ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާގައި ނިރުބަވެރި އިޒްރޭލުން ހިންގަމުން ގެންދާ ވަރުގަދަ ޤަތުލުޢާންމާއި ނަސްލު ދޮވެލުމުގެ ހަނގުރާމައިގެ ޖަރީމާތަކަށް 5 މަސް ވާން ގާތް ވެފައި ވާ އިރު، މުޅި ޣައްޒާއަށް ފެތުރިފައި އޮތް ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ ބަލިމަޑުކަމުގެ ވާހަކަ ދައްކާ ކޮޅުންލާކަށް ނެތެވެ.
2.3 މިލިއަން މީހުންގެ ޢާބާދީއެއް އޮތް ޣައްޒާގެ އެންމެންހެން މިއަދު ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައި ދިރިއުޅެމުން ދާ އިރު، އެހާމެ ގިނަ މީހުން ތިބީ އިންތިހާ ހައިހޫނު ކަމުގެ ޙާލަތުގައި ބަނޑަށްޖެހުމުގެ ތުންފަތްމަތީގައެވެ. ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނުގައި ދުވާލެއްގެ 24 ގަޑިއިރު ފާއިތުވެގެން ދާއިރު ކާލާނެ އެއްޗެއް ނުލިބޭތާ، ތާހިރު ފެންފޮދެއްގެ މިންވަރުވެސް ނުލިބޭ މީހުންގެ ޢަދަދު އިންތިހާއެވެ. ކުޑައެއް ބޮޑެއް ތަފާތެއް ނެތެވެ.
ޢުމުރުން އެންމެ 8 އަހަރުގެ ސިރާޖު ޝިހާދާ ކިޔައިދިން ގޮތުގައި، ޣައްޒާގެ މެދު ތެރޭ އަވަށެއް ކަމަށް ވާ ދީރް އަލް-ބަލާޙަށް ބޮޑު ދައިތައާއިއެކު ބަދަލުވުމާ ހަމައަށް، އޭނާއާއި އޭނާގެ 2 ބޭބެވެސް ކައި އުޅުނީ ކޮންމެ 2 ދުވަހަކުންނެވެ. ސިރާޖްގެ ޢާއިލާ ނިސްބަތް ވަނީ ޤަތުލުޢާންމުގެ ކުރީކޮޅު، ޙަމަލާތައް އެންމެ ވަރުގަދަ ކުރި އުތުރުގެ ޣައްޒާ ސިޓީއަށެވެ. އެ ސަރަޙައްދު ދޫކޮށް، އަލް-އަޤްޞާ މާޓިޔަރޒް ހޮސްޕިޓަލު ސަރަޙައްދަށް ބަދަލުވީ، ބޮޑުދައިތައާއެކު، ވަގުތީ ކޭމްޕަކަށެވެ. ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައެވެ.
ޣައްޒާ ސިޓީގަ އުޅުނުއިރު، އަހަރެން އެކައްޗެއްވެސް ނުކަން. ކާން ލިބޭނީ ކޮންމެ 2 ދުވަހަކުން 1 ދުވަހު. އަހަރެމެންނަށް ލިބޭނީ ދޫންޏާއި ހިމާރު ކާ ކަހަލަ އެއްޗެހި. އަސްތައް ކައި އުޅޭ އެއްޗެހިވެސް އަހަރެމެން ކެއިން. ދުވަސްތައް ފާއިތުވާ ވަރަކަށް، މިހާރު މި ކައި އުޅޭ ކަހަލަ އެއްޗެހި ހުސްވޭ. މި ކަހަލަ އެއްޗެހި ކައި އުޅުންވެސް މަނާ. ގަދަކަމުން ކަނީ.ސިރާޖް ޝިހާދާ؛ ޣައްޒާ ސިޓީއަށް ނިސްބަތްވާ ކުއްޖެއް
ސިރާޖުގެ 2 ބޭބެއަކީވެސް ޢުމުރުން މާ ދޮށީ ބައެއް ނޫނެވެ. އެންމެ ދޮށީ ކުއްޖަކީ 11 އަހަރުގެ ޞާދްއެވެ. މެދަށް ހުންނަނީ 9 އަހަރުގެ އިސްމާޢީލްއެވެ. 3 ބެއިންގެ މަންމައާއި އިތުރު ބޭބެއެއް މި ދުނިޔެއާ ވަކިވެ ދިޔައީ އިޒްރޭލުގެ ޤަތުލުޢާންމުގައެވެ. ވަގުތީ ކޭމްޕުގައި ދިރިއުޅޭ ބޮޑުދައިތައަކީ މާބަނޑު މީހެކެވެ. ޣައްޒާގެ އުތުރުގައި މަޑުކުރީ 3 ބެއިންގެ ބައްޕައާއި މާމައެވެ.
