ރައީސް ސޯލިހްގެ ސަރުކާރަށް ދޮޅު އަހަރުވެފައިވާއިރު، އިދިކޮޅުން ސަރުކާރު ޒިންމާދާރު ކުރުވުމުގެ ނަމުގައި މުޅިންވެސް ގެންދަނީ ފިތުނައާއި ފަސާދަ އުފައްދަމުންނެވެ. އެއްގޮތަކުން ނުވިއްޔާ އަނެއް ގޮތަކުން ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ސަރުކާރާމެދު ނަފްރަތު އުފެއްދުމަށް އިދިކޮޅުން ކުރާ މަސައްކަތުގައި އެންމެ ބާރުލާފައި ދައްކާ އެއް ވާހަކައަކީ ރާއްޖެ އިންޑިއާއަށް ވިއްކާލަން އުޅޭ ވާހަކައެވެ. ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާ ސިފައިން ގާއިމް ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ވާހަކައެވެ. ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާގެ އަސްކަރިއްޔާގެ މޫތައް ވަރުގަދަ ކުރަމުންދާ ވާހަކައެވެ. އެގޮތުން މިއަހަރުގެ ޖޫން މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހު އިންޑިއާގެ ޑޯނިއާ މަތިންދާބޯޓެއް ރާއްޖެއަށް ގެނައުމަށް ސަރުކާރުން ސޮއި ކުރުމާ ގުޅިގެން އަނެއްކާވެސް މި ވާހަކަތަކުގެ އަޑު މިވަނީ ގަދަވެފައެވެ.

ޙަޤީޤަތަކީ އިންޑިއާގެ ޑޯނިއާ މަތިންދާބޯޓެއް ރާއްޖެއަށް ގެނައުމަށް ފާއިތުވި ސަރުކާރުތަކުންވެސް އެތައް މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފައިވާކަމެވެ. އެތައް ފަހަރެއްގެ މަތިން ދިވެހިރާއްޖޭން ވަނީ އިންޑިއާގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކާ ބައްދަލުކޮށް، ރާއްޖެއަށް އެފަދަ އެހީއެއްގެ ބޭނުންތެރިކަން އޮތް މިންވަރު ކިޔައިދީ އިންޑިއާއަށް އެކަން ވިސްނައިދޭން މަސައްކަތް ކޮށްފައެވެ. އެންމެ ފަހުން ޔާމީން ސަރުކާރަށް އެކަން ކާމިޔާބު ނުވެ، މި ސަރުކާރުން އެކަން ކުރުމުން ޑޯނިއާ މަތިންދާބޯޓު "ހުތް މޭބިސްކަދުރަށް" ވީބާވައެވެ؟

ކަމުގެ ހަގީގަތަކީ އޮޅުވާލެވޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ކަން ހިނގި ގޮތް އަކުރުން އަކުރަށް ލިޔެވި ރެކޯޑް ކުރެވިފައިވެއެވެ. އަދި އެކަމުގެ ޚަބަރުތަކާއި މަޒްމޫނުތައް ނޫސްތަކުގައި ވަނީ ލިޔެވިފައެވެ. މި ރިޕޯޓުގައި މި ފާހަގަ ކޮށްލަނީ މިގޮތުން ރިޕޯޓު ކުރެވިފައިވާ ވާހަކަތަކެވެ. ކަމުގެ ހަގީގަތް ސާފުކޮށް ދިނުމުގެ މަގްސަދުގައެވެ.

ސުވާލު އުފައްދައިގެން އުޅޭ މަތިންދާބޯޓު ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ފުރަތަމަ ފެށުނީ 2014 ވަނަ އަހަރު ޔާމީން ސަރުކާރުގައެވެ. އޭރުގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރ ކާނަލް ރިޓަޔަޑް މުހައްމަދު ނާޒިމް އިންޑިއާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައި އިންޑިއާ ސަރުކާރާއެކު "ފިކްސް ވިންގްޑް" ބޯޓެއް ހޯދުމަށް މަޝްވަރާތައް ކުރެވުނެވެ. އެގޮތުން ރާއްޖޭގައި އިތުރު އެއަރޕޯޓުތައް އެޅުމާއި ގުޅިގެން ޑޯނިއާ ފަދަ އެއަރ ކްރާފްޓެއްގެ ބޭނުންތެރިކަން އޭރު ސަރުކާރުން ވަނީ އިންޑިއާ ސަރުކާރާ ހިއްސާކޮށްފައެވެ. ނުވިތާކަށް ބަޖެޓުގެ ދަތިކަމާއެކު، އިންޑިއާ ސަރުކާރުން އެއަރކްރާފްޓް ބޭއްވުމަށް ހިނގާނެ ޚަރަދުވެސް ހަމަޖެއްސައި ދިނުމަށް ވެސް ދިވެހި ސަރުކާރުން އޭރު އެދިފައިވެއެވެ. އަދި ޑޯނިއާ ލިބެންދެން ދެވަނަ ހެލިކޮޕްޓަރެއް ރާއްޖޭގައި ބާއްވައިދިނުމަށް ހުށައެޅުއްވީވެސް ހަމަ ޔާމީން ސަރުކާރުންނެވެ.

