. ބޭރުގެ ފޮތްތައް ދިވެހި ބަހަށް ތަރުޖަމާ ކުރުން ވެސް ނިސްބަތުން މަދެވެ. އެކަމުގެ ދަތިކަން މިއަދު މަތީ ކޯސްތަކުގެ ދަރިވަރުން ވަރަށް ރަނގަޅަށް ތަޖުރިބާ ކުރާނެއެވެ. އެއީ ރިސާޗަށް މައުލޫމާތު ހޯދާއިރު، ދިވެހި ބަހުން ލިޔެފައިވާ ފޮތްތައް މަދުކަމުންނެވެ. ދުރުވިސްނުމަކުން ވިސްނާނަމަ މިއީ މުޅި ގައުމަށް އެކަމުގެ ނޭދެވޭ އަސަރު ކުރާނެ ކަމެކެވެ. ދިވެހި ބަހަށްވެސް މެއެވެ.

މިކަން ހައްލު ކުރުމުގެ ގޮތުން މިހާރު އެމްއެންޔޫއިންް ވަނީ މަސައްކަތް ފަށާފައެވެ. އެގޮތުން ޔުނިވަރސިޓީގެ މުވައްޒަފުންނާއި ދަރިވަރުންގެ މެދުގައި އާލާކޮށް ދިރުވުމަށް، ޔުނިވަރސިޓީން ވަނީ "ބުކް ރައިޓިންގ ގްރާންޓްސް" ތައާރަފްކޮށްފައެވެ. އެމްއެންޔޫއިން ބުނީ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ފޮތް ލިޔުމަށް ދެވޭ ގްރާންޓް 14 ފަރާތެއް ހާސިލްކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ. އެމްއެންޔޫއިން ބުނީ ބުކް ރައިޓިން ގްރާންޓްސްއަށް 23 ފަރާތަކުން ޕްރޮޕޯޒަލް ހުށަހެޅި ނަމަވެސް އެ ޕްރޮޕޯޒަލްތައް ޔުނިވަރސިޓީގެ ބުކް ރައިޓިންގ ގްރާންޓްސް ކޮމިޓީން ރިވިއު ކުރެއްވުމަށް ފަހު 14 ފަރާތަކަށް އެއް މިލިއަން ސާޅީސް އަށް ހާސް ދުއިސައްތަ ރުފިޔާ ދޭން ނިންމާފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ފޮތް ލިޔުމާއި ކިޔުމަށް ޝައުގުވެރިކަން އުފެއްދުމަށް އިތުރު މަސައްކަތްތައް ކުރާނެ ކަމަށް އެމްއެންޔޫއިން ބުނެއެވެ. އެހެންކަމުން ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ހައްލެއް ލިބޭނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ.

މުއައްސަސާތަކުން އެކި ލެވަލްގައި މަސައްކަތް ކުރި ނަމަވެސް މިމައްސަލައަށް ހައްލު ލިބިގެން ދާނީ މިއަދުގެ ޒުވާނުން ފޮތް ކިޔުމަށާއި، ފޮތް ލިޔުމަށް ޝައުގުވެރިވެގެންނެވެ. އެ މަސައްކަތަށް ވަގުތު ހުސްކޮށްގެން ނެއެވެ. ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުން ފޮތާއި ދުރުވުމަކީ ތިމާއަށް އެކަމުގެ ގެއްލުން ވަރަށް ބޮޑަށް ލިބޭނެ ކަމެކެވެ. މީހަކު ކިތަންމެ މަސައްކަތެއް ކޮށްދިނަސް އިންސާނާ ވިސްނައި ދެނެގަންނަން ބޭނުންވާ މައުލޫމާތެއް މެނުވީ އޭނާގެ ސިކުނޑިއަކަށް ނުވިސްނޭނެއެވެ. މިއީ އިންސާނުންގެ ތަބީއަތެވެ. އިލްމާއި މައުލޫމާތު ހޯދުމުގައި އިންސާނާއަށް އެންމެ އެހީތެރިވާ ވަސީލަތަކީ ލިޔެފައިވާ ލިޔުންތަކާއި ފޮތްތައް ކަމަށްވާއިރު، ފޮތް ކިޔުމަކީ މީހާގެ ވިސްނުން ތޫނުކޮށްދީ ސިކުނޑި ތަނަވަސް ކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. ކުޑަކުއްޖެއް، ޒުވާނެއް ނުވަތަ މުސްކުޅިއެއް ކަމުގައި ވިޔަސް ފޮތް ކިޔުމުން އެމީހަކު އިލްމީ ގޮތުން މުއްސަނދި ކޮށްދެއެވެ. ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ފޮތް ކިޔުމުން ތިމާގެ އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރުކޮށްދެއެވެ. އާދަކޮށް ފޮތް ކިޔާނަމަ ތިމާގެ ޚިޔާލު ތަނަވަސްވެ، އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރު ހަރުފަތްތަކަށް ގެންގޮސް ދެއެވެ.

ފޮތް ކިޔުމަކީ އައުބަސްތަކަށް ތިމާ އަހުލުވެރިވެ މީހުންނާ މުއާމަލާތުކުރުމުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ފަސޭހަވާ ކަމެކެވެ. ކޮންމެ ދާއިރާއެއްގައި މަސައްކަތް ކުރާ މީހެއް ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް ފޮތް ކިޔައި ތިމާގެ ބަސްކޮށާރު މުއްސަނދި ކުރަންޖެހެއެވެ. އެއީ ތަފާތު ބަސްތައް ބޭނުން ކުރުމަކީ ދައްކާ ވާހަކައިގެ ފަށުވިކަމާއި ބަލާޣާތްތެރިކަން އިތުރުވެ އަޑުއަހާ މީހުންގެ ސަމާލުކަން ލިބޭނެ ކަމަކަށްވާތީއެވެ.

މީގެ އިތުރުން ފޮތަކީ މާޔޫސްކަމާއި ނުތަނަވަސްކަމުން ވެސް ދުރުކޮށްދޭ ބާރުގަދަ ހަތިޔާރެކެވެ. އެއީ ފޮތް ކިޔުމުން ބޭކާރު ފިކުރުތަކާއި ޚިޔާލުތަކުން ދުރުކޮށްދޭތީއެވެ. މާހިރުން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ނިދަން އުނދަގޫވާ މީހުންނަށް ފޮތަކީ ނިދާ ބޭހެކެވެ. އެއީ ފޮތް ކިޔުމުން ނިދަން ފަސޭހަވެ، ހަށިގަނޑު "ރިލެކްސް" ކޮށްލައެވެ. އަދި އަރާމު ކުރުމުގެ ވަގުތު ޖެހިއްޖެކަމަށް ލޮލުން ސިކުނޑިއަށް މެސެޖް ފޮނުވައިދެއެވެ. ފޮތުގެ ބަދަލުގައި ސްކްރީނަށް ބެލުމުން އެކަމުން ލޮލަށާއި، ސިކުނޑިއަށް ނޭދެވޭ އަސަރުކުރުވައެވެ. އަދި އޭގެ އަލިކަމަކީ ނިންޖާ ދުރުކޮށްދޭ އައްޔެކެވެ.

ހުރިހާ ގޮތަކަށް ނަމަވެސް ފޮތަކީ ތިމާއަށް އެންމެ ފައިދާ ކުރާނެ ވަސީލަތެވެ. އެހެންކަމުން ތިމާގެ އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔާއަށް ފޮތް ހަދާކަށް ނުވޭތޯއެވެ. އައު އުންމީދަކާއި، އައު އަޒުމަކާއެކު މާދަމާގެ ކާމިޔާބަށް ފޮތް ވަރަށް މުހިންމެވެ.