ގްލާސްގޯގައި ކުރިޔަށްދިޔަ ކޮޕް26 ބައްދަލުވުމުގައި ދުނިޔޭގެ ފިނިހޫނުމިން 1.5 ޑިގްރީއަށްވުރެ މަތިނުވެ ހިފެހެއްޓުމުގެ ލަނޑުދަނޑި ހާސިލުވާނެކަމުގެ ޔަގީންކަން ލިބިފައިނުވާތީ، އެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން އެންވަޔަރަންމަންޓް މިނިސްޓަރ އާމިނަތު ޝައުނާ ފާޅުކުރައްވައިފިއެވެ.
ކޮޕް26 ބައްދަލުވުން ނިންމުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ވާހަކަދައްކަވަމުން މިނިސްޓަރ ވަނީ، އެއްބާރުލުމުގެ ރޫހުގައި ކުރިޔަށް ދިޔުމަށްޓަކައި ޖަލްސާގެ ނިންމުންތައް ބަލައިގަންނަން ރާއްޖެއިން އެއްބަސްވާކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. ނަމަވެސް މިއީ ދިވެހިންގެ ފުރާނައާ ގުޅިފައިވާ ނިންމުންތަކެއްކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ. އެހެންކަމުން ރާއްޖެއަށާއި ދިވެހިންނަށް ލިބޭނެ އިޔާދަނުކުރެވޭ ގެއްލުންތަކަށް އެހީވުމަށް ފައިސާ ލިބޭނެކަމަށް އުންމީދުކުރައްވާކަމަށް މިނިސްޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ.
ކޮޕް26 ބައްދަލުވުމުގައި އެންވަޔަރަންމަންޓް މިނިސްޓަރ ޝައުނާ ވަނީ، އެޑެޕްޓޭޝަންއާ ބެހޭ މަޝްވަރާތަކާމެދު މުއާހަދާގެ ބައިވެރިން އެއްބަސްވުމަކާހަމައަށް ގެނައުމަށްޓަކައި، ސްޕެއިންގެ މިނިސްޓަރ ތެރީސާ ރިބޭރާއާއެކު މި މައްސަލަ އިސްވެ ފެސިލިޓޭޓް ކުރައްވާފައެވެ. އަދި ކާމިޔާބުކަމާއެކު، މޫސުމީ ބަދަލުތަކަށް ދުނިޔެ ހޭނުމަށް ކަނޑައަޅާ ލަނޑުދަނޑި (ގްލޯބަލް ގޯލް އޮން އެޑެޕްޓޭޝަން) ކަނޑައަޅާނެ ވޯރކް ޕްރޮގްރާމަކަށް ވަނީ އެއްބަސްވެފައެވެ. އަދި މި ވޯރކް ޕްރޮގްރާމް އިފްތިތާހުކުރާ މަސައްކަތު ބައްދަލުވުން ރާއްޖޭގައި ބޭއްވުމަށް ކަނޑައަޅާފައެވެ.
ކޮޕް26 ބައްދަލުވުން ނިމިގެންދިޔައީ، 2015 ވަނަ އަހަރު ފާސްކުރެވުނު، މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާބެހޭ ޕެރިސް އެގްރީމެންޓަށް އަމަލުކުރުމަށް ތަފްސީލްކުރަންޖެހޭ އުސޫލުތައް، ނުވަތަ 'ޕެރިސް ރޫލް ބުކް'ގެ ފުރިހަމަ ނުކުރެވި ހުރި ބައިތަކަށް އެއްބަސްވުމަށް އާދެވި، މި ބައިތައް ފާސްކުރެވިގެންނެވެ. މިގޮތުން، ޖައްވަށް ދޫކުރާ ގްރީންހައުސް ގޭސް މަދުކުރުމަށާއި، މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމަށް އެހީދިނުމަށް އެއްބަސްވުމުގައި ބައިވެރިވާ ގައުމުތަކުން ކަނޑައަޅާ ލަނޑުދަނޑިތަކާއި، މި ލަނޑުދަނޑިތައް ހާސިލްވަމުންދާގޮތް ބަޔާންކުރާ ރިޕޯޓް ހުށަހަޅާނެ ގޮތުގެ އުސޫލުތަކަށް ގައުމުތަކުން އެއްބަސްވެފައިވެއެވެ. އަދި ގްރީންހައުސް ގޭސް ބޭރުކުރާ މިންވަރު މަދުކުރުމަށް ކަނޑައަޅާ ކާބަން ބަޖެޓް، ވިޔަފާރީގެ އުސޫލުން ވިއްކާނެ ނިޒާމް އެކުލަވާލައި، މި ނިޒާމްގެ ދަށުން ލިބޭ ފައިސާގެ %5، ތަރައްގީވަމުން އަންނަ ގައުމުތަކުގައި އެޑެޕްޓޭޝަން މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމަށް އުފައްދާފައިވާ އެޑެޕްޓޭޝަން ފަންޑަށް ޖަމާކުރުމަށް ފާސްކޮށްފައިވެއެވެ.