އޭގެ އިތުރުންވެސް އެތައް ފަހަރެއްގެ މަތިން ޔާމީން ސަރުކާރުން މި މަޝްވަރާތައް ކުރިއަށް ގެންދިޔައެވެ. އެގޮތުން 2016 ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައި މަހުގެ 11ން 13ށް ރާއްޖޭގައި ކުރިއަށް ގެންދިޔަ "އިންޑިއާ-މޯލްޑިވްސް ޑިފެންސް ވާރކިންގ ގްރޫޕް" ބައްދަލުވުމުގައިވެސް އީ.އީ.ޒެޑް ބެލެހެއްޓުމުގައި ދަތިތައް ހުރި ކަމަށާއި، ޑޯނިއާ އެއަރކްރާފްޓެއް ނުހަނު ބޭނުންކަން ފާހަގަ ކޮށްފައިވެއެވެ. މި މަޝްވަރާ ތަކުގައި ރާއްޖޭގެ ފަރާތުން އިސްކޮށް ހުންނެވީ ބްރިގޭޑިއާ ޖެނެރަލް ޒަކަރިއްޔާ މަންސޫރެވެ. މި ބައްދަލުވުމުގައި ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގައި އެއަރ ވިންގެއް ގާއިމް ކުރުމަށް އިންޑިއާގެ އެހީ ބޭނުންވާކަން ރާއްޖެއިން ބުނެފައިވެއެވެ. މިކަން ހިނގީވެސް ހަމަ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ސަރުކާރުގައެވެ.

ހަމަ އެ އަހަރުގެ ޖުލައި މަހުގެ 17ން 18ށް ރާއްޖޭގައި ބޭއްވުނު ފުރަތަމަ "އިންޑިއާ މޯލްޑިވްސް ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަން ޑައިލޮގް" ގައިވެސް ދިވެހި ސަރުކާރުން ވަނީ އެމްއެންޑީއެފްގެ އެއަރ ވިންގއެއް ޤާއިމުކޮށް، އެކަމުގެ ތަމްރީނުތައް ހިންގުމަށް އިންޑިއާގެ އެހީތެރިކަމަށް ޔާމީން ސަރުކާރުން އެދިފައެވެ. ރާއްޖޭން މި މަޝްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިވި ވަފުދުގައި އިސްކޮށް ހުންނެވީ ޔާމީން ސަރުކާރުގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީގެ ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރ މުހައްމަދު ޒުހޭރެވެ. ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގެ ފަރާތުން ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަހްމަދު ޝިޔާމް އާއި ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް ބްރިގޭޑިއާ ޖެނެރަލް އަހްމަދު ޝާހިދު އާއި ބްރިގޭޑިއާ ޖެނެރަލް ޒަކަރިއްޔާ މަންސޫރު ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަތެވެ. ރެކޯޑްތަކަށް ބަލާއިރު މި ބައްދަލުވުމުގައި ކައްދޫ އެއަރ ބޭސް އެއްގެ ގޮތުގައި ހަދާފައިވާތީ، ހުރިހާ އެސެޓްސް ކައްދޫ އަށް ބަދަލު ކުރުމާއި، ސާވޭލަންސަށް އެއަރކްރާފްޓެއްގެ މުހިންމު ކަން ބައްދަލުވުމަށް ހުށަހަޅާފައިވެއެވެ. އަދި ކުރިންވެސް އެދިފައިވާ ގޮތައް ޑޯނިއާ އެއަރކްރާފްޓެއް ފޮނުވަން ތައްޔާރަށް އޮތް ކަމަށް އިންޑިއާއިން ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި ޑޯނިއާ ކައްދޫގައި ބޭއްވުމަށާއި އަދި ބޯޓު ބާއްވާނެ ތަނެއް ހަދާ ނިމުމުން ބޯޓު ގެނައުމަށްވެސް މި ބައްދަލުވުމުގައި އެއްބަސްވެވުނެވެ.

އޭގެ ފަހުން ޖެހިގެން އައި 2017 ވަނަ އަހަރާއި، 2018 ވަނަ އަހަރުވެސް މި މަޝްވަރާތައް އިންޑިއާއާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިޔައީ ޚުދު ޔާމީން ސަރުކާރުންނެވެ. މަޝްވަރާތަކުގައި އެންމެ ގިނައިން އިސްބޭފުޅެއްގެ ގޮތުން ރާއްޖޭން ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެންފައިވަނީ ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް ބްރިގޭޑިއާ ޖެނެރަލް އަހްމަދު ޝާހިދުކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.

