އެއީ މީގެ 300 އެތައް އަހަރެއް ކުދިން މި ދުނިޔެއަށް ފަހު ނޭވާ ދޫކޮށްލި މުގަލް އެމްޕަރާއެކެވެ. ނަމަވެސް، އަވަށްޓެރި އިންޑިއާގައި މި ފަހަކަށް އައިސް އެންމެ ހޫނު ބަހުސެއް ކުރެވޭ މައުލޫއަކީވެސް އެއީއެވެ.

"އެންމެ ފަހުގެ މުގަލް އެމްޕަރާ"ގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައިވާ އައުރަންގްޒީބަކީ 1658 އިން 1707 އަށް، ގާތްގަނޑަކަށް ބައި ގަރުނު ވަންދެން އިންޑިއާގައި ވެރިކަން ކުރެއްވި ޝަހްސެކެވެ. ނަމަވެސް، ތާރީޚު އިލްމުވެރިންގެ ކުރިމަތީގައި އެއީ މާ މަޤުބޫލު އެމްޕަރާއެއް ނޫނެވެ. ފެށުމެއްގެ ގޮތުން ދަންނަވަނީނަމަ، އައުރަންގްޒީބު ވެރިކަމުގެ ކޯލަށް ވެދިވަޑައިގަތީ ބައްޕާފުޅު ކަސްތޮޅު އަޅުވާ، ބޭބެ މަރާލެއްވުމަށްފަހުގައެވެ. އެފަދަ އެހެން ވެރިންނާ އަޅާ ބަލާނަމަ، އައުރަންގްޒީބުގެ ރެކޯޑް މާ ރަނގަޅެއް ނޫނެވެ. މުނި ކާފަ އަކްބަރަކީ އޯގާތެރިވެރިއެއް ކަމަށް ސިފަކޮށްފައިވާއިރު، ކާފަ ޖަހަންގީރަކީ ފަންނުވެރިކަމާއި އާކިޓެކްޗާއަށް ލޯބިކުރި މީހެކެވެ. ބައްޕާފުޅަކީ ލޯބީގެ ރަމްޒެއް ކަމުގައި ދުނިޔެ ޤަބޫލު ކުރާ ތާޖު މަހަލް ބިނާ ކުރެއްވި ޝާހް ޖަހާންއެވެ.

ނަމަވެސް 6 ވަނަ އެމްޕަރާ އައުރަންގްޒީބަކީ މުސްލިމެއް ކަމަކު، އޭނާ ސިފަ ކުރަމުން ދިޔައީ ޚުދުމުހުތާރު ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީއާ ހަރުކަށިކަމާއެކު ތަންފީޒު ކުރެއްވިއެވެ. ރައްކާތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ބަދަލެއްގެ ގޮތުގައި ހިންދޫންގެ އަތުން ޖިޒީ ނުވަތަ ޓެކުހެއް ނެންގެވިކަމަށް ވެއެވެ. މިއުޒިކާއި އެނޫންވެސް އެފަދަ ފަންނުވެރި ކަމަށް ނަފްރަތު ކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެތައް ފައްޅިއެއް ތަޅާލުމަށް އަމުރު ކުރެއްވިއެވެ.

