ތަރައްގީއާއި ތަހުޒީބު ކަމަށް ހިތައި، ދިރިއުޅުމުގެ އާދަކާދައަށް ގެންނަ ބައެއް ކަހަލަ ބަދަލުތަކަކީ ވިސްނަންޖެހޭ އެންމެ ފުރިހަމައަށް ނުވިސްނައި ނިންމާލާ ނިންމުންތަކަކަށް ވެދެއެވެ. މިއީވެސް އެކަހަލަ ކަމެއްގެ ވާހަކައެވެ. ދައްކަން މިއުޅެނީ، ދުނިޔޭގެ އެންމެ ކުރިއަރާފައިވާ ގައުމުތަކުން، ތަރައްގީއާއި ތަހުޒީބުގެ ނަޒަރިއްޔާއިން ޒަމާނީ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ދެކިގެން، ކުލީ އުސޫލުން ދޫކުރަމުން ދިޔަ އިލެކްޓްރިކް ސްކޫޓަރުތަކުގެ ވާހަކައެވެ. ފެންނަ ފެނުމަށް ހިތްގައިމު މަންޒަރަކަށް ވީނަމަވެސް، އެކަމުގައި ހުރި ނުރައްކާތަކާމެދު އޭރު އޮތީ ވިސްނައިނުލެވިއެވެ. ކުރެވެނީ ކިހާ ވަރެއްގެ ކަމެއްކަން އެނގުނު ހިސާބުން، ގިނަ ގައުމުތަކަކުން މިހާރު ދަނީ އީ-ސްކޫޓަރުތަކަށް އަލްވަދާއު ކިޔަމުންނެވެ. މި ލިސްޓަށް އެންމެ ފަހުން އިތުރުވި އެއް ގައުމަކީ ފަރަންސޭސިވިލާތެވެ.

ނިމިދިޔަ އޯގަސްޓް މަހުގެ 31 ވަނަ ދުވަހަކީ ފަރަންސޭސިވިލާތުގައި އީ-ސްކޫޓަރުތައް ދުއްވުނު އެންމެ ފަހު ދުވަހެވެ. އީ-ސްކޫޓަރުތަކަކީ، ދުނިޔޭގެ އެންމެ ހިތްގައިމު މަންޒިލުތަކުގެ ލިސްޓުގެ އެންމެ ކުރިން ޖާގަހޯދާ، ފަރަންސޭސިވިލާތުގެ ވެރިރަށް ޕެރިހަށް ޒިޔާރަތްކުރާ ފަތުރުވެރިންގެ މެދުގައިވެސް އިންތިހާއަށް މަގުބޫލު އެއްޗެކެވެ. ނަމަވެސް، ފަތުރުވެރިންގެ ޑިމާންޑް ހަވާސާ ކުރުމަށްފަހު، ފަރަންސޭސިވިލާތުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން، އީ-ސްކޫޓަރުތަކަށް ނޫނެކޭ ބުނީ ސަބަބެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ.

ޕެރިހުގައި އީ-ސްކޫޓަރު ބޭނުންކުރުން މަނާކޮށްފައި ވަނީ ތާ އަބަދަށެވެ. އެ ނިންމުމަކީ، އާންމުންގެ ޚިޔާލުވެސް ހޯދައިގެން ނިންމި ނިންމުމެކެވެ. އޭޕްރިލް 2 ވަނަ ދުވަހު ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓުގައި ބައިވެރިވި މީހުންގެ ތެރެއިން 89 ޕަސެންޓް މީހުން ވަނީ، ކުލީ އުސޫލުން ދޫކުރާ އީ-ސްކޫޓަރުތައް، ޕެރިހުގެ މަގުތަކުން ފެންނަން ނޭދޭކަމަށް ނިންމާފައެވެ.