ޔާމީންގެ ވެރިކަން ނިިމި، ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހްގެ ވެރިކަން ފެށުމާއެކު އަނެއްކާވެސް ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށް ޑޯނިއާ ބޯޓެއް ހޯދުމަށް ކުރެވިފައިވާ މަޝްވަރާތައް ގޮސް އޮތް ހިސާބުން ކުރިއަށް ގެންދަން ފެށުނެވެ. މި ގޮތުން 2019 ވަނަ އަހަރުގެ ޖޫން މަހުގެ 26ން 27ށް އިންޑިއާގެ މަޝްވަރާތައް ކުރެވުނެވެ. މި މަޝްވަރާތަކުގައި ރާއްޖޭގެ ފަރާތުން އިސްކޮށް ހުންނެވީ ބްރިގޭޑިއާ ޖެނެރަލް ހާމިދު ޝަފީގްއެވެ.

2014 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ކުރެވުނު މަޝްވަރާތައް ނިމުމަކަށް އައިސް އެންމެ ފަހުން ޑޯނިއާ ގެނައުމުގެ މަސައްކަތްތައް އަވަސް ކުރެވި، ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށާއި، ނުރައްކަލެއްގެ ހާލަތުގައި މީހުން ސަލާމަތް ކުރުމުގެ ޚިދުމަތް ދިނުމުގެ ބޭނުމަށް ޑޯނިއާ ގެނެވޭނެ މަގު 2020 ވަނަ އަހަރު ތަނަވަސްވިއެވެ. ޑޯނިއާ ގެނައުމުގެ އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރެވޭ ހިސާބަށް ދިޔައީ 2020ގެ ޖޫން މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. މިއީ 2 އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތައް ހެދުނު އެއްބަސްވުމެކެވެ.

އެންމެ ފަހުން މި ހުރިހާ މަޝްވަރާތަކަށްފަހު، އައު ސަރުކާރު އައިސް، އިންޑިއާގެ ޑޯނިއާ މެރިޓައިމް ސަވަޔަލެންސް މަތިންދާބޯޓު އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރި ހިސާބުން އިދިކޮޅުން މަސައްކަތް ކޮށްފައިވަނީ މިއީ އިންޑިއާގެ އަޅުވެތިކަމަށް ރާއްޖެ ގެންދިއުމަށް ސަރުކާރުން އެޅި ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުގައި ދެއްކުމަށެވެ. އަދި އެކަން އެގޮތައް ސިފަ ކުރެވޭތޯ އިދިކޮޅުން ނުފޮރުޅާ ގަލެއް ނެތޭ ބުންޏަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް، ޙަޤީޤަތަކީ ސަރުކާރާއި ރައްޔިތުންނާމެދު ފިތުނަ އުފެއްދުމަށް އިދިކޮޅުން ކުޅެމުންދާ "ސިޔާސީ ގޭމް" ރައްޔިތުންނަށް ސާފު ކަމެވެ. އިންޑިއާއިން ރާއްޖޭގެ އަސްކަރިއްޔާއަށް ދީފައިވާ ބޯޓުގެ އެހީތެރިކަމުން ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގެ އޮޕަރޭޝަންތަކަށް އިތުރު ލުއިފަސޭހަކަމެއް ލިބިގެންދާކަން މިއީ މިއަދު ފެންނަން އޮތް ޙަޤީޤަތެކެވެ. ބަލި ޙާލަތު ގޯސްވެ ޙާލުބޮޑުވާ މީހުން ކުއްލި ގޮތަކަށް އިތުރު ފަރުވާއަށް ގެންނަން ޖެހޭ ދަނޑިވަޅުތައް މިއީ އޭގެ ކުޑަ މިސާލެކެވެ.

މީގެ ކުރިންވެސް އިންޑިއާގެ ސިފައިން ރާއްޖެ އައިސް، ދިވެހި ސިފައިން ތަމްރީނު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައިވާއިރު، ދިވެހި ސިފައިން އިންޑިއާއަށް ގޮސްވެެސް ތަމްރީން ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި ބައިވެރިވެފައިވެއެވެ. ޔާމީން ސަރުކާރުންވެސް އޭރު މި މަސައްކަތް ފެށީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ޞަރަޙައްދު މޮނިޓަރ ކުރުމާއި، އަސްކަރިއްޔާގެ މަސައްކަތްތަކަށް ލުއިފަސޭހަވާކަމަށް ބުނެއެވެ. މިހާރުވެސް އެކަން ކުރަނީ ހަމަ އެ މަގްސަދުގައެވެ. އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ.