ދެ ޖިންސުގެ މީހުން ހެދުންއެޅުމުގައި އިސްލާމީ ގިއުގަނޑުން ބޭރުވެ، ނަން މަޝްހޫރު މީހުން ކޮޕީކުރުން އާއްމުވެފައިވާ ކަމަށާއި، މިއީ ބިރުވެރިކަމެއް ކަމަށްވާތީ، މިކަމުން ދުރުވުމަށް ޚުކުރު ޚުތުބާގައި ގޮވާލައިފިއެވެ.
''ތަވާޟުޢުވެރިކަމަކީ ދަރަޖަ އުފުލިގެންވާ ކަމެއް'' މިމައުޟޫއަށް ރާއްޖޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކަށް އިއްވި ހުކުރު ޚުތުބާގައި ބުނީ، ތަވާޟުޢުވެރިކަމަކީ ހިތްތިރިކަމާއި މަޑުމޮޅިކަން ކަމަށާއި، މީސްތަކުންގެ މައްޗަށް ކިބުރުވެރި ނުވުން ކަމަށެވެ. އަދި ލިބިފައިވާ ޖާހާއި މާލުގެ ސަބަބުން ފަޚުރުވެރި ނުވުން ކަމަށެވެ.
އިސްލާމްދީން ފެތުރުނީ މަޑުމައިތިރިކަމާއި، ތަވާޟުޢުވެރިކަމާއި އޯގާތެރިކަމުންކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ، އެންމެ ފުރަތަމަ ތަވާޟުޢުވެރި ވާންވީ މާތް الله އަމުރުކުރެއްވި ކަންތައްތައްކޮށް، އެކަލާނގެ ނަހީކުރެއްވި ކަންތައްތަކުން ދުރުހެލިވުމަށް ކަމަށެވެ.
ދެވަނައަށް ތަވާޟުޢުވެރިވާންވީ މާތް اللهގެ މަތިވެރިކަމާއި جَلَالُވަންތަކަމާއި كِبْرِيَاءُވަންތަކަމާއި عِزَّةވަންތަކަމަށެވެ. ތިންވަނައީ ހެދުންއެޅުމާއި ހިނގައި ބިނގައިވެ އުޅުމުގައި ތަވާޟުޢުވެރިވުންކަން ޚުތުބާގައި ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި ހަތަރު ވަނައީ މަސައްކަތްތަކުގައި މީހުންނާ ބައިވެރިވެ، އެމީހުންނަށް އެހީތެރިވުމުގައި ތަވާޟުޢުވެރިވުމާއި، ފަސްވަނައީ، ތިމާމެންގެ އަނބިދަރީންނާ މެދު ރަނގަޅު ގޮތުގައި މުއާމަލާތުކޮށް އެ މީހުންނަށް ގޭގެ މަސައްކަތުގައި އެހީތެރިވެދިނުމުގައި ތަވާޟުޢުވެރިވުމަށް ވެސް ޚުތުބާގައި ނަސޭހަތްތެރިވެފައިވެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން ޚުތުބާގައި ބުނީ މިހާރަކަށް އައިސް ދެޖިންސުގެ މީހުން ހެދުންއެޅުމުގައި އިސްލާމީ ގިއުގަނޑުން ބޭރުވެ، ނަން މަޝްހޫރު މީހުން ކޮޕީކުރުން އާއްމުވެފައިވާ ކަމަށެވެ. ޚާއްސަކޮށް މިއަދުގެ ޒުވާނުންގެ މެދުގައި މިކަން ރީތި ކަމެއް ކަމަށް ވެފައިވާ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
މިހާރަކަށް އައިސް ދެޖިންސުގެ މީހުން ހެދުންއެޅުމުގައި އިސްލާމީ ގިއުގަނޑުން ބޭރުވެ، ނަން މަޝްހޫރު މީހުން ކޮޕީކުރުންވަނީ ޢާންމު ކަމަކަށް ވެފައެވެ. ޚާއްޞަކޮށް މިއަދުގެ ޒުވާނުންގެ މެދުގައި މި ކަން ވަނީ ރީތި ކަމެއްކަމުގައި ވެފައެވެ. މާތް ނަބިއްޔާ مُحَمَّدُ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَގެ ޙަދީޘްފުޅު އަޑުއައްސަވާށެވެ! (بَيْنَمَا رَجُلٌ يَـجُرُّ إِزَارَهُ مِنَ الْـخُيَلَاءِ، خُسِفَ بِهِ، فَهُوَ يَتَجَلْجَلُ فِي الْأَرْضِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ) މާނައީ: "ފިރިހެނަކު ބޮޑާކަމާ އެކު އޭނާގެ އިޒާރު (ހެދުން) ބިންމަތީ ދަމަމުން ދަނިކޮށް އޭނާ ބިމުގެ އަޑިއަށް ގަންބަވައިގެންފިއެވެ. ފަހެ، ޤިޔާމަތާ ހަމަޔަށް އޭނާ ބިމުގެ އަޑިއަށް ގެނބިގެނބި ހުންނާނެތެވެ." ހަތަރުވަނައީ މަސައްކަތްތަކުގައި މީހުންނާ ބައިވެރިވެ، އެމީހުންނަށް އެހީތެރިވުމުގައި ތަވާޟުޢުވެރިވުމެވެ. اَلْبَرَاءُ بْنُ عَازِب رَضِيَ اللهُ عَنْهُ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. "އަޙުޒާބު ހަނގުރާމައިގައި، ޚަންދަޤު ކޮންނެވުމުގައި ކީރިތި ރަސޫލާ مُحَمَّدُ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ އަހަރެމެންނާ އެކު ބައިވެރިވެވަޑައިގެން ވެލި އުފުއްލެވިއެވެ." ކީރިތި ނަބިއްޔާ مُحَمَّدُ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ދެއްކެވި މި ރިވެތި ނަމޫނާއަކީ އެންމެހައި ވެރީން ލިބިގަންނާންވީ ފިލާވަޅެކެވެ.
ހުކުރު ޚުތުބާ![]()
ތަވާޟުޢުވެރިކަމަކީ ނަބިއްޔުންގެ ހުލްގުފުޅެއްކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ، އެއީ މުއުމިނުންގެ ސިފައެއް ކަމަށާއި، ސާލިހުންގެ އަލާމާތެއް ކަމަށެވެ. އެ ސިފައިގެ ސަބަބުން ޝަރަފުވެރީންގެ ޝަރަފު އިތުރުވާ ކަމަށާއި، ނަސްރުވެރީންނަށް ނަސްރު ލިބޭ ކަމަށެވެ. ހަމަ އެ ފަދައިން އެ ސިފަ ލިބިގެންވާ މީހަކަށް މީސްތަކުންގެ ފަރާތުން ސަނާއާއި ތާރީފާއި ޝުކުރުގެ ޖިޒީތައް އޮހޭ ކަމަށާއި، އަދި އެސިފައިން ޒީނަތްތެރިވި މީހާގެ ދަރަޖަ މާތް الله އުފުއްލާކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި އެސިފައިގައި ހިފަހައްޓައިފި މީހާއަށް، އެކަލާނގެ އާޚިރަތުގެ ގޮވަތީން ނިއުމަތާއި، ބާއްޖަވެރިކަން ދެއްވައެވެ.
ތަވާޟުޢުވެރިކަމަކީ މީސްތަކުންގެ މެދުގައި ލޯތްބާއި އޯގާތެރިކަން އިތުރުވާ ކަމެކެވެ. އަދި އުޚުއްވަތްތެރިކަން ފެތުރިގެންދާ ސަބަބެކެވެ. މުސްލިމުންގެ އުޚުއްވަތްތެރިކަމަކީ އެންމެހައި ޢުމުރު ފުރާތަކަށާއި، އެކިއެކި ގިންތިތަކާއި ފަންތިތަކުގެ މެދުގައި އޮންނަ އެއްޗެކެވެ. އޭގައި ކުޑަކުއްޖެއް، ބޮޑުމީހެއް ނުވަތަ މުއްސަނޖެއް، ފަޤީރެއް ނުވަތަ ޢަރަތްބެއް، ޢަޖަމީއެއް ނުވަތަ ކަޅުމީހެއް، ދޮންމީހެއް ތަފާތެއް ނެތެވެ. ތަފާތުވަނީ ހަމައެކަނި އެ މީހެއްގެ ތަޤުވާވެރިކަމާއި ހެޔޮޢަމަލުންނެވެ. މާތް ނަބިއްޔާ مُحَمَّدُ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَގެ ޙަދީޘްކުރައްވައިފައި ވެއެވެ. (إِنَّ اللهَ أَوْحَى إِلَيَّ أَنْ تَوَاضَعُوْا، حَتَّى لَا يَفْخَرَ أَحَدٌ عَلَى أَحَدٍ، وَلَا يَبْغِيَ أَحَدٌ عَلَى أَحَدٍ) މާނައީ: "ހަމަކަށަވަރުން ތިޔަބައިމީހުން އެއް ބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކަށް ތަވާޟުޢުވެރިވުމަށް މާތް ﷲ ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. އެއީ ތިޔަބައިމީހުން އެކަކު އަނެކަކުގެ މައްޗަށް ކިބުރުވެރިވެ ބޮޑާވެނުގަތުމަށާއި، އެކަކު އަނެކަކުގެ މައްޗަށް އަނިޔާވެރިވެނުގަތުމަށެވެ.
ހުކުރު ޚުތުބާ![]()
މީހަކު، މާތް اللهގެ ހަޟުރަތުގައި މަތިވެރި ދަރަޖަ އެދޭ ނަމަ، އަދި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި ގަދަރުވެރި މީހަކަށްވާން ބޭނުން ނަމަ، އެ މީހަކަށް އޮތީ ތަވާޟުޢުވެރިވެ، ރިވެތި އަހުލާގުގައި ހިފެހެއްޓުން ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
ޚުތުބާގައި ވަނީ މާތް اللهއަށް ބިރުވެތިވެ، ކިބުވެރިކަމާއި ބޮޑާކަން ދޫކޮށް އެކަލާނގެ ހަޟްރަތަށް ތަވާޟުޢުވެރިވުމަށް ގޮވާލާފައެވެ. އަދި އިލްމުވެރީންނާއި އެކިއެކި މަގާމުތަކަށް އިސްކުރައްވައިފައިވާ ފަރާތްތަކާއި، އަދި އެންމެހައި މީސްތަކުން މާތް اللهއަށް ތަވާޟުޢުވެރިވުމަށް ޚުތުބާގައި ވަޞިއްޔަތްކޮށްފައިވެއެވެ.