އެ ހުރިހާ ކަމެއް ހިނގީ މީގެ އެތައް ސަތޭކަ އަހަރެއް ކުރިންނެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު ބަޔަކު އައުރަންގްޒީބަށް ނަފުރަތު ކުރަމުން ދަނީ ތާރީޚު ދެކެފައި ނުވާ ދަރަޖައަކަށެވެ. އެކަން ފެށިގެން އައީ އިންޑިއާގެ "ދީނީ ސިޓީ" އެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަ ކުރަމުން އަންނަ ވަރަނާސީގައި ހުންނަ ޖިޔާންވާއި މިސްކިތުގެ މައްސަލައާ ހިސާބުންނެވެ. ޖިޔާންވާއި މިސްކިތް އަޅާފައި ހުންނަނީ ކުރިން ވިޝްވަނާތު ފައްޅިއޭ ކިއުނު ފައްޅިއެއް ހުރި ތަނުގައެވެ. އެ ފައްޅިއަކީ 16 ވަނަ ގަރުނުގެ ދުވަސްވަރު، ހިންދޫންގެ ފަޚުރެއް ފަދަ ފައްޅިއެކެވެ. 1669 ވަނަ އަހަރު އެ ފައްޅި ތަޅާލީ އައުރަންގްޒީބުގެ އަމުރުފުޅަށެވެ. ހިންދޫ ނޭޝަނަލިސްޓުންނަށް އިންޑިއާގެ އަދުގެ ވެރިކަން ލިބިފައިވާއިރު، ކޯޓުތަކުން ފެންނަ ލިޔެކިޔުންތަކުގައިވެސް އައުރަންގްޒީބުގެ ނަން ބަޔާންކޮށްފައި އޮވެއެވެ.

އިންޑިއާގެ ނުފޫޒުގަދަ ހިންދޫ ބޮޑުވަޒީރު ނަރެންދުރާ މޯދީވެސް ގެންދަވަނީ އައުރަންގްޒީބުގެ "ޖަރީމާތަކަށް" ފާޑުވިދާޅުވަމުންނެވެ. އެގޮތުން އައުރަންގްޒީބު މަސައްކަތް ކުރެއްވީ "ކަނޑިއަކުން ހަޟާރާތެއް ބަދަލުކުރައްވަން" ކަމަށް މޯދީ ވަނީ ތުހުމަތު ކުރައްވާފައެވެ. އަދި ގޮންޖެއްސެވުމުގެ ރޫހުގައި ވާހަކަފުޅުދައްކަވައެވެ. އެގޮތުން ހިންދޫންގެ ޤަބޫލުކުރުންތަކަށް ލޮޅުމެއް ނާރާނެ ކަމަށް މޯދީ ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.

އައުރަންގްޒީބުގެ ހާންދާނުގައި ކުރެއްވި ކަންކަމީ، އަދުގެ ދުނިޔޭގައި މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކުގެ ހުއްޖަތަކަށް އެމީހުން ވަނީ ހަދާފައެވެ. ތާރީޚު އިލްމުވެރިޔާ އޯޑްރީ ޓްރަޝްކީ ބުނި ގޮތުގައި އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން މުސްލިމުން ހިންދޫންނަށް ތަކުލީފު ޖެއްސުމުން، އޭގެ ބަދަލެއްގެ ގޮތުގައި މިއަދު މުސްލިމުން ފިއްތާލުން ހައްޤު ކަމަށް ހިންދޫ ނޭޝަނަލިސްޓުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.  

އައުރަންގްޒީބާ ދެކޮޅަށް އިންޑިއާގެ ހިންދޫ ލީޑާޝިޕުގައި އޮތް ނަފުރަތުގެ ގިނި ވަނީ އިންތިހާ ގަދަވެފައެވެ. އާގްރާގެ މޭޔަރުވެސް ވަނީ އާންމު ހުރިހާ ތަނަކުން އައުރަންގްޒީބުގެ ކުލަވަރު ފޮހެލަން ޖެހޭ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. އަދި ހިންދޫން އަޅުކަމަށް ބޭނުން ކުރި ތަންތަނުގައި މުގަލްއިން ކޮށްފައިވާ ބިނާތައް ބިމާ ހަމަ ކުރުމަށް އޭނާ ވަނީ ގޮވާލާފައެވެ. އިންޑިއާގެ ހުޅަނގުގެ ސްޓޭޓެއް ކަމަށްވާ މަހާރާޝްތުރާގައި ހުންނަ އައުރަންގްޒީބުގެ މަގުބަރާއަށް ޒިޔާރަތް ކުރުންވެސް މިހާރު ވަނީ މަނާ ކޮށްފައެވެ.

