ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ބައްރަކަށް ފެތުރެމުންދާ ކޮވިޑް-19 މިވަނީ މުޅި ދުނިޔެވެސް "ހުއްޓުމަކަށް" ގެނެސްފައެވެ. މި ވައިރަސްގެ އަސަރު ހަމައެކަނި ކުރަނީ ވައިރަސް ޖެހޭ މީހާ ނުވަތަ ވައިރަސް ފެންނަ ޤައުމަކަށް އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ކޮވިޑް-19 ގެ އަސަރު ސީދާ ގޮތުންނާއި ނުސީދާ ގޮތުންވެސް ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމަށް ކުރަމުންދާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން އެއް ކަމަކީ އިޤްތިސާދީ ގޮތުން ކުރިމަތިވާ ފިއްތުންތަކުގެ ސަބަބުން ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމަށް ކުރާ އަސަރެވެ. އެގޮތުން ކޮވިޑް-19 އަކީ 1930 ގައި ދުނިޔެ ދުއް އިޤްތިސާދީ "ބޮޑު ޑިޕްރެޝަން" އަށް ފަހު އަންނަ އެންމެ ބޮޑު އިޤްތިސާދީ ކާރިސާއަށް ވެދާނެ ކަމަށް މިހާރު މިވަނީ ބެލެވިފައެވެ.

ސިނާއީ ދުނިޔޭގައި ކުރިމަތިވި އިޤްތިސާދީ އެންމެ ބޮޑު ވެއްޓުންކަމަށް ބުނާ "ގްރޭޓް އިކޮނޮމިކް ޑިޕްރެޝަން" އަކީ 1929 އިން ފެށިގެން 1939 އަށް ދުނިޔޭގެ ހިއްސާގެ ބާޒާރަށް އަންނަމުން ދިޔަ ލޮޅުންތަކާ ގުޅިގެން ހިއްސާގެ ބާޒާރު މުޅިން އިނދަޖެހުނު ޙާލަތެކެވެ. އެގޮތުން އޭރު ވަޒީފާނެތުމުގެ ނިސްބަތް 10 އަހަރު ތެރޭގައި %3.2 އިން %23.6 އަށް އިތުރުވެގެން ދިޔައިރު، ބައެއްމީހުން ދަތިޙާލުގައި އެމީހުންގެ ޢާއިލާތައް ދޫކޮށްފައި ވަޒީފާއެއް ލިބޭތޯ ދުރު ހިސާބުތަކަށް ދަތުރުކުރަން މަޖުބޫރުވިއެވެ. ތަފާސްހިސާބުތައް ދައްކާގޮތުން އޭރު އެމެރިކާގެ 15 މިލިއަަނަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ވަޒީފާ ގެއްލި މަގުމަތިވިއެވެ. އަދި އެމެރިކާގެ ބޭންކުތަކުގެ ތެރެއިން ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށްވުރެ ގިނަ ބޭންކުތައް ހުއްޓުމަކަށް އައެވެ.

1929 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރ މަހުގެ 24 ވަނަ ދުވަހު ނިއުޔޯކުގެ ސްޓޮކްމާކެޓް އިނދަޖެހުނުއިރު، އެދުވަހު އެކަނިވެސް 12.9 މިލިއަން ހިއްސާގެ މުއާމަލާތްތައް ކުރެވިގެން ދިޔައެވެ. މުޅި ހިއްސާގެ ބާޒާރަށް ލޮޅުން އަރައި، އޭގެ އަސަރު އިސާހިތަކު ދުނިޔޭގެ ޤައުމުތަކަށްވެސް ކުރީ މަދު ވަގުތުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައެވެ. ހަމައެކަނި އެމެރިކާގެ ސިނާއީ މަސައްކަތްތެރިކަންވެސް އެތައް ގުނައަކަށް ދަށްވެގެން ދިޔައިރު، އެތަކެއް ކާރުޚާނާތަކާއި ވިޔަފާރިތައް ހުއްޓުމަކަށް އައީ ބަލަބަލާ ތިއްބައެވެ. އެއާއެކު، ފަޤީރުކަން އިތުރުވެ، ބަނޑުހައިހޫނުކަމާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުނުއިރު، ދުނިޔޭގެ ގިނަ ޤައުމުތައް އެކަންކަން ތަޙައްމަލު ކުރަން ޖެހުނެވެ.