ފަރަންސޭސިވިލާތުގައި އީ-ސްކޫޓަރުތައް ދުއްވުން މަނާކުރީ އެކަމުގައި ހުރި ނުރައްކާތައް ވަޒަންކުރުމަށްފަހުގައެވެ. 2021 ވަނަ އަހަރު އެކަނިވެސް، އީ-ސްކޫޓަރ އެކްސިޑެންޓްތަކުގައި ފަރަންސޭސިވިލާތުން 24 މީހެއްގެ ފުރާނަ ވަނީ ގެއްލިފައެވެ. 2022 ވަނަ އަހަރު، ޕެރިހުގައި އެކަނިވެސް އީ-ސްކޫޓަރުތަކާއި އެފަދަ އުޅަނދުތަކާ ގުޅޭ 459 އެކްސިޑެންޓެއް ރެކޯޑްކޮށްފައި ވާއިރު، 3 އެކްސިޑެންޓެއްގައި ބައެއްގެ ފުރާނަ ވަނީ ގެއްލިފައެވެ.

ފަރަންސޭސިވިލާތުގައި ކުލީ އުސޫލުން އީ-ސްކޫޓަރުގެ ޚިދުމަތް ދޭ އެއް ބަޔަކީ، ޖަރުމަނުވިލާތުގެ ކުންފުންޏެއް ކަމަށްވާ ޓީއާއެވެ. އާންމުކޮށް ލިބެންހުރި އީ-ސްކޫޓަރުތައް ނަގާފައިވާއިރު، އޭގެ ބަދަލުގައި އިލެކްޓްރިކް ބައިސްކަލު ލިބޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސާފައި ވާކަމަށް އެ ކުންފުނިން މަޢުލޫމާތު ދެއެވެ.

އީ-ސްކޫޓަރު އެކްސިޑެންޓްތަކުގައި އަނިޔާ ލިބުނު މީހުންނަކީ މިއަދުވެސް އެ ވޭނުގައި އުޅެމުން ދާ ބައެކެވެ. އެކަމުގައި ހުރި ހިތިކަން ދެކެފައި ތިބި މީހުން ސިފަކުރާގޮތުގައި، އެމީހުންނަށް ވެގެން ވިއްޔާ، އެއްވެސް ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި ހޫރެމުން، އުދެހެމުންދާ އީ-ސްކޫޓަރުތަކެއް އުފެއްދިޔަވެސް ނުދިނީހެވެ. އުޅަނދުތަކަކީ ފިތްތަކެއްގެ އެހީގައި ދުއްވާ އެއްޗަކަށް ވެގެން ނުވާނެ ކަމަށާއި، އުޅަނދެއް ދުއްވަން ޖެހޭނީ، މީހާގެ ގުނަވަންތައް ބޭނުން ކޮށްގެން ކަމަށް ވަކާލާތު ކުރެއެވެ. އެއީވެސް ރަނގަޅު ވާހަކައެކެވެ.

ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން، މަގުތައް މަތިން އީ-ސްކޫޓަރުތައް އާންމުކޮށް ފެންނަން ފެށީ މީގެ 5 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިންނެވެ. ނަމަވެސް، އޭގެ މަގުބޫލުކަން ފަތުއަޑުކިޔާފައި އިތުރުވެގެން ދިޔަ ބާރު މިނުގައި، އޭގެ މަގުބޫލުކަން ކެނޑިއްޖެއެވެ. ފުރާނައަށްވުރެ އަގުބޮޑު އެހެން އެއްޗެއް ނެތީމައެވެ. އާންމު ތަންތަނުގައި ނުވަތަ އެއްތަނުން އަނެއް ދަތުރުކުރުމަށް އީ-ސްކޫޓަރު ބޭނުންކުރުމުގެ ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތު ލިބިފައިނުވާ، ނުވަތަ އީ-ސްކޫޓަރު ދުއްވުން މަނާ ގައުމުތަކުގެ ލިސްޓު ފިސާރި ދިގެވެ. ދުނިޔޭގެ ނިސްބަތުން ބަލާއިރު 80 ޕަސެންޓް ގައުމުގައި، އީ-ސްކޫޓަރު ދުއްވުމަކީ ގާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެކެވެ. ތިމާވެށީގެ ގޮތުން ފައިދާތަކެއް ހުރިކަމަށް، އީ-ސްކޫޓަރު ޕްރޮމޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން ކުރާ ވަކާލާތުގައިވެސް މާ ބޮޑު ބުރަދަނެއް ނެތް ކަމަށް ފެންނަނީ، އާންމު ދިރިއުޅުމަށް އެކަމުގެ ސަބަބުން ވާ ގެއްލުންތަކުގެ ބޮޑުކަމުންނެވެ.