މާލޭ އަދި ވިލިމާލޭގައި ޤާއިމްކުރަމުންދާ ޒަމާނީ އައު ވޭސްޓް ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަންގެ އޮޕަރޭޝަންގައި ބޭނުންކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ އިކުއިޕްމަންޓް ރާއްޖެ ގެނެސްފިއެވެ.

މިއީ މިސްޓޭޝަން ތަކުގެ މަސައްކަތް 2023 ވަނަ އަހަރުގެ 3 ވަނަ ކުއާޓަރުގެ ނިޔަލަށް ނިންމާ، ޙިދުމަތް ދިނުމަށް އެންމެ ފަހުގެ ތައްޔާރީތަކުގެ ތެރެއިން ގެނެސްފައިވާ އިކުއިޕްމަންޓްތަކެކެވެ. އަދި މިތަކެތި ވަނީ 10 ޖޫން ގައި ތިލަފުއްޓަށް ގެންދެވިފައެވެ.

މިއީ ޒަމާނުއްސުރެ މާލޭ އަދި ވިލިމާލޭގައި ކުނި މެނޭޖްކުރުމަށާއި، އެކުނި ތިލަފުއްޓަށް އުފުލުމަށް ހުރި ދަތިތައް ނައްތާލުމަށްޓަކައި ބޭރުގެ ފަންނީ މާހިރުންގެ ލަފާއާއި އެކު ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ 'ގްރޭޓަރ މާލޭ ވެސްޓް ކަލެކްޝަން ސްޓްރެޓަޖީ' ގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ މިންގަނޑުތަކާއި އެއްގޮތަށް ކުނި މެނޭޖްކުރުމަށް ބޭނުންވާ، އެކަމަށް ހާއްސަ މެޝިނަރީ އަދި އިކުއިޕްމަންޓް ތަކެކެވެ.  

ކުރިޔާ ޚިލާފަށް، މި އައު ވޭސްޓް ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަންތައް ފަރުމާކުރެވިފައި ވަނީ ކޮމްޕެކްޓް ނުވަތަ ފިއްތާލެވިފައިވާ، ކުނި ތިލަފުއްޓަށް ކޮންޓޭނަރުގައި އުފުލާ ގޮތަށެވެ. މިގޮތުން މާލެ އަދި ވިލިމާލޭގައި ޤާއިމްކުރަމުންދާ ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަންގައި ބޭނުންކުރުމަށްޓަކައި މުޅިން އައު ކޮންޓޭނަރު ތަކާއި، އެކޮންޓޭނަރު އުފުލުމަށް ބޭނުންވާ 'އާރމް ރޯލް ޓްރަކް' ވެހިކަލްތަކާއި އާއި ކޮންޓޭނަރުގައި ހުންނަ ކުނީގެ ވޮލިއުމް ދަށްކުރުމަށް ޙާއްސަ 'ރޯލް ޕެކަރ' ތައް ވެސް ވަނީ އެތެރެކުރެވިފައެވެ.

މީގެ ސަބަބުން ބަރު އަދި ބޮޑެތި ކުނި (ސީއެންޑީ) ފިޔަވައި އެހެނިހެން ކުނި އުކާލުމަށް، ކުނި އުފުލާ ބާޖަށް ވެހިކަލް އެރުން ހުއްޓުމަކަށް ގެނެވޭނެއެވެ. މީގެ ބަދަލުގައި، ކުނި އުފުލާ ވެހިކަލްގައި ހުރި ކުނި ކިރުމަށް ހާއްސަ 'ވެއި ބްރިޖަކުން' ކިރާލުމަށްފަހު ފަހު، ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަންގެ ފުރަތަމަ ފަންގިފިލާގައި ހުންނަ ވޭސްޓް ޓިޕިންގ ޕްލެޓްފޯމް މެދެވެރިކޮށް ތިރީގައި ހުންނަ ކޮންޓޭނަރަށް ކުނި އުކާލެވޭނެއެވެ. އަދި ހުރިހާ ވެހިކަލަކުން ވެސް ޓިޕިން ޕްލެޓްފޯމުން ކުނި އުކާލާނީ ސްޓޭންޑަޑް ކޮންޓެއިނަރުތަކަށެވެ. އަދި ވަކިކުރެވިފައިވާ (ސެގްރިގޭޓް) ކުނި އުކާލުމަށް ބޭނުންކުރާނެ މިގޮކޮންޓޭނަރުގެ ސްޓޮކްވެސް ވަނީ މިހާރު ހަމަކުރެވިފައެވެ.

ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ އެކި މަސައްކަތަށް ޙާއްސަކޮށްގެން ރާއްޖެ އެތެރެކޮށްފައިވާ މި އިކުއިޕްމަންޓާއި ވެހިކަލް ތަކަކީ އޭޝިއަން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކް (އޭ.ޑީ.ބީ) އާއި ދިވެހި ސަރުކާރުން ޚަރަދުކޮށްގެން ޒޯން 3 ގެ ސަރަހައްދުގެ ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ ގޮތުން ހިންގަމުންދާ

ގްރޭޓަރ މާލެ އެންވަޔަރަމަންޓަލް އިމްޕްރޫވްމަންޓް އެންޑް ވޭސްޓް މެނޭޖްމަންޓް ޕްރޮޖެކްޓްގެ ދަށުން، ޖުމްލަ 47.8 މިލިއަން ރުފިޔާ (3.2 މިލިއަން އެމެރިކާ ޑޮލަރު) ހަރަދުކޮށްގެން ގެނެވިފައިވާ ތަކެއްޗެވެ. ޗައިނާ އާއި ޖަރުމަނުގެ ސަޕްލަޔަރުން މެދުވެރިކޮށް ހޯދައިފައިވާ މިތަކެތި އިންސްޓޯލް ކުރުމާއި، ކޮމިޝަން ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހަވާލުކުރެވިފައި ވަނީ މާލެ އަދި ވިލިމާލޭގެ ވޭސްޓް ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަންގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް ކޮންޓްރެކްޓް ކުރެވިފައިވާ ޗައިނާ ސްޓޭޓް ކޮންސްޓަރަކްޝަން އެންޑް އިނޖިނިއަރިން (ސީ.އެސް.ސީ.އީ.ސީ) އާއެވެ.

މާލޭ އަދި ވިލިމާލޭގެ އައު ވޭސްޓް ޓްރާންސްފާ ސްޓޭޝަންތައް ހުންނާނީ ވެމްކޯގެ އޮޕަރޭޝަން މިވަގުތު ކުރިޔަށްދާ ސައިޓުތަކުގައެވެ. މި ޓްރާންސްފާރ ސްޓޭޝަންތަކަކީ ކުދި އަދި މެދު ސައިޒްގެ ޕިކަޕްގެ އިތުރުން، ޑަމްޕް ޓްރަކް އަދި ބޮޑެތި، ބަރު ކުނި އުފުލާ ޑަމްޕް ޓްރަކްތަކާއި އެކު، ތަފާތު އެކި ސައިޒުގެ ކުނި އުފުލާ ވެހިކަލް ތަކަށް ދަތިކަމެއް ނެތި ޚިދުމަތްދެވޭ ގޮތަށް ފަރުމާކުރެވިފައިވާ ޖާގަ ތަނަވަސް މަރުކަޒުތަކެކެވެ.

މީގެ އިތުރުން ވެމްކޯއިން ފުރަމާލެ ސަރަހައްދުގައި ފޯރުކޮށްދެމުންދާ ކުނި އުކާލުމާއި، ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށާއި، ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ޤަވާއިދަށް ގެނެވުނު 5 ވަނަ އިސްލާޙް އާއި އެއްގޮތަށް ކުނި ވަކިކޮށްގެން އުކާލުމަށް މި އިކުއިޕްމަންޓްތަކުގެ ޒަރިއްޔާއިން އެހީތެރިވެދޭނެއެވެ. މިގޮތުން ޖޫން 2023 އިން ފެށިގެން މިސަރަހައްދުގެ ހުރިހާ ގޭބިސީތަކުން ކުނި އުކާލުމަށް އެކުންފުނިން ފަށާފައި ވާތީ، އައު ވެހިކަލްއާއި މެޝިނަރީޒްގެ އެހީގައި ކުނި މެނޭޖްކުރުމަށް ހޭދަވާ ވަގުތު ބޮޑުތަނުން މަދުކުރެވޭނެ ކަމަށް މިމިނިސްޓްރީއިން ޤަބޫލްކުރަމެވެ.

މާލޭގެ އައު ވޭސްޓް ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަނާއި އެޑްމިން ބިލްޑިންގ އާއި، ވިލިމާލޭގައި ޤާއިމްކުރަމުންދާ ވޭސްޓް ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަނަކީ އޭޑީބީގެ ސޭފްގާޑްސް މިންގަނޑުތަކަށް ފެތޭ ގޮތަށް، ކާރިސީ އަދި މޫސުމީ ހިރާސްތަކުން ރައްކާތެރިވާނޭހެން ފަރުމާކުރެވިފައިވާ އިމާރާތްތަކެކެވެ. މީގެ އިތުރުން މިސަރަހައްދުގައި އުފެދޭ ކުނި ރައްކާތެރިގޮތުގައި ތިލަފުއްޓަށް އުފުލުމަށް މިއައު ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަންތަކުގެ ދައުރު ވަރަށް ބޮޑެވެ. އަދި މިސަރަހައްދުގެ ކުނި އުކާލުމާއި އުފުލުމުގެ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް މިސްޓޭޝަންތަކުގައި ކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވަނީ ތިމާވެއްޓާއި ރައްޓެހި އަދި  ބައިނަލްއަގުވާމީ މިންގަނޑުތަކާއި އެއްގޮތަށެވެ.