ފަލަސްޠީނުގެ ބިންތަކަށް ވެރިވެގަނެގެން އުޅޭ ޔަހޫދީ އިޒްރޭލުގެ މުށުތެރޭގައި ފިއްތާލާފައި އޮތް ޣައްޒާއަކީ އޮކްޓޯބަރު 7 ވަނަ ދުވަހުގެ ޤަޠުލުއާންމު ފެށުމުގެ ކުރިންވެސް އިންތިހާއަށް ބިކަވެފައި އޮތް ސިޓީއެކެވެ. އިޒްރޭލުގެ ފިއްތުންތަކާއި، އަމާޒު ކުރަމުން ދާ ސިލްސިލާ ޙަމަލާތަކުގެ ސަބަބުން، ޣައްޒާ އޭރުވެސް ވެފައި އޮތީ ދުނިޔޭގައި އޮތް އަނގަމަތިހާ، އެންމެ ބޮޑު ޖަލަށެވެ. 2.3 މިލިއަން މީހުންގެ އާބާދީއެއް ދިރިއުޅެމުން ދާ ޣައްޒާގެ އާބާދީގެ ދެބައިކުޅަ 1 ބަޔަށް ވުރެ ގިނަ މީހުންނަކީ އިންތިހާ ފަޤީރު ޙާލުގައި ދިރިއުޅުމުގެ ދުވަސްތައް ގުނަމުން ދާ މީހުންނެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ އެންމެ އަސާސީ ޙައްޤުތަކުންވެސް މަޚްރޫމުވެފައި ވާ ޙާލުގައެވެ.

2007 ވަނަ އަހަރު ފަލަސްޠީނުގައި ހިނގާދިޔަ ސިޔާސީ ހަމަނުޖެހުންތަކަށްފަހު ޣައްޒާގެ ކޮންޓްރޯލް ނަގާފައި ވާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ ވަސް، މި ބިންމަތިން ފޮހެލުމަށް ކަމަށް ބުނެ، މި ފަހުގެ ތާރީޚުގައިވެސް އިންސާނިއްޔަތާ ދެކޮޅަށް ހިންގާ އެންމެ ލާއިންސާނީ ޤަޠުލުޢާންމު، ޔަހޫދީން ފެށިތާ 3 ހަފުތާ ފާއިތުވެދިޔައީއެވެ. ބައިނަލްއަޤުވާމީ ލީޑަރުންނާއި މުޖުތަމަޢަށް ކުރެވުނު ހަމަ އެއް ކަމެއްވެސް ނެތެވެ. ޛަރޫރީ ޙައްޤުތައް ނިގުޅައިގަތުމުގެ އިތުރަށް، އިންސާނަކަށް ވީތީ ލިބިދޭން ޖެހޭ ދިރިހުރުމުގެ ޙައްޤުވެސް ހޯދައިދެވުނީއެއް ނޫނެވެ.

އެޔެއް މިޔެއް ބެލުމެއް ނެތި ޔަހޫދީން، ޣައްޒާއަށް ދެމުންދާ ޙަމަލާތަކާ ގުޅިގެން އެންމެ ބޮޑަށް އިނދަޖެހިގެން ދިޔައީ ޣައްޒާގެ ޞިއްޙީ ނިޒާމެވެ. ހަނގުރާމަތަކުގައި ބޭނުން ކުރުމުގެ ހުއްދަވެސް ދީފައި ނުވާ ހަތިޔާރު ބޭނުންކޮށްގެން، ނަޞްލެއް ދޮވެލުމުގެ ޤަޠުލުޢާންމު ފާޅުގައި ހިންގަމުން ދާއިރު، އަނިޔާ ލިބެމުން ދާ މީހުންނަށް ފަރުވާދެވޭނެ އިންތިޒާމެއް މިއަދު ޣައްޒާގައި ނެތެވެ. ހޮސްޕިޓަލުގެ ޢާންމު އެނދުތަކާއި، ޚާއްޞަ ފަރުވާ ދޭން ޖެހޭ މީހުން ބައިތިއްބާ، އައިސީޔޫގެ އެނދުތައްވެސް މިހާރު އޮތީ ފުރިފައެވެ. ހޮސްޕިޓަލަށް މިހާރު ބަލައިގަންނަމުން ދަނީ، ކުރިޓިކަލް ކޭސްތަކެވެ. ބޮޑެތި އޮޕަރޭޝަންތައް ކުރަން ކޮންމެހެން ޖެހޭ ކޭސްތައް އެކަންޏެވެ.

އައިސީޔޫ ޑޮކްޓަރެއް ކަމަށް ޑރ، ހަމޫދާ ޝާތު ވިދާޅުވީ، ޒަޚަމްވެ، އަނިޔާ ލިބިގެން އަންނަ އިތުރު ޕޭޝަންޓުންނަށް ޚިދުމަތް ދެވޭނެ ޤާބިލުކަމެއް ދެން ނެތް ކަމަށެވެ. އައިސީޔޫގެ ހުރިހާ އެނދެއް ފުރިފައި ވާ ކަމަށެވެ.