ކަން މިހެން އޮތް އިރު އަލިގާ މުސްލިމް ޔުނިވާސިޓީގެ ޕްރޮފެސާ އަދި މުސައްނިފެއް ކަމަށްވާ ތާރީޚު އިލްމުވެރިޔާ ނަދީމް ރިޒާވީ ވިދާޅުވީ، އައުރަންގްޒީބަކީ، އިންޑިއާގެ އާބާދީގެ ނިސްބަތުން ބައިމަދު މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް އެ ޤައުމުގެ ހިންދޫން ހިންގަމުންދާ ޖަރީމާތަކަށް ދައްކާ ދޫ ފަސޭހަ ހުއްޖަތެއް ކަމަށެވެ. ހިންދޫ ފައްޅިތައް ތަޅާލުމުގެ އިތުރުން ތަފާތު ކުރުންތަކާއެކު ހިންދޫންގެ އަތުން ޓެކްސް ނެންގެވި ނަމަވެސް، އައުރަންގްޒީބަކީ މުޅިން ނުލަފާ ޝަހްސެއް ނޫން ކަމަށް ޕްރޮފެސާ ރިޒާވީ ވަނީ ސިފަ ކުރައްވާފައެވެ. އެގޮތުން ހިންދޫން ފައްޅިތައް ބެލެހެއްޓުމަށް އެންމެ ގިނަ އަދަދަކަށް ގްރާންޓް ދެއްވި ޝަހްސަކީ އައުރަންގްޒީބު ކަމަށް ޕްރޮފެސާ ރިޒާވީ ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.

ކޮންމެ ގޮތަކަށް ސިފަކުރި ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް އައުރަންގްޒީބަކީ ޒާތީ ދިރިއުޅުއްވުމުގައި ތަފާތު ޝަހްސެއް ކަމަށް ޕްރޮފެސާ ރިޒާވީ ވިދާޅުވެއެވެ. އެގޮތުން އައުރަންގްޒީބުގެ ދިރިއުޅުއްވުމުގައި ރަލާއި މިއުޒިކް އޮތް ކަމަށާއި، އޭނާގެ ވެރިކަމުގައި، އެހެން އެއްވެސް މުގަލް ވެރިއެއްގެ ވެރިކަމުގައި ނުލިޔާ ވަރަށް މިއުޒިކް ފޮތްތައް ލިޔެވުނު ކަން ޕްރޮފެސާ ރިޒާވީ ފާހަގަ ކުރައްވައެވެ. އަދި ދީނީ ކަންކަން ކުރިއަށް ނެރުއްވަން ފެއްޓެވީ، އިންޑިއާގެ އަދުގެ ލީޑަރުން ފަދައިން ސިޔާސީ ފެއިލްވުންތަކާ ގުޅިގެން ކަމަށްވެސް ޕްރޮފެސާ ރިޒާވީ ވަނީ ސިފަކުރައްވާފައެވެ.

އައުރަންގްޒީބަކީ މީގެ 300 އަހަރު ކުރިން ދިރިއުޅުއްވި ޚުދުމުހުތާރު ވެރިއެއް ކަމަށާއި، އެއީ އޭނާއަށް އިރުޝާދު ދިނުމަށް ޒަމާނީ ޑިމޮކްރަސީއެއް އަދި ޤާނޫނު އަސާސީއެއްވެސް އޮތް ޒަމާނެއް ނޫން ކަމަށް ޕްރޮފެސާ ރިޒާވީ ވިދާޅުވިއެވެ. ނަމަވެސް މިއަދަކީ އިންޑިއާގައި ޤާނޫނު އަސާސީއެއް އޮވެ، މަޖިލީހުން ޤާނޫނުތަކެއް ހެދިފައިވާ ދުވަހެއް ކަމަށްވީ އިރު 16 ވަނަ ގަރުނާއި 17 ވަނަ ގަރުނުގައި ވީ ކަމެއް ނަކަލުކޮށް ތަކުރާރު ކުރާނީ ކިހިނަކުންތޯވެސް ޕްރޮފެސާ ރިޒާވީ ވަނީ ސުވާލު އުފައްދަވާފައެވެ.