ކޮވިޑް-19 ވައިރަހަކީ އޭގެ ސަބަބުން އިންސާނާގެ ދިފާއީ ނިޒާމު އެއްކޮށް ބަލިކަށިކޮށްލާ ވައިރަހެކެވެ. ކޮވިޑް ޖެހޭ ބައެއް މީހުންގެ ކިބައިން ނުރައްކާތެރި އަލާމާތްތަކެއް ފެނިގެންދާއިރު، ބައެއް ފަހަރު އިންސާނާގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވާ ހާލަތުވެސް އާދެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ބައެއް މީހުންގެ ކިބައިން އެއްވެސް ވަރަކަށް އަލާމާތްތައް ނުފެނިވެސް ދެއެވެ. އަދި ބަލި ޖެހިފައި ހުރިކަން ނޭނގި ބަލިން ރަނގަޅުވާ ހާލަތުވެސް އާދެއެވެ.

ކޮވިޑް-19 ބަލިން ރަނގަޅުވިޔަސް މިކަމަކީ ދެ ފިޔަވައްސެއް އޮންނަ ކަމެއް ކަމަށް ސިއްހީ މާހިރުން ބުނެއެވެ. އައިޖީއެމްއެޗްގެ ޕަލްމޮނޮލޮޖިސްޓް ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވަނީ މި ދެ ފިޔަވަހި ތަފްސީލުކޮށްދެއްވާފައެވެ. ކޮވިޑް-19ގެ ފުރަތަމަ ފިޔަވައްސަށް ކިޔައީ "އެކިއުޓް ކޮވިޑް-19"އެވެ. އެއީ ހަތަރު ހަފްތާ ވަންދެން ކޮވިޑް ޖެހޭ މީހެއްގެ ކިބައިން ފެންނަ އަލާމާތްތަކެވެ. މި ހަތަރު ހަފްތާ ނިމޭ ފަހުން އަނެއްކާވެސް އަލާމާތްތައް ފެންނާތި ގިނަ ބަޔަކު ރިޕޯޓުކުރެއެވެ. އެއީ ކޮވިޑް-19ގެ ދެވަނަ ފިޔަވައްސެވެ. އެ ފިޔަވައްސަށް ކިޔަނީ "ލޯންގް ކޮވިޑް" ކަމަށް ޑރ. މުހައްމަދު ވިދާޅުވިއެވެ.

ދެވަނަ ފިޔަވަހީގައިވެސް އެތައް އަލާމާތެއް ފެނިގެންދާއިރު، ބައެއް ފަހަރު ނުރައްކާތެރި އަލާމާތްތަކެއްވެސް ފެނިގެންދެއެވެ. މި ފިޔަވަހީގައި މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ފެންނަ އަލާމާތްތަކަކީ ނޭވާލާން އުނދަގޫވުމާއި، ވަރުބަލިވުމާއި، މޭ ތެޅޭގޮތްވުމާއި، މެއަށް ބާރުވުމާއި، ބައެއް ފަހަރު ނިދަން އުނދަގޫވުމާއި، ނަފްސާނީ ބައެއް އުނދަގޫތައް ކުރިމަތިވުމެވެ.

ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވަނީ މި ފިޔަވަހީގައި ފެންނަ އަލާމާތްތަކަށް ފަރުވާކުރާ ގޮތްވެސް ތަފްސީލުކޮށްދެއްވާފައެވެ. މިގޮތުން ވަރުބަލިވާނަމަ އެންމެ ފުރަތަމަ ވަރުބަލިވާ އެހެން ސަބަބުތަކެއް ހުރިތޯ ބަލާއެވެ. އެއީ ހަށިގަނޑުގައި ހުރި އެހެން މައްސަލައަކާހުރެ ވާ ކަމެއްތޯ ބެލުމަށެވެ. އަދި ބައެއް ޓެސްޓުތައް ހަދައެވެ. ބައެއް ފަހަރު ފުއްޕާމޭގެ ޓެސްޓުތައް ހަދާ ކަމަށާއި، އަދި އެކްސްރޭ ނަގައިގެންވެސް ބަލާފާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް މި ހުރިހާ ޓެސްޓެއް ހެދުމަށްފަހުވެސް އެއްވެސް ސަބަބެއް ނުފެންނަނަމަ އެކަމަށް ދެވޭނެ މާ ބޮޑު ފަރުވާއެއް ނޯންނަ ކަމަށް ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވިދާޅުވިއެވެ. އެހާލަތުގައި އެކަންކަމުން އަރައިގަތުމަށް އެމީހަކު އަމިއްލައަށް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަންޖެހެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ކަސްރަތުކުރުމާއި، ހިނގުމަކީ މި ވަރުބަލިކަން ކަނަޑުވާލުމަށް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ކަމުގައި ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވިދާޅުވިއެވެ.

މިފިޔަވަހީގައި ފެންނަ އެހެނިހެން އަލާމާތްތަކަށްވެސް ފަރުވާ ދޭން ފެށުމުގެ ކުރިން މި ޓެސްޓުތައް ހަދާނެއެވެ. މިގޮތުން ހިތުގެ މައްސަލައެއް ހުރިތޯ ނުވަތަ ކިޑްނީގެ މައްސަލައެއް އަދި ތައިރޮއިޑްގެ މައްސަލައެއް ހުރިތޯ ބަލަން ޓެސްޓުތައް ހެދުން ރަނގަޅު ކަމުގައި ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި ލަސްނުކޮށް ޑޮކްޓަރަކަށް ދެއްކުމަށް ނަސޭހަތްތެރިވެފައިވެއެވެ.

ރާއްޖޭގައި އެއްލައްކަ އަށްޑިހަ ހަތަރުހާސް މީހުންނަށް ކޮވިޑް ޖެހިފައިވާ އިރު މީގެ ތެރެއިން ގިނަބަޔަކު ލޯންގް ކޮވިޑް ގެ އުދަގޫތައް ތަހައްމަލް ކުރަމުން ދާނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އެހެންކަމުން ފަރުވާ ކުޑަނުކޮށް ކުރިން ނުހުންނަ ސިއްހީ އުދަގޫ ތަކެއް ހުންނަ ނަމަ އަވަހަށް ފަރުވާ ހޯދަމުން ގެން ދިއުން ވަރަށް މުހިންމެވެ.