އުތުރު ތިލަފަޅު ތަރައްޤީކުރަން އިންޑިއާއާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ ޑްރާފްޓް ކޮޕީއެއް ކަމަށްބުނެ އުމަރު ނަސީރު އާންމު ކުރައްވާފައިވާ ލިޔުންތަކަކީ ދޮގުކަމަށްވާނަމަ، އެލިޔުންތައް އާންމުކުރި ފަރާތްތަކާއި ދެކޮޅަށް ޖިނާއީ ދައުވާކުރުމަށް ޤާނޫނު ހުއްދަކުރެއެވެ.

ދާދިފަހުން ކުރީގެ ހޯމް މިނިސްޓަރ އުމަރު ނަސީރު ވަނީ އުތުރު ތިލަފަޅު މައްސަލައިގައި އިންޑިއާއާއި ރާއްޖެއާ ދެމެދު ވެވުނު ސިއްރު އެއްބަސްވުންކަމަށް ބުނާ އެއްބަސްވުމެއް އާންމުކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް އެކަން ޤައުމީ ދިފާއީ ބާރުންނާއި ސަރުކާރުން ދޮގުކުރެއެވެ. މިކަމާ ގުޅިގެން މަޝްހޫރު ޤާނޫނީ ވަކީލު މުޙައްމަދު ނިޝާން އިބްރާހީމް ވަނީ އުތުރު ތިލަފަޅު ތަރައްޤީކުރަން އިންޑިއާއާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ ޑްރާފްޓް ކޮޕީއެއް ކަމަށް ބުނެ އުމަރު ނަސީރު އާންމުކޮށްފައިވާ ލިޔުންތަކަކީ ދޮގުކަމަށްވާނަމަ، އެލިޔުންތައް އާންމުކުރި ފަރާތްތަކާ ދެކޮޅަށް ޖިނާއީ ދައުވާކުރުމަށް ޤާނޫން ހުއްދަކުރާކަން ހާމަކުރައްވާފައެވެ.

ނިޝާން މިގޮތަށް ވިދާޅުވެފައިވަނީ ކުރައްވާފައިވާ ޓުވީޓެއްގައެވެ. މިފަދައިން ކަންކަން ކުރުން ކުށަކަށްވާ ސަބަބުތައްވެސް ނިޝާން ގެންނަވާފައިވެއެވެ.

ޤާނޫނުލްއުޤޫބާތުގެ 310 ވަނަ ބާބާއި 533 ގެ (ހ) (2) (ި) އާއި 615 (ހ) ގެ (6) ވަނަ ނަންބަރު ގެންނަވާފައިވެއެވެ. އަދި މިކުށުގެ ޤާނޫނީ ދަރަޖަތައްވެސް ހާމަކުރައްވާފައިވެއެވެ. އެގޮތުން މިއީ ޖިނާޔާތުގެ 5 ވަނަ ދަރަޖައާއި ޖުނަހުގެ 3 ވަނަ ދަރަޖައާއި ޖުނަހުގެ 1 ވަނަ ދަރަޖައަށް ފެތޭ ކުށްތަކެއް ކަމަށްވެސް ހާމަކުރައްވާފައިވެއެވެ.

ޤާނޫނުލްއުޤޫބާތުގެ 310 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުން، ޞައްޙަނޫން ލިޔުމަކަށް ނުވަތަ އެއްޗަކަށް ހަވާލާދިނުމާއި، ނުވަތަ އެފަދަ ލިޔުމެއް ނުވަތަ އެއްޗެއްގެ ތެދުކަން ދެއްކުމުގެ ގޮތުން ކަމެއް ތަކުރާރުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ ލިޔުމެއް ނުވަތަ އެއްޗެއްގައިވާ ކަމެއް ބަޔާންކުރުމާއި، އެއްޗަކީ ވަކި މީހަކު ހެދި އެއްޗެއްކަމުގައި، ނުވަތަ ވަކި އަސްލެއް އޮތް އެއްޗެއްކަމުގައި، ނުވަތަ ވަކި އަގެއް އޮތް އެއްޗެއްކަމުގައި، ނުވަތަ ވަކި ދުވަހެއްވީ އެއްޗެއްކަމުގައި، ސައްހަނޫން ގޮތުގައި، ދެއްކުމަށްޓަކައި، އެއްޗެއް ނުވަތަ ލިޔުމެއް އުފެއްދުމާއި، ނުވަތަ އެއްޗަކަށް ބަދަލު ގެނައުމަކީ ކުށެއްކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވެއެވެ.

