ރާއްޖެއަކީ މުހިންމު ތަނެކެވެ. ޖިއޮގްރަފީގެ ގޮތުންނާއި އޮންނަ ތަނުގެ ގޮތުންނާއި، އެހެނިހެން ބައިވަރު ކަންކަން ހުރެގެންނެވެ. ވަކިން ހާއްސަކޮށް ދުނިޔޭގެ މެދުގައި އޮވެފައި މި ސަރަހައްދުގެ ބާރުގަދަ ގައުމުތަކުން އަބަދުވެސް ގާތްގުޅެއް ބާއްވަން އުޅެއެވެ. މިހެން ކަން އޮތްއިރު އަބަދުވެސް ރާއްޖެއިން ވަކާލާތު ކުރަނީ ވަކި ގައުމެއްގެ އުނގަށް ނުވެއްޓި އޮންނާށެވެ. އަދި ނެއިބަރހުޑް ފަސްޓް ޕޮލިސީީގެ ދަށުން ކަންކަން ކުރުމަށެވެ.

ނަމަވެސް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ރާއްޖެއިން އެކަން ދޫކޮށްލާ މަދު ފައިސާކޮޅަކަށް ޗައިނާގެ އުނގަށް ވެއްޓިއްޖެއެވެ. ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ޗައިނާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައި އަޑި ނޭނގޭ 10 އެއްބަސްވުމެއް ހަދައި އޭގެ ތެރެއިން އެއް އެއްބަސްވުންކަމުގައިވާ ރާއްޖޭގެ ކަނޑާއި، އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ރާއްޖެ ހިމެނޭ ސަރަހައްދުގެ މައުލޫމާތު ވިއްކާލައިފިއެވެ. މިހެން ބުނަންޖެހެނީ ސަބަބުތަކެއް ހުރެގެންނެވެ. އެއީ ރާއްޖޭގެ ވަލިއްޔުލްއަމުރު ޗައިނާއަށް ވަޑައިިގެންނެވިތަނާހެން ރާއްޖެއަށް އައި ޗައިނާގެ ދިރާސާ ކުރާ ބޯޓުގެ ވާހަކައިން ފެށިގެންނެވެ.

އަންނަން ދިން ތާރީހު ދިވެހިންގެ ލޮލުގައި އެޅުވި އަނދުނަކަށް ހަދާ އެހެން ބޯޓެއް ފޮނުވާ މުޅި ސަރަހައްދުގެ މެޕްކުރަހައިފިއެވެ. އަދި މާލޭގައި ބަނދަރުކުރި އުޅަނދު ބަނދަރުވެސް ކުރީ އެހެން ބޯޓެއް އައިސް ކުރާނެހާ ކަމެއްކޮށް ނިމުމުންނެވެ.

ކަނޑު އުޅަނދުތައް ޓްރެކް ކުރާ މެރިން ޓްރެފިކްގެ ވެބްސައިޓުން ދައްކާ ގޮތުގައި މިއުޅަނދު މާލެ ކައިރީގައި ބަނދަރުކޮށްފައިވަނީ ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ހެނދުނެވެ. މިއީ އަންނަން އުޅޭކަމަށް ބުނި ބޯޓެވެ. ސައިންޓިފިކް ދިރާސާތަކަށް އިންޑިއާ ކަނޑުގައި އޮތް ޗައިނާގެ އުޅަނދު "ޒިއަންގް ޔަންގް ހޮންގް 3" މާލޭގައި ބަނދަރުކުރަނީ ކުރޫން ބަދަލުކުރަން ކަމުގައި ސަރުކާރުން ބުންޏެވެ. ނަމަވެސް ދެކުނު ޗައިނާ ކަނޑުގައި އޮވެފައި ކުރޫން ބަދަލުކުރަން އައީ ރާއްޖެއެވެ. ދެންވީ ހަމަ އެވާހަކަ ގަބޫލުކުރަން ހެއްޔެވެ.

