ދިވެހިންގެ ނިވަލުގައި މާރުކޭޓުގެ ގޮޅިތައް ބިދޭސީންގެ ބާރުގެ ދަށުގައި، ސިޓީ ކައުންސިލް ގަދަ ނިދީގައި!

ރަމަޟާން މަހަށް ތައްޔާރުވުމުގެ ގޮތުން މާލެ ސިޓީގެ މައި ދެ މާރުކޭޓުގެ ގޮޅިތައް ހަމަޖައްސައި ގުރުއަތު ނަގައި އެ ލިބެން ޖެހޭކަމަށް ބުނާ ފަރާތްތަކަށް އެތަންތަން ދީ ރޯދައިގެ ކުރިން ނިންމައިފިއެވެ. އެ ހިސާބުން އެތަންތަނުގެ ބެލެނިވެރި ފަރާތްކަމުގައިވާ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ ހުރިހާ ޒިންމާއެއްވެސް އަދާކޮށް ނިމުނީއެވެ. މަސްއޫލިއްޔަތުވެސް އަދާކޮށް ނިމިއްޖެއެވެ.

ފާއިތުވި 2 އަހަރާއި ޚިލާފަށް މިއަހަރުގެ ރޯދަ މަސް ތަފާތެވެ. އެއީ ސިއްޙީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތުން އަރައިގަނެ ބޭރަށް ނުކުމެވޭނެ ފުރުސަތެއް މިފަހަރު ފަސޭހަކަމާއެކު ލިބުނީތީއެވެ. ރޯދަމަށް އެންމެ ބާރު ބޮޑުވާނީ މާރުކޭޓުކަމުން އެތަނުގެ ވާނުވާ ވެސް ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ބަލާލަން ދެވުނެވެ. މާރުކޭޓް ތިޔާގިއެވެ. އަގުތައް ވެސް އެހެން އަހަރުތަކާއި އަޅާ ބަލާނަމަ ދާދި އެއްވަރެކެވެ.

ނަމަވެސް ވިޔަފާރި ކުރުމުގައި އެތަނުގައި ތިބި ދިވެހިންނަށް އެތައް ދަތިތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. ވަކިން ޚާއްސަކޮށް މާރުކޭޓުގެ ވިޔަފާރިއަށް އަތްގަދަކުރަމުން އަންނަ ބިދޭސީންގެ ނުފޫޒު ބޮޑުވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނާއި ގަވާއިދުތަކުގައި ބުނާ ގޮތުން، ދިވެއްސަކާއި ނުލައި ބިދޭސީންނަށް އަމިއްލަ ވިޔަފާރިއެއް ނުފެށޭނެއެވެ. އެހެންކަމުން މާރުކޭޓުގައި ގޮޅި ނަގައިގެން ވިޔަފާރި ކުރާ ބިދޭސީންގެ ނިވާފަތްގަނޑުގައި ކޮންމެވެސް ދިވެއްސަކުވެއެވެ.

ހަޤީޤަތް ބަލާއިރު، ސިޓީ ކައުންސިލުން ގޮޅިތައް ދޫކުރި އިރު އެއްވެސް ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި ބޭނުން ބަޔަކަށް ގޮޅި ބަހާފައި ބާކީ ހުރި އެއްޗެއް ދެން ދިނީ އެތަނުގައި އާންމުކޮށް ވިޔަފާރިކުރާ މީހުންނަށެވެ. އެއީ ފަރުދާގެ ފުރަގަހުގައި ސިޓީ ކައުންސިލުން ހިންގި ކަންކަމަށް ފަސް އެޅުމަށެވެ. ނަމަވެސް މާރުކޭޓުގެ ގޮޅިތަކުގެ ގުރުއަތަށް ރާއްޖޭގެ އެންމެ އުތުރުންނާއި ދެކުނުން، މަތިންދާ ބޯޓުގައި ޓިކެޓް ނަގައިގެން ކަމާކަންފަށައި ގުރުއަތަށް އައި މީހުންނަށް ވެސް ގޮޅި ލިބިފައި ހުއްޓެވެ. މިއީ އަލަށް މިކަމުގެ ތެރެއަށް ވަތް މީހުންނެވެ.

ނަމަވެސް ހުރިހާ ޕޮއިންޓެއް ހަމަވެއެވެ. ހުރިހާ ޝަރުތެއް ވެސް ފުރިހަމަވެއެވެ. އަދި ކިއެއްތަ ހުރިހާ ގޮތަކުން ވެސް އެމީހުން ތިބީ މަތީގައެވެ. ނަމަވެސް އެ މާރުކޭޓުގައި 18 އަހަރު ވަންދެން އެ މަސައްކަތް ކުރަމުން އައި މީހާގެ ޝަރުތު ފުރިހަމަ ނުވެއެވެ. ޕޮއިންޓްވެސް ހަމަ ނުވެއެވެ. އާމްދަނީ ހޯދަން ކުރާ މަސައްކަތަށް ވުމުން، އެއްކަލަ މަތިން ޓިކެޓް ނަގައިގެން އައި މީހުން ބޮޑު އަގުގައި ގޮޅިތައް ދޫކުރި ނަމަވެސް އެ ނޫންގޮތެއް ނެތި ގޮޅިއެއް ކުއްޔަން ނަގައިގެން އެތަނުގައި ދުވަސްވީ ވިޔަފާރިވެރިން އެބަތިއްބެވެ.

މާލޭގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ޓެންޓު ޖަހައިގެން މި ވިޔަފާރި ތެރެއަށް ވަތް މީހަކު ބުނީ ލޯކަލް މާރުކޭޓުގެ 90 އިންސައްތަ ގޮޅީގައި ވިޔަފާރި ކުރަނީ ބިދޭސީން ކަމަށެވެ. އެމީހުންނަށް ގޮޅި ނުލިބޭނެ ނޫންތޯ ސުވާލު ކުރުމުން ބުނީ، ގުރުއަތުލި ދުވަހު މަތިންނާއި ސްޕީޑް ފެރީތަކުގައި އެކަމަށް އައި މީހުން 12 ނޫނީ 15 ވަރަކަށް ހާސް ރުފިޔާ ލިބޭ ގޮތަށް ބިދޭސީންނަށް އެތަންތަން ދީފައި ގޭގައި އަރާމުގައި ތިބޭ ކަމަށެވެ.

އޭނާ ބުނީ 18 އަހަރުވީއިރުވެސް އޭނާގެ ޝަރުތު ދުވަހަކު ވެސް ފުރިހަމަ ނުވާ ކަމަށެވެ. އާމްދަނީ ހޯދާނެ އިތުރު ގޮތެއް ނެތުމުން ކޮންމެވެސް މީހެއްގެ ގޮޅި ކުއްޔަށް ނަގައިގެން އެކަން ކުރަމުންދާ ކަމަށެވެ. އޭނާ ބުނީ ލޯކަލް މާރުކޭޓުގެ 90 އިންސައްތަ ގޮޅީގައި ވިޔަފާރި ކުރަނީ ބިދޭސީން ކަމަށެވެ.

ވިޔަފާރިވެރިން ބުނީ ގޮޅިތައް ދީފައި ހުރީ އެތަނުގައި ވިޔަފާރި ކުރާ ފަރާތްތަކަށް އެކަނި ނޫން ކަމަށާއި، އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން އެތަނުގައި މަސައްކަތް ކުރި މީހުންނަށް ވެސް ގޮޅި ނުލިބި އަލަށް ކުރިމަތިލި މީހުންނަށް ގޮޅި ދޫކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ.

އެހެން މީހަކު މިކަމާއި ގުޅިގެން ވާހަކަދައްކަމުން ބުނީ ފުވައްމުލަކު ހަތަރު ފަސް މީހަކު މަތިން ޓިކެޓް ނަގައިގެން އައިސް ގޮޅިތައް ނަގާފައި ބިދޭސީންނަށް ކުއްޔަށް ދޭނެކަމަށް ބުނާ ކަމަށެވެ. އަދި މިއީ މިފަހަރު ވެސް ކަން ހިނގާފައިވާ ގޮތް ކަމަށާއި، އެކަން ބަލަން ތިބި ފަރާތުން ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ކަންކަން ކުރުމުން، އެކަން ދެން މައްސަލައަކަށް ނުވާނެ ކަމަށެވެ.

އިތުރު ވިޔަފާރިވެރިއަކު ބުނީ ބިދޭސީންގެ މައްސަލަ ހުށަހެޅުމުން ސިޓީ ކައުންސިލުން އަންނަ ކަމަށާއި، ނަމަވެސް ހުށަހަޅާ މައްސަލަ ނުބަލާ، އެކަކަށްވުރެ އިތުރަށް މީހުން ނުތިބުމާއި، ކޭޝިއަރަކަށް ބިދޭސީއެއް ނުބެހެއްޓުމަށް ބުނެފައި ދާކަމަށެވެ.

ދިވެހިންގެ މަދު ބަޔަކު ކުރާ މިފަދަ ކަމެއްގެ ސަބަބުން މި ވިޔަފާރީގައި ވެސް ބިދޭސީން ވަރަށް ބޮޑަށް އަތްގަދަކޮށް، ދިވެހި ވިޔަފާރިވެރިންނަށް އެކަމުގައި އެތަކެއް ގެއްލުން ދަނީ ދެމުންނެވެ. މާރުކޭޓުން ފެނިގެންދަނީ ދިވެހިންނަށް ވުރެއް ގިނައިން ބިދޭސީން މިކަމުގައި އަވަދި ނެތި އުޅޭ މަންޒަރެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަށް މި މައްސަލަ ހައްލު ނުކުރެވިގެން އުޅެނީ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ ބައެއް މެންބަރުން މާރުކޭޓު ގޮޅި ދޫކުރުމުގެ ކަންކަންމުގައި "ކަޓު" ނަގާތީ ކަމަށް ވިޔަފާރިވެރިން ބުނެއެވެ.