ކަށި މިޔަރު ބާނަން ހުއްދަދޭން ރައީސް މުއިއްޒު ނިންމުމާއެކު މިޔަރު ހިމާޔަތް ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރާ ފަރާތްތަކުން ރުޅި ގަދަވެއްޖެ އެވެ.

ސަރުކާރުން ކަށި މިޔަރު ބާނަން ހުއްދަ ކުރަން ނިންމި އިރު ރާއްޖެ އަކީ މިޔަރުގެ އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ މަސްވެރިކަން ކުރުން މަނާ ކޮށްފައި އޮތް ގައުމެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މިޔަރުގެ މަސްވެރިިކަމަށް ހުއްދަ ދިނުމަށް ސަރުކާރުން ނިންމާފައިވާ ކަމަށް ރައީސް މުއިއްޒު އިއުލާނު ކުރެއްވުމާ ގުޅިގެން 2010 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ރާއްޖެ އަށް ލިބިފައި އޮތް ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް "ޝާކް ސެންކްޗުއަރީ" ގެ ލަގަބު ރާއްޖެ އަށް ގެއްލިގެން ދާނެ ކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން މިޔަރު ހިމާޔަތް ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރާ ފަރާތްތަކުން ވަނީ ފާޅު ކޮށްފައެވެ.

މިޔަރު ނުބާނާ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެ އިން ނިންމި ހިސާބުން ގާތްގަނޑަށް 90،000 އަކަ ކިލޯމީޓަރުގެ ސެންކްޗުއަރީ އެއް ރާއްޖޭގައި އޮތީ ގާއިމުވެފައެވެ.

"މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަން އަލުން ހުޅުވާލުމުން ދުނިޔޭގައި މިޔަރަށް ހިމާޔަތް ލިބިދޭ ރައްކައުތެރި ސަރަޙައްދެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެ އަށް ލިބިފައިވާ ރީތި ނަން ގެއްލިގެންދާނެ،" ކަމަށް ޝާކް ގާޑިއަންގެ ބާނީ ބްރެންޑަން ސިންގ ވިދާޅުވި ކަމަށް އޭއެފްޕީ އިން ރިޕޯޓުު ކޮށްފައިވެއެވެ.

ކުޅުދުއްފުށި ސިޓީގައި ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅުގައި ރައީސް މުއިއްޒު ވިދާޅުވީ، އެ ސިޓީގެ ރައްޔިތުންނަކީ ކުރީގެ ޒަމާނެއްގައި ކަށި މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަން ކުރި ބައެއް ކަމަށާއި، އެކަމުން ވަރަށް ބޮޑު އާމްދަނީ އެއް ލިބިގެން ދިޔަކަމަށެވެ. އެހެން ކަމުން ނޮވެމްބަރު 1 ން ފެށިގެން ކަށި މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަން ކުރުން ހުޅުވާލަން ސަރުކާރުން ނިންމާފައިވާ ކަމަށެވެ.

އޮޑި ދޯނިފަހަރުގައި ލުމަށް ބޭނުން ކުރާ ތެޔޮ އުފެއްދުމަށް ގިނަ އަދަދަކަށް ރާއްޖޭ ގައި ކުރިން ބާނަމުން އައި ކަށި މިޔަރު - ނުވަތަ އިނގިރޭސި ބަހުން ކިޔާ ގަލްޕާ ޝާކް އަކީ ޑޯގްފިޝްގެ ބާވަތެކެވެ.

މިއީ އެވްރެޖްކޮށް 90 ސެންޓިމީޓަރު (3 ފޫޓު) ދިގުމިނުގައި ހުންނަ، އަދި ދުނިޔޭގެ ހޫނު އަދި ހޫނު މިން މެދުމިނުގައި ހުންނަ ކަނޑުތަކުގައި 100-1500 މީޓަރުގެ ފުންމިނުގައި ދިރިއުޅޭ މަހެކެވެ.

މިއީ ރާއްޖޭ ގައި އާންމު ބާވަތެއް ނަމަވެސް، އައި.ޔޫ.ސީ.އެން ރެޑް ލިސްޓް އޮފް ތްރެޓަންޑް ސްޕީޝީޒްގައި ނެތިދިއުމުގެ ބިރު ހީވެފައިވާ ބާވަތެއްގެ ގޮތުގައި ލިސްޓު ކުރެވިފައިވާ މިޔަރުގެ ބާވަތެކެވެ. ކަށި މިޔަރަށް ނުރައްކާ ބޮޑުވީ މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި މި ބާވަތުގެ މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަމުގެ ސަބަބުންނެވެ.

މިޔަރުގެ އެހެން ބާވަތްތަކެކޭ އެއްފަދައިން، މި ބާވަތުގެ މިޔަރު ހެދި ބޮޑުވަނީ ވަރަށް ލަހުންނެވެ. އަދި އާލާވުމަށްވެސް ދިގުު މުއްދަތެއް ނަގައެވެ. ބައެއް ދިރާސާތަކުން ފާހަގަ ކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި މިޔަރުގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރެއިން ދަރިމައި ވުމުގެ ރޭޓް އެންމެ ދަށް ބާވަތަކީ ކަށި މިޔަރު ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ.

މި ބާވަތުގެ މިޔަރު ދަރިމައި ވަނީ އެންމެ މަދު ވެގެން ވެސް 12 އަހަރު ފުރުމުންނެވެ. އަދި ވިހާ އިރު ވިހަނީ އެންމެ މިޔަރެކެވެ. ވިހެއުމަށް ފަހު އަނެއް ފަހަރު ވިހެއުމާ ދޭތެރޭ މަދުވެގެން 2 އަހަރު ދުވަސް ހޭދަވެއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭ ގައި 1998 އިން ފެށިގެން މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަމާ ގުޅޭ ހަރުދަނާ ޤަވާއިދުތަކެއް ހެދި، 2010 ގައި މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަން މުޅިން މަނާ ކުރެވުނެވެ.

2021 ގައި އަލުން މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަމަށް ހުޅުވާލަން އުޅޭ ވާހަކަތަކެއް ދެކެވެން ފެށުމާއެކު، އޭރުގެ ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރު ޒަހާ ވަހީދު އެކަން ދޮގު ކުރެއްވިއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެފަދަ ވާހަކަތަކެއް ފެންމަތިވި ހިސާބުން، ބައިނަލްއަގްވާމީ ފެންވަރުގައި އެކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ދެކޮޅު ހަދާ އިހުތިޖާޖު ކޮށްފައިވެއެވެ.

އެ ގޮތުން މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަމަށް ހުއްދަ ދީފި ނަމަ ސްކޫބާ ޑައިވަރުން ދިވެހިރާއްޖެ ބޮއިކޮޓް ކުރާނެ ކަމަށް ބުނެ އިންޒާރު ދީފައިވެއެވެ.

މިޔަރުގެ މަސްވެރި ކަމަށް ހުޅުވާލައިފި ނަމަ ޑައިވަރުން ވަނީ ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ޗުއްޓީ އަށް ދިވެހިރާއްޖެ އަށް ނާންނާނެ ކަމަށާއި، މި ނިންމުން ބަދަލު ނުކުރާ ނަމަ ރޭވިފައިވާ ދަތުރުތައް ކެންސަލް ކުރާނެ ކަމަށް ބުނެ ފޭސް ބުކް ގައި ލިޔެފައެވެ. އަދި ބައެއް ފަރާތްތަކުން ވަނީ ދަތުރުތައް ކެންސްލް ކުރާނެ ކަމަށް ބުނެ މަޓީ އަށާއި، އެމްއެމްޕީއާރުސީ އަށާއި، މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިޝަރީޒް އަށް ސީދާ ލިޔެ، އެފަރާތްތަކުގެ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށްފައެވެ.

އޭގެ އިތުރުން ޗޭންޖް.އޯގް ގައި ހުޅުވާލި ޕެޓިޝަނެއް ގައި އެތައް ހާސް މީހުން ސޮއިކުރި ކަން ވެސް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.

މި ހިނގާ އޮގަސްޓް މަހުގެ 26 ވަނަ ދުވަހު ކުޅުދުއްފުއްޓަށް ވަޑައިގެން މުއިއްޒު ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅުގައި ކަށި މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަމަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކުން، އަލުން އެކަން ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު 1 ނޮވެންބަރުން ފެށިގެން ލިބިގެންދާނެ އަތީ، އެކަމަށް ތައްޔާރުވާން ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކުން ތައްޔާރުވުމަށް ގޮވާލައްވާފައިވެއެވެ.

މުއިއްޒުގެ ކުއްލި މި ނިންމެވުން ދުނިޔޭގެ އެކި އެކި މީޑިއާ ތަކުން އަންނަނީ ރިޕޯޓު ކުރަމުންނެވެ.

އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން މަނާ ކޮށްފައި އޮތް ކަށި މިޔަރުގެ މަސްވެރިކަން އަލުން ހުޅުވާލަން މުއިއްޒު ނިންމެވިއިރު، މި ސަރުކާރުން ވަނީ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތަކުން ތިމާވެއްޓަށް ކުރާ އަސަރު ދެނެގަންނަ އީއައިއޭ ރިޕޯޓު ހެދުން ލުއިކުރުމުގެ ގޮތުން އީއައިއޭ ހެދުމުގެ ގަވައިދު ބަދަލު ކޮށްފައެވެ. އީއައިއޭގެ ތައްޔާރު ކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ފަސޭހަ ކުރީ ފަރުތަކާއި ފަޅުތައް ހިއްކުން އަވަސް ކުރުމަށް ކަމަށް މައުލޫމާތު ލިބިފައިވެއެވެ. މުއިއްޒު ގެ ސަރުކާރު ފެށުނު އިރު ވަކި މިނިސްޓްރީ އެއްގެ ގޮތުގައި ހިނގަމުން އައި އެންވަޔަރަންމަންޓް މިނިސްޓްރީ އުވާލުމަށް ފަހު އެ މިނިސްޓްރީ އިން ކުރަމުން އައި މަސައްކަތްތައް ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީ އާ ވަނީ އެއްކޮށްލާފައެވެ. މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރު ފެށުނު އިރު އެންވަޔަރަންމަންޓް މިނިސްޓްރީ ހިނގަމުން އައި އިމާރާތްވެސް ވަނީ ރޯވެ އަނދާ ހުލިވެފައެވެ.