ޗައިނާގެ މި އުޅަނދު ބަނދަރު ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދިވެހިރާއްޖެއިން މިދިޔަ މަހުގެ ތެރޭގައި ދީފައިވާއިރު، އެކަމާއި ގުޅޭގޮތުން އޭރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާއިން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ވިދާޅުވީ ޗައިނާގެ އުޅަނދު ރާއްޖޭގައި ބަނދަރުކުރުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވަނީ އެ އުޅަނދަށް ބޭނުންވާ ބައެއް އަސާސީ ތަކެތި ލިބޭނެ ގޮތް ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް ޗައިނާގެ ސަރުކާރުން ދިވެހި ސަރުކާރުގައި އެދިފައިވާތީކަމަށެވެ. އަދި ރާއްޖޭގައި ބަނދަރުކޮށްފައި އޮންނަ މުއްދަތުގައި ދިރާސާކުރުމުގެ އެއްވެސް މަސައްކަތެއް އެ އުޅަނދުން ކުރިއަށް ނުގެންދާނޭކަމަށްވެސް އެ ބަޔާނުގައިވެއެވެ.

ރަނގަޅެވެ. މާލެ ކައިރީގައި ބަނދަރުކޮށްފަ އޮވެގެން ކުރާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. މަސް ދުވަސްކުރިން ބަނދަރުކުރާނެ ކަމަށް ބުނި އުޅަނދު އަންނަނީ އަންނަނީ ކިޔަކިޔާ އޮއްވާ އެހެން އުޅަނދެއް އައި ރާއްޖެ ހުރަސްކޮށް ޖަހާނެ ސަކަރާތެއް ޖަހާ ނިންމައިފިއެވެ. ބަޔަކު ވިކޭނީ މިވަރަކަށެވެ. ޗައިނާއަށް ކުރި ދަތުރުގައި ގައުމިއްުޔަތު ވިއްކާލާފައި އައިސް ހަދަނީ ހުސް ދޮގެވެ.

މެރިން ޓްރެފިކްގެ ވެބްސައިޓުން ދައްކާ ގޮތުގައި މިއުޅަނދު މާލެ ކައިރީގައި ބަނދަރުކުރުމުގެ ކުރިން ވަނީ ތިން ހަފްތާ ވަންދެން އިންޑިޔާ، ރާއްޖެ އަދި ލަންކާގެ އީއީޒެޑްގެ ބޭރު ސަރަހައްދުގައި ސަރވޭ ކުރިޔަށްގެންގޮސްފައެވެ.

މިއުޅަނދާއި ގުޅޭގޮތުން ޗައިނާގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާގެ ތަރުޖަމާނު ވަންގް ވެންބިން ބެއިޖިންގައި ނޫސްވެރިންނާ ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ޗައިނާއިން ކަމާގުޅުންހުރި ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައި ހިންގާ ސައިންޓިފިކް ރިސާޗް ހަރަކާތްތަކަކީ ސުލްހަވެރި ބޭނުމެއްގައި ކުރިއަށް ގެންދާ ހަރަކާތްތަކެއް ކަމަށާއި އޭގެ ބޭނުމަކީ އިންސާނިއްޔަތަށް ކަނޑުގެ ސައިންޓިފިކް ވިސްނުމަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން ކަމަށެވެ.

ޒިއަންގް ޔަންގް ހޮންގް 3 އާ ބެހޭ ގޮތުން ވަންގް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މި ހަރަކާތްތަކަކީ އދ.ގެ ކޮންވެންޝަން އޮން ދަ ލޯ އޮފް ދަ ސީގެ ޝަރުތުތަކާ ވަރަށް ބޮޑަށް ފެތޭ ހަރަކާތްތަކެއް ކަމަށެވެ.

މި ބޯޓަކީ ޒަމާނީ އެންމެ ފަހުގެ ވަސީލަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ކަނޑުގެ ސަތަހައިން ފެށިގެން ހުރިހާ މައުލޫމާތެއް ބޯޓުގައި ތިބެގެން ނެގޭ ވަރުގެ ގާބިިލުކަން ހުރި ބޯޓެކެވެ.