އަދި އެމާއްދާގައި ބުނާ ގޮތުން،

1. އެހެން މީހެއްގެ ޢަމަލެއްކަމުގައި ޞައްޙަނޫން ގޮތުގައި ދެއްކުމަށް؛

2. ވަކި ތަނެއްގައި، ނުވަތަ ވަކި ވަގުތެއްގައި، ނުވަތަ ނަންބަރު ⁰ޖެހި ވަކި ތަރުތީބަކުން، ނުވަތަ ވަކި އުސޫލަކުން ދޫކޮށްފައިވާ ލިޔުމެއްކަމުގައި، ޞައްޙަނޫން ގޮތުގައި ދެއްކުމާއި،

3. އަސްލެއްގެ ކޮޕީކަމުގައި ޞައްޙަނޫން ގޮތުގައި، ދެއްކުން،

މިކަންކަމަކީ ލިޔުމެއް އުފެއްދުން، ނުވަތަ ފުރިހަމަކުރުން، ނުވަތަ ދޫކުރުން، ނުވަތަ ކަށަވަރުކޮށްދިނުން ނުވަތަ ދިނުން ނުވަތަ ނަކަލުކޮށްދިނުން ކުށްކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާކަން ނިޝާން ފާހަގަކުރައްވާފައިވެއެވެ.

ގާނޫނުލް އުގޫބާތުގެ 533 ގެ (ހ) (2) (ި) ގައި ބަޔާންވެގެންވާ ގޮތުން، މާއްދީގޮތުން ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތިކުރުވައިގެން، ނުވަތަ ރަސްމީ ވާޖިބަކާއި ޚިލާފުވެގެން، ނުވަތަ އެނޫންވެސް ހުއްދަނޫން އަމަލެއްކޮށްގެން ހިންގާފައިވާކަމެއްކަމުގައިވުން ހިމެނެއެވެ.

ނިޝާންގެ ޓުވީޓްގައި ބަޔާންގެންވާ 615 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (6) ވަނަ ނަންބަރަށް ބަލާއިރު، އާންމުތަނެއްގައި ހުރި އެއްވެސް މީހެއްގެ އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން އެހެން މީހަކަށް ގޯނާވާނެކަން، ނުވަތަ އުނދަގޫވާނެކަން، ނުވަތަ ބިރު ހީވާނެކަން އެނގިހުރެ، ޖާއިޒު މަޤްޞަދެއް ޙާޞިލު ނުވާނެ ޢަމަލަކުން ނުރައްކާތެރި، ނުވަތަ މާއްދީގޮތުން ހުތުރު، ނުވަތަ މީހުން ބިރުގަންނަފަދަ ޙާލަތެއް އުފެއްދުން ކުށެއްކަމަށް ބަޔާންވެގެންވެއެވެ.

މިޓުވީޓާއި ގުޅިގެން ރާއްޖެއެމްވީން ނިޝާންއާއި ސުވާލުކުރުމުން އެކަން ކުށްވެރިވަނީ 533 ގެ (ހ) (2) (ި) ވަނަ ނަންބަރުގައި ތިމާއަށް އެނގިހުރެ ޤާނޫންގެ ބާރުހިންގުމަށް ނުވަތަ ދައުލަތުގެ މަސައްކަތްކުރުމަށް، ހުރަސްއެޅުމާއި، އެކަމަށް ދަތިކުރުމާއި، އެކަމުގެ މަޤްޞަދު ޙާޞިލުވިޔަނުދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަކީ މިމާއްދާގެ ދަށުން ކުއްވެރިކޮށްފައިވާ ކަމެއްކަމާއި، އެކަމަކީ ހުއްދަނޫން އަމަލެއްކަމުގައި ޤާނޫން ޤަބޫލުކުރާ ކަމަށް ދެކޭކަމަށް ވިދާޅުވެފައިއެވެ. އަދި މިގޮތަށް ކަން ކުރުމުގެ ސަބަބުން އުތުރު ތިލަފަޅު ތަރައްޤީކުރާ ކުރުންތަކަށް ހުއްޓުމެއް އައުމަކީ ވެދާނެ ކަމެއްކަމާއި އެކަމާއި، އާންމުންގެ ތެރޭގައިވެސް އެތައް ސުވާލެއް އޮތްކަމަށް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

މިކަމަކީ އެއްކުށަކުން ދޭވަހަވާ ތަފާތުކަންކަމަށް ދައުވާކުރުމުގެ ބާރު ޤާނޫނުލް އުޤޫބާތުގެ 94 މާއްދާއިން ދީފައިވާ ދިނުމުގެ ދަށުން އެތައް ތުހުމަތެއް ކުރެވިދާނެ ކަމެއްކަމަށާއި، އަދި ޖިނާއީ ގޮތުން ހިނގާ ކަންކަމުގައި މީގެކުރީން ދައުވާ އުފުލުމުގައި އެއްކުށްވުރެ ގިނަ ކުށްތަކަށް ދައުވާ އުފުލާފައިވާކަން ނިޝާން ފާހަގަކުރައްވާފައިވެއެވެ.