ކައި އުޅެނީ ކޮންމެ 2 ދުވަހަކުންނޭ ބުނި ކަމުގައި ވިޔަސް، އެ ވަރުންވެސް ކާން ލިބެނީ ކޮން އެއްޗެއްކަން ވިސްނާލެވުނުތޯއެވެ؟ ޞާދް ކިޔައި ދިން ގޮތުގައި، އެ ކުދިންނަށް ކާން ލިބުނީ ދޫނި ކާން ތައްޔަރުކޮށްފައި ހުންނަ ގޮވާމުން ހަދާފައި ހުންނަ ޕާނެވެ.
އަހަރެންގެ މަންމައާއި، ބޭބެއާއި، ބޮޑުދައިތަ ވަނީ ޝާހީދުކޮށްލާފަ. އަހަރެމެން އެކަނި ސަލާމަތްވީ. ބައްޕައާއި އަހަރެންގެ 2 ކޮއްކޮ. ބަނޑުހައިހޫނުކަމާއި އިންތިހާ ފަޤީރު ކަމާ ހެދި، އަހަރެމެން ސިއްރު ސިއްރުން ދީރް އަލް-ބަލާޙްއަށް އައީ. ބައްޕަ ގާތުގަވެސް ނުބުނަން. މިކޮޅަށް އައި ފަހުން، މާމަ އަހަރެމެންނަށް ގުޅާފަ ހަޅޭއްލެވި... އަހަރެމެން ކައި އުޅުނީ ދޫނި ކާ އެއްޗެހި. ވަރަށް ހިތި. އެ ކާކަށްވެސް ބޭނުމެއް ނުވޭ. ގަދަކަމުން ކަނީ. ކޮންމެ 2 ދުވަހަކުން ލިބޭނެ ޕާން. ޕާންވެސް އެހާ ކަމަކު ނުދޭ. ވަރަށް ހިތި ރަހަ ގަދަ. ސާފު ފެން ފޮދެއް ނުލިބޭ. ލޮނުފެން ބުއީ. ބަލިވެސްވި. ފެންވަރާ، އެއްޗެހި ދޮވެލާ ހަދާލާނެ ފެންފޮދެއްވެސް ނުލިބޭ. ނުވިތާކަށް، ލާނެ ހެދުންގަނޑެއްވެސް ނުލިބޭ. ކޮންތާކުން އަހަރެމެން އެ ހޯދާނީ ވަކި؟ މިތަނަށް ދެން މި އައީ އަހަރެމެން.ޞާދް ޝިހާދާ؛ ޣައްޒާ ސިޓީއަށް ނިސްބަތްވާ ކުއްޖެއް
އެމެރިކާއާއި އެމެރިކާގެ އެކުވެރި ޤައުމުތަކުގެ އައްޑަނައިގެ ނިވަލުގައި އޮވެގެން އިޒްރޭލުން ހިންގަމުންދާ ޤަތުލުޢާންމާ ދިމާކޮށް، އިޒްރޭލުން ދަނީ ޣައްޒާއަށް ބޭނުންވާ ޛަރޫރީ ތަކެތީގެ ސަޕްލައިއަށްވެސް ހުރަސް އަޅަމުންނެވެ. އެންމެ ކުޑަ މިނުން، ގޮދަން ފުށް ކޮޅެއްވެސް މިހާރު ނުލިބެޔޭ ދެންނެވިދާނެއެވެ. އިންތިހާ ބަނޑުހައި ހޫނު ކަން ފެތުރިފައި ވާ އިރު، ބާޒާރުން ލިބެން ހުރި މަދު ކާބޯތަކެތީގެ އަގުތައް އުޅެނީ އެހާ މަތީގައެވެ. ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިންނަށް މަޖުބޫރުވީ ބާރްލީއާއި ރޯ ޒުވާރި އޮށް މުގުރާ، ފުށަށް ހަދައިގެން އެ ބޭނުން ކުރާށެވެ. އަނެއް ބަޔަކަށް މަޖުބޫރުވީ، ޙައިވާނުތަކަށް ޚާއްޞަކޮށްފައި ވާ އެއްޗެހި ކެއުމަށެވެ.