މި ބޯޓާ ގުޅިގެން، އިންޑިޔާ ކަނޑުގެ ރައްކާތެރިކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ މައިގަނޑު ޒިންމާ އުފުލާ އިންޑިޔާ އިން ވެސް ދަނީ އެ ބޯޓުގެ ހަރަކާތްތައް ގާތުން ބަލަމުންނެވެ. އެގޮތުން އެ ބޯޓު ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުގެ ތެރޭގައި ދަތުރުކުރި ކަން ވެސް އެންމެ ފުރަތަމަ އިއުލާންކުރީ އިންޑިޔާ އަދި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ނޫސްތަކުންނެވެ.

ޗައިނާގެ ކަނޑުގެ ދިރާސާކުރާ ބޯޓު ރާއްޖެ އަންނަނީ ކުރޫން ބަދަލުކުރަން ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެފައިވީނަމަވެސް އަސްލަކީ އެއީއެއް ނޫނެނެވެ. ދާދިފަހުން ރައީސް ޗައިނާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައި 30 އެއްބަސްވުމެއް ވެފައިވެއެވެ. އިތުބާރު ހުރި ގޮތަކަށް ލިބުނު މައުލޫމާތުތަކުން އެނގޭގޮތުގައި، 20 އެއްބަސްވުން ހާމަކޮށް ތަފްސީލު ނުދިން ނަމަވެސް ބާކީ 10 އެއްބަސްވުމުގައި ކަނޑުގެ ސަރވޭގެ ވާހަކަ ހިމެނެއެވެ. އަދި މި ބޯޓަކީ އެކަމަށް އަންނަ ބޯޓެއް ކަމަށްވެއެވެ. މި ބޯޓުން ހަމައެކަނި ސަރވޭ ކުރަނީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައެއް ނޫނެނެވެ. ލަންކާ ރާއްޖެ ހިމެނޭހެން އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ދެކުނުގައެވެ.

ދިވެހި ސަރުކާރުން، އިންޑިއާގެ ކަނޑުގެ ސިފައިންނާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުން ނިމުމަކަށް ގެނައިކަން އިއުލާންކުރި އިރު، މި ޖެނުއަރީ މަހުން ފެށިގެން ޗައިނާގެ ރިސަރޗް ސަރވޭ ވެސެލް ދެކުނު އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ދިރާސާކުރުމަށް މާލެއަށް ބަނދަރުކުރުމުގެ ހުއްދައަކަށް އެދިފައިވެއެވެ. އެއިރު މި އުޅަނދު އޮތީ ދެކުނު ޗައިނާ ކަނޑުގެ ޝިއާމެންގެ އައްސޭރިފަށުގައެވެ.

ސުވާލު އުފެދެނީ މިހެންވެއެވެ. ސަރުކާރުން ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލާ އެ ބޯޓު އަންނަނީ ކަނޑުގެ ދިރާސާކުރަން ނޫން ކަމަށާއި، ކުރޫން ބަދަލުކުރަން ކަމަށް ބުނުމެވެ. ދެކުނު ޗައިނާ ކަނޑުގައި އަދި ޗައިނާ ކައިރީގައި އޮވެފައި، އަދި ބޮޑެތި އާގުބޯޓު ފަހަރަށް ހިދުމަތްދެވޭ ބޮޑެތި ބަނދަރުތައް އެ ސަރަހައްދުގައި ހުރެފައި، ރާއްޖެއަށް ކުރޫން ބަދަލުކުރަން އަންނަ ވާހަކަ ދެއްކީމަ ހަމަ ގަބޫލުކުރަންވީހެއްޔެވެ.

ރައްޔިތުންނޭވެ ހޭލާށެވެ. ގައުމިއްޔަތާއި ވަތަނާއި އިސްތިގުލާލު ކިޔައިގެން ވެރިކަމަށް އައިސް ގައުމިއްޔަތާއި އިސްތިގުލާލު ވިއްކާލައިފިއެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ތިބުން ގޯސްކަމަށް ބުނެ ވަކާލާތުކޮށް ގައުމު ޗައިނާއަށް ވިއްކާލައިފިއެވެ. ދެން ފެންނާނީ އަޅުންގެ ގޮތުގައި ނިކަމެތި ރައްޔިތުން އުޅެންޖެހޭ ދުވަހެވެ.