މީގެއިތުރުން ޕެރިސް އެގްރީމެންޓްގެ ދަށުން، ހުރިހާ ގައުމުތަކުން ކޮންމެ ދެ އަހަރުން އެއްފަހަރު ހުށައަޅަން ޖެހޭ ރިޕޯރޓް 'ބައިއެނިއަލް ޓްރާންސްޕޭރަންސީ ރިޕޯޓް' އެކުލަވާލާނެ ގޮތަކާމެދު ވަނީ ހުރިހާ ގައުމުތަކުން އެއްބަސްވެފައެވެ. މި އެއްބަސްވުން ބިނާ ކޮށްފައި ވަނީ ޕެރީސް އެގްރީމެންޓް ދަށުން އެކުލަވާލެވުނު އުސޫލާއި، ގަވާއިދުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށެވެ. މިގޮތުން ރާއްޖެއިން އެންމެ ބޮޑަށް ވަކާލާތު ކުރީ ރާއްޖެ ފަދަ ވަސީލަތްތައް މަދު ގައުމުތަކުން މިރިޕޯރޓް ހުށަހެޅުމުގައި ލުއިތަކެއް ހޯދުމަށެވެ. ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެފަދަ ކުދި ޖަޒީރާ ގައުމުތަކުން ކުރި މަސައްކަތުން، ހުރިހާ ގައުމުތަކުން މިކަމަށް ވަނީ އެއްބަސްވެފައެވެ. އަދި އެހެންމެ، ކްލައިމެޓް ފައިނޭންސިންގގެ ދަށުން ލިބޭ، އަދި ޚަރަދު ވާމިންވަރު ރިޕޯރޓް ކުރުމަށް ވަނީ އެއްބަސްވެފައެވެ. ޕެރިސް އެގްރީމެންޓްގެ ދަށުން، ގައުމުތަކުން ލާޒިމް ކުރާ ނެޝަނަލީ ޑިޓަރމިން ކޮންޓްރިބިއުޝަން (އެން.ޑީ.ސީ)، ހުރިހާ ގައުމުތަކުން ކޮންމެ ފަސް އަހަރެއްގެ ޓާރގެޓެއް ހުށައެޅުމަށް ހުރިހާ ގައުމުތަކުން އެއްބަސްވެފައިވެއެވެ.
މި ބައްދަލުވުމުގައި ދިވެހިރާއްޖެއާއި ކުދި ޖަޒީރާ ގައުމުތަކުން ވަކާލާތު ކުރަމުންދިޔައީ، މޫސުމީ ބަދަލުތަކުން ލިބޭ އިޔާދަނުކުރެވޭ ވަރުގެ ގެއްލުންތައް (ލޮސް އެންޑް ޑެމޭޖް)އަށް އެހީދިނުމަށް ޕެރިސް އެގްރިމެންޓްގެ ދަށުން ކަނޑައެޅުމަށާއި، މި އެހީ ދޭގޮތުގެ މައުލޫމާތު ރިޕޯޓްކުރާނެ އުސޫލުތަކެއް ކަނޑައެޅުމަށް ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް، މިކަން ހާސިލްވެފައެއްނުވެއެވެ.
ކްލައިމެޓް ފައިނޭންސިންގގެ ދަށުން މި ބައްދަލުވުމުގައި އެއްބަސްވެވުނު ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި، ލޮސް އެންޑް ޑެމޭޖަށް ޚާއްސަ ފަންޑެއް މި މުއާހަދާގެ ދަށުން އެކުލަވާލުމާބެހޭ މަޝްވަރާތައް ފެށުމާއި، އެޑެޕްޓޭޝަންއަށް ދޭ ފައިސާ ދެގުނަކުރުމަށް އެހީދޭ ގައުމުތަކަށް ގޮވާލުން ހިމެނެއެވެ. އަދި 2020 ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް، އަހަރަކު 100 ބިލިއަން ޔޫ.އެސް. ޑޮލަރު ގައުމުތަކުން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް 2009 ވަނަ އަހަރު ކޯޕަންހޭގަންގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ލަނޑުދަނޑި ހާސިލްވެފައި ނުވާތީ މިކަމާ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށް، 2025 ވަނަ އަހަރަށް އައު ލަނޑުދަނޑިއެއް ކަނޑައަޅާނެ ވޯރކް ޕްރޮގްރާމެއް ފާސްކުރެވުނެވެ.