މަށަކީ މި ކުދިންގެ ބޮޑުދައިތަ. އެކުދިން ޣައްޒާ ސިޓީއިން ފިލީ ބަނޑުހައިހޫނުކަމާ ހެދި. ޣައްޒާ ސިޓީގަ ވަރަށް އެކަންތައް ބޮޑުވެފަ އޮތީ. ބާރުލިއާއި ރޯ ޒުވާރީގެ އިތުރުން، ނުވިތާކަށް ހުއިވެސް މުގުރައިގެން ބޭނުން ކުރޭ އެބަ. އެކުދިން ކިޔައިދިން ގޮތުން، ޙާލަތު ވަރަށް ގޯސް. މިތާވެސް އެކަން އެބަ އޮތް. 1 ކިލޯ ޓޮމާޓޯ ގަންނާނެ ހާ ފައިސާވެސް އަހަރަމެން އަތަކު ނެތް. އަހަރެން މި އިނީވެސް ބަލިވެ. ހަށިގަނޑަށް ބޭނުންވާ މުހިންމު މާއްދާތަކެއް ނުލިބޭ. ވަރުބަލިވެ، ބޮލަށް އެނބުރުން އަރާފަ ހުންނަނީ. ބަލިވެއިނީމަ، މި ތުއްތު ދަރިފުޅަށް ގާތުން ދިނުންވެސް ހުއްޓާލަން މަޖުބޫރުވީ. އެހެން ނޫންނަމަ، މި ވޭނީ ޙާލަތުގަ، މި ދަރިފުޅަށް ގާތުން ދިނުން ހުއްޓައެއް ނުލާނަން މަށެއް.އީމާން ޝިހާދާ؛ ޝިހާދާ ބެއިންގެ ބޮޑުދައިތަ
ޤަތުލުޢާންމުގެ ތެރޭގައި ހުވަފަތްވެފައި އިން މާބަނޑު ބޮޑުދައިތަ، އީމާން ޝިހާދާގެ ވާހަކަތަކުންވެސް އިވެނީ ހާސް ކަމާއި ނުތަނަވަސްކަމުގެ އަޑެވެ.
އަހަރެންގެ ފިރިމީހާ ވަނީ ޝަހީދުކޮށްލާފަ. އޭނައަށް ޙަމަލާ ދިނީ އިޒްރޭލުން. ހަނދާން ނެތިގެން ބާއްވާފަ އާދެވުނު ފޯނު ބަލައި ދިޔަ މަގުމަތީގަ. މިކަހަލަ ކަމެއް ދިމާވެދާނެ ކަމަކަށް އަހަރެން ހީވެސް ނުކުރަން. އަހަރެމެންނަށް ހުރިހާ ކަމެއް ކޮށްދެމުން އައީ ފިރިމީހާ. އެކަމަކު، ﷲގެ އިރާދައިގަ ފިރިމީހާއަށް އޮތީ މަރު. އެއީ ތަގުދީރުގަ އޭނާއަށް ހުރި ގޮތް. އެއީ އޭނަގެ ޢުމުރަކީ. މި ތިބަ 3 ކުދިންނާއި، މަގޭ އަންހެން ދަރިފުޅުގެ ކަންކަން ބަލަހައްޓާނީ ކިހިނެއް ކަމެއްވެސް މަށަކަށް ނޭނގެ. މިހާރުވެސް ބަނޑުގަ ދަރިއަކު އެބަ އޮތް، ހަމަ ކޮންމެ ފަދަ ވަގުތެއްގަވެސް ވިހާފާނެ.އީމާން ޝިހާދާ؛ ޝިހާދާ ބެއިންގެ ބޮޑުދައިތަ
ޤަތުލުޢާންމުގެ ކުރިން ޣައްޒާގައި ކާބޯތަކެތި ލިބެން ހުރި މިންވަރާ އަޅާ ބަލާއިރު، މިހާރު އެ ރަށުގައި އެންމެ އެތިފުކެއްގެ މިންވަރުވެސް ނެތެވެ. އެހީ ދިނުމުގެ މަސައްކަތުގައި އުޅޭ މީހުންގެ ވާހަކަތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި، ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިންނަށް ބަލައިލުމުން އެކަނިވެސް، އެ މީހުން ބަނޑަށްޖެހިފައި ވާ މިންވަރު ހާމަވެއެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް، އުތުރުގެ ސަރަޙައްދުތަކުގައެވެ.
