މުޅި ދުނިޔެ އިނދަޖައްސާލި ކޮވިޑް-19ގެ ބަލިމަޑުކަމަށް ފަހު އަދާ ޖެހުނުއިރުވެސް އަހަރެމެންނަށް ހިންދެމިލެވޭނެ ވަގުތެއް އަދި ނުލިބިއޭ ބުންޏަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި، ތަފާތު އެކި ކަހަލަ ބަލިތައް ފެތުރޭ ޚަބަރުތައް ކެނޑިނޭޅި އިވެއެވެ. އަނެއްކާވެސް ލިބެމުން މި ދަނީ އެ ފަދަ ޚަބަރުތަކެކެވެ. އެމްޕޮކްސްގެ ކޭސްތަކެއް އެފްރިކާ ބައްރުން ރެކޯޑް ޢަދަދަކަށް ފެނި، އެ ސަރަޙައްދުގައި އާންމު ޞިއްޙީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ޙާލަތު އިޢުލާން ކުރި ކަމުގެ ޚަބަރުތަކެވެ.

އެފްރިކާގެ ސެންޓަރޒް ފޮރ ޑިޒީޒް ކޮންޓްރޯލް (އެފްރިކާ ސީޑީސީ)ގެ ސައެންސްވެރިން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، އެ ސަރަޙައްދުގައި މިހާރު ފެތުރެމުންދާ އެމްޕޮކްސްގެ އައު ސްޓްރޭންޑް ފެތުރެމުންދާ ހަލުވި ދުވެއްޔާ މެދު ޚުދު އެމީހުންވެސް ތިބީ ހައިރާން ކަމެއްގެ ތެރޭގައެވެ. އެމްޕޮކްސްގެ ބަލިމަޑުކަމާ އެފްރިކާގެ ޤައުމުތަކުން ކުރިމަތިލާން ފެށީ މި ހިނގާ 2024 ވަނަ އަހަރަށް ފެށުމާ އެކުގައިހެންނެވެ. ބަލީގެ އައު ސްޓްރެއިންއެއް ފެނުނީ ސެޕްޓެމްބަރ 2023 ގައެވެ. މި އަހަރަށް ފެށި ފަހުން އެމްޕޮކްސް ނުވަތަ މަކުނުވިދުރި ޖެހިގެން 13700 ކޭސް އަދި އެ ބަލީގައި 450 މީހަކު މަރުވި ކަމަށް ޑޮމިނިކަން ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯއިން ވަނީ ރިޕޯޓްކޮށްފައެވެ. މުޅި ހަށިގަނޑުގައި ދޮސް ބިހި ޒާތުގެ ފޮޅުތަކެއް ނެގުމަށް މަގު ފަހި ކުރާ މި ބަލި މިހާރު ވަނީ އެފްރިކާ ބައްރުގެ އިތުރު ޤައުމުތަކަށްވެސް ފެތުރިފައެވެ. އެމްޕޮކްސް ވައިރަހުން ފަސޭހަ ކަމާއެކު އެކެއްގެ ގައިން އަނެކެއްގެ ގަޔަށް އަރާ މި ބަލީގެ ކޭސްތައް ރިޕޯޓް ކުރަމުން ދާ ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި، ބުރޫންޑީ، ސެންޓްރަލް އެފްރިކަން ރިޕަބްލިކް އަދި ކެންޏާއާއި ރުވާންޑާވެސް ހިމެނެއެވެ.

އާންމު ޞިއްޙަތުގެ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު އިއުލާން ކުރުމަކީ ބަލިމަޑުކަމުން ދިފާޢުވެ، ރައްކާ ހޯދުމަށް ސަރުކާރުތަކުން ހިންގާ ކޯޑިނޭޓް ކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ. އަދި ގެއްލުން ލިބޭ ސަރަހައްދުތަކަށް ޞިއްޙީ ސާމާނާއި އެހީގެ މިޝަންތައް އިތުރުވެދާނެ ކަމެކެވެ. އެފްރިކާ ސަރަޙައްދުން ބޭރުގައި ތިއްބެވި ޞިއްޙީ އޮފިޝަލުންވެސް މިހާރު ގެންދަވަނީ ބައްޔާ ގުޅުންހުރި އެންމެ ފަހުގެ މައުލޫމާތުތައް އެއް ކުރައްވަމުންނެވެ. އެގޮތުން އެމްޕޮކްސްގެ ނުރައްކާ އަދި މި ވަގުތަށް ވިލާތު ސަރަޙައްދާ މާ ބޮޑަކަށް ނެތް ކަމަށް، ޔޫރަޕިއަން ސެންޓަރ ފޮރ ޑިޒީޒް ޕްރިވެންޝަން އެންޑް ކޮންޓްރޯލް އިން ވަނީ ޖުލައި 29 ވަނަ ދުވަހު ހާމަކޮށްފައެވެ.

ދުނިޔޭގެ ޞިއްޙަތު ޖަމިއްޔާ (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ)ގެ ސެކްރެޓަރީ ޖެނެރަލް، ޑރ ޓެޑްރޯޒް އެޑަނޮމް ގެބްރިޔޭސޫސްވެސް ވަނީ އެމްޕޮކްސް ބަލިމަޑުކަމާ ގުޅިގެން ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރައްވާފައެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް، ބަލިމަޑުކަން ފެތުރިގެންދާ ދުވެއްޔާ މެދު ކަންބޮޑުވުން އުފެދިފައި ވާ ކަން، ޑރ ޓެޑްރޯޒް ވަނީ ފާހަގަކުރައްވާފައެވެ.

ސްމޯލްޕޮކްސް ނުވަތަ ކަށިވިދުރިވެސް ނިސްބަތްވާ ވައިރަހުގެ ޢާއިލާއިން އުފަންވި އެމްޕޮކްސް ވައިރަހުން ޖައްސާ އެމްޕޮކްސް އަކީ ޖަނަވާރުތަކުގެ ހަށިގަނޑުންވެސް އިންސާނުންގެ ހަށިގަނޑަށް އަރާ ބައްޔެކެވެ. ބަލިޖެހިފައިވާ މީހެއްގެ ގައިން އިތުރު މީހެއް ނުވަތަ މީހުންގެ ގަޔަށްވެސް ވައިރަސް ފެތުރެއެވެ. އެއީ ވަރަށް ގާތުން އެކީ އެއްތާ ވެގެން ނުވަތަ ކޮންޓެކްޓްވެގެންނެވެ. ޖިންސީ ގުޅުން ހިންގުމާއި، ހަމާއި ހަން ޖެހޭ ފަދަ ގޮތަކަށް އުޅުމާއި، ވާހަކަދެއްކުން ނުވަތަ ނޭވާލުމުގެ ޒަރިއްޔާއިންވެސް އެމްޕޮކްސް ވައިރަސް ފެތުރެއެވެ.

އެމްޕޮކްސްގެ އާލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ދޮސް ފޮޅުތަކެއްގެ ނެގުމުގެ އިތުރަށް، ހުން އައުމާއި، މަސްތަކުގައި ރިއްސުން ފަދަ އަލާމާތްތައް ފެނުން އެކަށީގެންވެއެވެ. ފަރުވާ ނުދީ ދޫކޮށްލައިފިނަމަ، އެމްޕޮކްސްއަކީ ފުރާނައަށް ނުރައްކާ ކުރަނިވި ސީރިއަސް ބައްޔެކެވެ.

މިހާތަނަށް ހޯދިހޯދުންތަކުން ފާހަގަ ކުރެވިފައި ވަނީ އެމްޕޮކްސް ވައިރަހުގެ 2 ސްޓްރެއިންއެކެވެ. ބަލިހާލަތު މާ ސީރިއަސް ދަރަޖައަކަށް ހުށަހެޅިގެން ނުދާ ސްޓްރެއިންގެ ބަލިމަޑުކަމެއް، 2022 ވަނަ އަހަރު ވަނީ ފެތުރިފައެވެ. އެ ފަހަރުގެ ރާޅުގައި ވިލާތުގެ ޤައުމުތަކުގެ އިތުރުން، އޮސްޓްރޭލިއާ އަދި އެމެރިކާއި އަދިވެސް އިތުރު ޤައުމުތަކަކުން ކޭސްތައް ރިޕޯޓް ކުރިއެވެ. އާންމުކޮށް އެއްޖިންސުން ގުޅުން ހިންގާފިރިހެނުންގެ ތެރޭގައި ބޮޑަށް ފެތުރެމުންދާ ބައްޔެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރާ މަކުނުވިދުރީގެ 2022 ވަނަ އަހަރުގެ ރާޅުގެ މައިގަނޑު މަސްދަރަކަށްވެސް ވީ ޖިންސީ ގުޅުމެވެ.

ދެވަނަ ސްޓްރެއިންއަކީ ފުރާނައަށް ނުރައްކާ ކުރަނިވި ސްޓްރެއިންއެކެވެ. އެ ސްޓްރެއިން އަކީ ސެންޓްރަލް އެފްރިކާ ސަރަޙައްދަށް އެންޑެމިކް ނުވަތަ އެ ނޫން އިތުރު ސަރަޙައްދަކުން އަދި ފެނިފައި ނުވާ ސްޓްރެއިންއެކެވެ. ޑޮމިނިކަން ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯއިން ފެނުނު ވޭރިއަންޓްގެ އަސްލަކީވެސް ހަމަ އެ ސްޓްރެއިންއެވެ.

އެމްޕޮކްސް އިން ދިފާޢުވުމަށް މިހާރުވެސް 3 ވެކްސިނެއް ބޭނުން ކުރެއެވެ. ނަމަވެސް އެ ވެކްސިންތައް ބޭނުން ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު އާންމުކޮށް އޮންނަނީ، ބަލީގެ ނުރައްކާ ބޮޑު ކަމަށް ބަލާ މީހުންނާއި، ބަލިޖެހިފައިވާ މީހުންނާ ގާތުން އެކީ އެއްތާވެފައި ތިބި މީހުންނަށެވެ.

މި ބައްޔަކީ ފަރުވާއެއް ނުކުރިނަމަވެސް އަމިއްލަޒާތުގައި އާންމުކޮށް ފަސޭހަވާ ބައްޔެކެވެ. ކަން އެހެން އޮތް ނަމަވެސް، ބަލި ޖެހުމުން ފުރާނައަށް ނުރައްކާވާ އާބާދީގައި ކުޑަކުދިން ގިނަވުމަކީ ދުނިޔޭގެ ޑަބްލިއުއެޗްއޯއާއި އެފަދަ އެހެން އިދާރާތަކުން އިންތިހާއަށް ކަންބޮޑުވާ ކަމެކެވެ.