ގިނަ ބަޔަކު ދެކޭ ގޮތުގައި ކޮވިޑް-19 ގެ ސަބަބުން އުފެދޭ "އިޤްދިސާދީ ރާޅު" މީގެ ކުރިން ދުނިޔެ ދެކެފައިވާ އިޤްތިސާދީ ބޮޑެތި ކާރިސާތަކަށްވުރެ ވަރުގަދަވެފައި، ނުރައްކާ ބޮޑުވާނެއެވެ. އެގޮތުން އިންޓަރނޭޝަނަލް މަނިޓަރީ ފަންޑް (އައިއެމްއެފް) ގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ކްރިސްޓަލީނާ ޖޯޖީވާ ވިދާޅުވީ، އެމެރިކާ ސަރުކާރުން މިހާރު އެކުލަވާލާފައިވާ 8 ޓްރިލިއަންގެ ސްޓިމިއުލަސް ޕެކޭޖްއިންވެސް ނުފުދޭނެ ކަމަށާއި، ވަރަށް އަވަހަށް އިތުރު އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމަށެވެ.

އެގޮތުން ކޮވިޑް-19 ގެ ސަބަބުން އެންމެ ބޮޑު އަސަރެއް ކުރާނީ ތަރައްޤީވަމުން އަންނަ ޤައުމުތަކަށް ކަމަށާއި، އެކަމުން އަރައިގަތުމަށްވެސް ޤައުމުތަކަށް އެތައް ބިލިއަން ޑޮލަރެއްގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާނެކަމަށް ކްރިސްޓަލީނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ، މީގެ 3 މަހެއްހާކުރިން ބެލިއިރު، އައިއެމްއެފްގެ 185 ޤައުމުގެ ތެރެއިން 160 އަށްވުރެ ގިނަ ޤައުމުގައި ބޮލަކަށް ޖެހޭ އާމްދަނީ އިތުރުވެގެންދާނެ ކަމަށް ލަފާ ކުރެވުނު ނަމަވެސް، އެ އަދަދު ދުނިޔޭގެ 170 އަށްވުރެ ގިނަ ޤައުމުތަކުގައި ދަށްވެގެންދާނެ ކަމަށް މިހާރު ލަފާކުރެވިފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި ކޮވިޑް-19 ގެ ބަލިމަޑުކަން މިއަހަރުގެ މެދުތެރެއާ ހިސާބަށް ގޮސްފިނަމަ ކުރިމަތިވާނެ އިޤްތިސާދީ ލޮޅުމުގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައިވެސް އަންނަ އަހަރަށް ރިކަވަރ ނުކުރެވޭނެކަމަށް ލަފާ ކުރެވިފައިވާކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

އޭގެ އިތުރުން، މިހާރުވެސް ބައެއް އިކޮނޮމީތަކަށް އިންވެސްޓްކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުން 100 ބިލިއަނަށް ޑޮލަރަށްވުރެ ގިނަ ރައުސްމާލުތައް އަނބުރާ ނަގާފައިވާކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި އެކަމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ގިނަ ޤައުމުތަކަށް އޭގެ އަސަރު ކުރާނެކަމަށް ލަފާ ކުރެވިފައިވާއިރު، އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅައިގެން ވައިރަސް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަކީ މިވަގުތަށް އޮތް އެންމެ ބޮޑު އެއް ހައްލުކަމަށް އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

ކޮވީޑް-19 ގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވެދާނެ އިޤްތިސާދީ ލޮޅުމުން އަރައިގަތުމަށް އެންމެ އިސްކަމެއްގެ ގޮތުން ޤައުމުތަކުގެ ސިއްޙީ ނިޒާމް ވަރުގަދަކޮށް، ވީ އެންމެ އަވަހަކަށް ވައިރަސް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް އިޤްތިސާދީ މާހިރުން ދަނީ ގޮވާލަމުންނެވެ. އެގޮތުން ދުނިޔޭގެ 215 އަށްވުރެ ގިނަ ސަރަޙައްދުތަކުގައި ވައިރަސް ފެތުރި، 1.6 މިލިއަނަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ވައިރަސްއަށް ޕޮޒިޓިވްވެފައިވާއިރު، ވައިރަސް އެންމެ ހަލުވި މިނެއްގައި ފެތުރެމުންދާ ޤައުމުތަކަކީ ދުނިޔޭގެ އިޤްތިސާދީ ބޮޑެތި ބާރުތަކުގެ ގޮތުގައި ގުނާލެވޭ ޤައުމުތަކެވެ.

އެގޮތުން އެމެރިކާ، ޗައިނާ، ޖަރުމަނު، އިނގިރޭސިވިލާތް، ފްރާންސް އަދި އިޓަލީއަކީ މުޅި ދުނިޔެއިންވެސް ވައިރަސްގެ ޙާލަތު އެންމެ ގޯސް ޤައުމުތަކަށްވާއިރު، މިއީ އިޤްތިސާދީ ބޮޑެތި ބާރުތައްވެސް މެއެވެ. އެހެންކަމުން އައިއެމްއެފް އިން ލަފާކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ދުނިޔެ ދެވަނަ ގްރޭޓް ޑިޕްރެޝަނަކަށް ވެއްޓުމުގެ ކުރިން ވައިރަސް ކޮންޓްރޯލް ކުރުން އިންތިހާއަށް މުހިއްމެވެ.