ބަނޑުހައިހޫނުކަމަށް ކެތް ނުކުރެވިގެން ބައެއް މީހުން މިހާރު ވަނީ އޭތިމީތި ކާން ފަށާފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ކެކްޓަސް ގަހުގެ ފަތްވެސް ހިމެނެއެވެ. ކާބޯތަކެތީގެ ދަތިކަން އިންތިހާއަށް ކުރިމަތިވެފައި އޮތުމުގެ ސަބަބުން، މައިގަނޑު ކެއުމަކަށްވެސް ވެފައި އޮތީ ކެކްޓަސް ގަހުގެ ފަތް ކަމަށް އެމީހުން ބުނެއެވެ.
އަހަރެމެން މިއަދު މި ތިބީ ބަނޑަށްޖެހިފަ. ހުރިހާ އެއްޗެއް ހުސްވެއްޖެ. ކާލާނެ ހަމަ އެކައްޗެއްވެސް ބާކީ ނެތް. އަހަރެމެން ކުރިން އުޅުނީ މެލޯއޭ ކިޔާ ގަހެއް. މިހާރު އެޔެއް ނެތް. ކުރިން ކެރެޓްވެސް ލިބޭ. އެވެސް ހުސްވެއްޖެ. ބާޒާރުމަތީގަ ނެތް ހަމަ އެކައްޗެއްވެސް. ދެން މި ނޫން ގޮތެއް ނެތިގެން، އެންމެ ފަހުން ކެކްޓަސް ކާން މި ފެށީ. ކެކްޓަސްވެސް މި ކަނީ، ކަށިތަކާވެސް އެކީ. ކުޑަކުދިންނަށްވެސް މި ދެނީ ހަމަ ކެކްޓަސް. ކިރާއި، އެއްގަމު މަހާއި، ބިހުގެ ބަދަލުގަ، ކެކްޓަސް ކާށޭ މިތާ ކުޑަކުޑަ އަންހެން ކުއްޖަކު މި އިނީ...މަރްވާން އަލް-އަވާދިޔާ؛ ގެދޮރު ގެއްލިފައިވާ ފަލަސްޠީނު ރައްޔިތެއް
ޤަތުލުޢާންމުގައި ގެދޮރު ގެއްލިފައި ވާ މަރްވާން އަލް-އަވާދިޔާ ބުނި ގޮތުގައި އެނާގެ ޢާއިލާ ކެކްޓަސް ކާން ފެށީ އިތުރު އެހެން އެއްވެސް ގޮތެއް ނެތިގެންނެވެ.
މިއަދު ވާ އެބަ ލިބޭ ކެކްޓަސް ކޮޅެއް. މާދަން އެވެސް ނުލިބޭނެ. އޭރުން، ކާނެ އެކައްޗެއްވެސް ނުހުންނާނެ. އަހަރެމެން އެންމެން ބަނޑަށް މަރު ވާނީ. މަހެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގަ، އަހަރެން އަތުގަ އޮންނާނެ ފޮޓޯއެއްވެސް، މި މަސްތެރޭ 30 ކިލޯ ލުއިވެއްޖެ. އެންމެ މަހެއް ތެރޭ. އަހަރެންގެ ހަށިގަނޑުން 30 ކިލޯ ލުއިވެއްޖެ. ކީއްވެ؟ ކާނެ އެއްޗެއް ނެތީމަ. ޣައްޒާގެ އުތުރުގަ މިއަދު ކާން ލިބޭ ހަމަ އެކަނި އެއްޗަކީ މީ. އެހެން އެކައްޗެއްވެސް ނެތް. ހުރިހާ އެއްޗެއް ނުސްވެއްޖެ. ބާކީ އެކައްޗެއްވެސް ނެތް.މަރްވާން އަލް-އަވާދިޔާ؛ ގެދޮރު ގެއްލިފައިވާ ފަލަސްޠީނު ރައްޔިތެއް
ފެބުރުއަރީ 27 ވަނަ ދުވަހު، އދގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގެ ބައްދަލުވުމެއްގައި ވާހަކަދައްކަވަމުން އދގެ އިސް އޮފިޝަލަކު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، ޣައްޒާގެ ޢާބާދީގެ 4 ބައިކުޅަ 1 ބައި މީހުންނާއި އިންތިހާ ބަނޑަށްޖެހުމާ ދެމެދު އޮތީ ހަމަ އެންމެ ފިޔަވަޅެކެވެ. މަސައްކަތްތަކެއް ނުކޮށްފިނަމަ، އެއަށްވުރެވެސް އިތުރު ބަޔަކު ބަނޑަށް ޖެހުމުގެ ފުރުޞަތު އެބަ އޮތް ކަމުގެ އިންޒާރުވެސް އޮފިޝަލު ވަނީ ދެއްވާފައެވެ.