ޣައްޒާއަށް ބޭނުންވާ ހަކަތައިގެ ސަޕްލައިއަށްވެސް އިޒްރޭލުން ހުރަސް އަޅާފައި ވާއިރު، ހޮސްޕިޓަލުތަކަށް ބޭނުންވާ ޖަނަރޭޓަރުތަކަށް އަޅާނެ ތެޔޮ ފޮދެއް ލިބުންވެސް މިހާރު އެހާމެ ދަތިވެއްޖެއެވެ. އެކަށީގެންވާ މިންވަރެއްގައި ކަރަންޓުގެ ހަކަތަ ލިބެމުން ނުދިއުމުގެ ސަބަބުން، ކުރިޓިކަލް ޙާލުގައި ތިބި ބަލި މީހުންގެ ފަރުވާއަށް ކޮންމެހެން ބޭނުން ކުރަން މެޝިންތައް ހުއްޓިދާނެ ކަމުގެ އިންޒާރުވެސް ޑޮކްޓަރުން ގެންދަވަނީ ދެއްވަމުންނެވެ. އެގޮތުން، އުފަންވާ ތުއްތު ކުދިންނަށް ޚާއްޞަކޮށްފައި ވާ އިންކިއުބޭޓަރުތައްވެސް ހުއްޓިދާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ވަނީ ދެއްވާފައެވެ. އެހެންވެއްޖެނަމަ، އިޒްރޭލުން ހިންގަމުންދާ ޤަޠުލުޢާންމުގެ ޝިކާރައަކަށް ވާ މަޢުސޫމު ފުރާނަތަކުގެ ލިސްޓު އަނެއްކާވެސް ދިގުވީއެވެ.

ޣައްޒާގެ ދެކުނުގެ އަވަށެއް ކަމަށް ވާ ޚާން ޔޫނިސްގައި ހުންނަ ނާޞިރު މެޑިކަލް ކޮމްޕްލެކްސްއަކީ ޢުދުވާންތަކުގައި އެންމެ ބާރު ބޮޑުވެފައިވާ އެއް ހޮސްޕިޓަލެވެ. އެ ހޮސްޕިޓަލުގެ ޑޮކްޓަރުންނަށް މިއަދު މަސައްކަތް ކުރަން މަޖުބޫރުވެފައި ވަނީ މި ފަހުގެ ތާރީޚުގައި ދުނިޔެ ދުށް އެންމެ ނުރައްކާތެރި ބަލިމަޑުކަމުގެ ކާރިޘާ ނުވަތަ ކޮވިޑް-19ގެ ބަލިމަޑުކަމުގެ ތެރޭގައި ޞިއްޙީ ދާއިރާގެ ތަޖުރިބާކާރުން ތަޙައްމަލު ކުރި ވަރަށް ވުރެ އިންތިހާ ދަތި ޙާލެއްގައެވެ. މިއީ ދެބަސްވާނެ ޖާގައެއް ނެތް ޙަޤީޤަތެވެ.

ޣައްޒާ ކޮންޓްރޯލް ކުރަމުން ދާ ހަމާސް ޖަމާޢަތުން ހިންގާ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ހާމަ ކުރި ގޮތުގައި، ޚިދުމަތް ދެމުން ދިޔަ 40 މެޑިކަލް ސެންޓަރެއް ވަނީ ވަޤުތީ ގޮތުން ބަންދުކޮށްފައެވެ. ޞިއްޙީ ނިޒާމަށް ކުރަމުން ދާ ބާރު ބޮޑުވަމުން ދިއުމާ ގުޅިގެން ޚިދުމަތްތައް މެދުކަނޑާލާފައި ވާ މި ދަނޑިވަޅަކީ، ޔަހޫދީންގެ ޙަމަލަތައް، ކެނޑިނޭޅި އަމާޒުވަމުންދާ ދަނޑިވަޅެއްކަން ހަނދާން ނައްތާނުލާށެވެ.

ޣައްޒާގައި ހިންގާ ހޮސްޕިޓަލުތަކުގެ ތެރެއިން 3 ބައިކުޅަ 1 ބައި ހޮސްޕިޓަލުތަކުގެ ޚިދުމަތްތައް ވަޤުތީ ގޮތުން މެދުކަނޑާލާފައި ވާ ކަމުގެ އިންޒާރު، ދުނިޔޭގެ ޞިއްޙަތު ޖަމިއްޔާ (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ)އިންވެސް ވަނީ ދީފައެވެ.

ވައިގެ ޙަމަލާތަކުގައި ޣައްޒާ ހަފުސްކޮށް، އެތައް ބައެއްގެ ފުރާނަ ދުއްވާލަމުގެ ޖަރީމާ އިޒްރޭލުން ހިންގަމުން ދާ އިރު ޣައްޒާ މިއަދު އޮތީ ބައިނަލްއަޤުވާމީ ދުނިޔެއާއި ގުޅުން ކެނޑިފައެވެ. މުޢާޞަލާތީ ޚިދުމަތުގެ ގޮތުންވެސް ޣައްޒާގެ މަޞްރަޙުން ހިލަމެއް ވުން ތަދުވެއްޖެއެވެ. މިއިން ކަމެއް، އިންސާނީ ޙައްޤުތަކަށް ވަކާލާތުކޮށް، އަޑު އުފުލަމުން ދިޔަ 'ވަރުގަދަ' ޖަމިއްޔާތަކަށް ހަމަ ނުފެންނަނީތާއެވެ! ވަކި ބަޔަކު ދެ ފަހަރަކު ބަޑިއެއް ޖަހާއިރަށް، ޤަޠުލުޢާންމެއް ކަމަށް ނިންމާ، ބައިނަލްއަޤުވާމީ ކޯޓުތަކުގައި ދަޢުވާތައް ފަށާ، ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ބާރުތަކުން ދިފާޢަށް އަރާއިރު، އިޒްރޭލުން ހިންގަމުންދާ ނަޞްލު ދޮވެލާއި، ބިންތައް ފޭރިގަތުމުގެ ޤަޠުލުޢާންމާއި ޖަރީމާ، ހަމަ ނުފެންނަނީތާއެވެ!