އުތުރު ތިލަފަޅު މައްސަލައިގައި ޑްރާފްޓު ކޮޕީއެއްކަމުގައި ވިދާޅުވެ ކުރީގެ ހޯމް މިނިސްޓަރ އުމަރު ނަސީރު ވަނީ މިދިޔަ ހޯމަދުވަހު ލިޔުންތަކެއް އާންމުކުރައްވާފައެވެ. އެ އެއްބަސްވުމުގައި ޤައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވާ އެތައްކަމެއް އެބަހުރިކަމަށް ބުނަމުން ދާއިރު، ދިވެހި ސިފައިންގެ ފަރާތުން މިދިޔަ އަންގާރަ ދުވަހު ނިއުސް ކޮންފަރެންސެއް ބާއްވައި އަސްކަރިއްޔާގެ ދިފާއުގައި ވާހަކަ ދައްކާފައިކަން ފާހަގަކުރަމެވެ.

އުތުރުތިލަފަޅުގައި ގާއިމުކުރާ ފެސިލިޓީއަކީ 100 އިންސައްތަ ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ތަނެއްކަމަށާއި، މިތަނަށް އެއްވެސް ބަޔަކަށް އާދެވޭނީ ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ހުއްދައާއެކު ކަމަށް އެމްއެންޑީފުން ވަނީ ބުނެފައެވެ. ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް، މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަބްދުﷲ ޝަމާލް ވިދާޅުވީ މީސްމީޑިއާގައި ދައުރުވާ ލިޔުމަކީ ގައުމީ ދިފާއީ ބާރުން ގަބޫލުކުރާ ލިޔުމެއް ނޫން ކަމަށާއި، އެއީ އެއްވެސް ހަގީގަތެއް އެކުލެވޭ ލިޔުމެއް ނޫންކަމަށެވެ. އަދި މި އެގްރީމެންޓްގެ ޑްރާފްޓް މަރުހަލާގައި ވަރަށްގިނަ މަޝްވަރާތަކެއް ހުރިހާ ޖެނެރަލުންގެ މެދުގައި ކުރެއްވިކަން ވެސް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. އެހެންކަމުން ސޮއިކުރެވިފައި އޮތް އެގްރިމެންޓްގައި ހަތިޔާރު އަޅައިގެން ތިބި ބަޔަކު ތިބޭ ވާހަކައެއް ނޯންނާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އަރުވާ ކަމުގައި ވިދާޅުވިއެވެ.

އެއްވެސް ހަގީގަތެއް ނެތް ލިޔުމެއް ބޭނުން ކޮށްގެން ރާއްޖޭގެ ސަލާމަތާއި، ގައުމީ ދިފާއީ ބާރާ ގުޅޭގޮތުން ފަތުރަމުން އަންނަ ވާހަކަތައް ހުއްޓާލުމަށް އެދޭ ކަމަށް ޝަމާލް ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި މިކަންކަން ނުހުއްޓިއްޖެ ނަމަ ދެން ކަންކަން ކުރެވޭނެ ގޮޮތްތައް ވެސް ބަލަމުންދާ ކަމަށާއި، އެގޮތަށް ލިޔުންތައް ޝާއިއުކުރާ ނަމަ އެކަން ބަލައި ފިޔަވަޅު އަޅުއްވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ.

ޝަމާލް ވިދާޅުވީ، 2013 އިން ފެށިގެން އުތުރުތިލަފަޅުގެ މަޝްރާތައް އެކި ލެވެލްގައި ކުރަމުން އަންނައިރު، އެކަމުގެ ހަގީގަތް އެނގިތިބެ ހަގީގަތާ ޚިލާފު ވާހަކަ ފަތުރާތީ ހިތާމަ ކުރައްވާ ކަމަށެވެ. އަދި މީސްމީޑިއާގައި ދައުރުވާ ލިޔުމަކީ ޖެނެރަލެއްގެ ފަރާތުން ލިބުނު ލިޔުމެއްކަމަށް ފަތުރަމުން އަންނަ ވާހަކައަށް ރައްދު ދެއްވައި ޝަމާލް ވިދާޅުވީ، ހުރިހާ ޖެނެރަލުންނާ ދޭތެރޭ ވެސް މުއައްސަސާގެ ފުރިހަމަ އިތުބާރު އެބައޮތް ކަމަށެވެ. އަދި އެފަދަ ތުހުމަތެއް އޮތްނަމަ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް ހުށަހެޅުއްވުމަށެވެ.

ދެ ފިޔަވައްސަކަށް ބަހާލައިގެން ކުރިއަށްގެންދާ މި ޕްރޮޖެކްޓްގެ މަސައްކަތް ނިންމުމަށް އޮތީ 3 އަހަރެވެ. އެގްރީމެންޓްގެ މުއްދަތަކީ 15 އަހަރެވެ.