ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ޓެރަރިޒަމް މަނާކުރުމުގެ ގާނޫނަށް އިސްލާހު ގެނައުމަށް ހުށައެޅި ބިލް ގައުމީ ސަލާމަތާއި ޚާރިޖީ ގުޅުންތަކުގެ ކޮމިޓީ އިން ދިރާސާ ކޮށް ނިންމައިފިއެވެ.
ކޮމިޓީއިން އެ ބިލަށް ގެނައި އިސްލާހުގެ ތެރޭގައި ކުށްތަކަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހުން ކޯޓު އަމުރެއް ނެތި ހައްޔަރުކޮށް މީހުން ބަންދުކޮށްފައި ވަނީ ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިންތޯ ކަނޑައެޅުމަށް އެ މީހަކު ހައްޔަރުކުރާތާ ގިނަވެގެން 48 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި ފަނޑިޔާރެއްގެ ކުރިމައްޗަށް ހާޒިރުކުރަން ވާނެކަމަށް އޮތް މާއްދާ ވަނީ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ގާނޫނުގައި އޮތް ގޮތަށް ހައްޔަރުކޮށްގެން ބެހެއްޓޭ ވަގުތު 24 ގަޑިއިރަށް ބަދަލު ކޮށްފައެވެ.
ޓެރަރިޒަމް މާނަ ކުރުމުގައި ވަކި ސިޔާސީ ނުވަތަ ދީނީ ނުވަތަ ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ ވިސްނުމެއް ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި ނުވަތަ ވަކި ފިކުރެއް ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި އޮތް މާއްދާއަށް ވެސް ވަނީ ބަދަލު ގެނެސްފައެވެ. އެމާއްދާ އެހެން އޮތުމުން ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން ވަނީ ޓެރަރިޒަމް ބިލުގައި ހަޅުތާލު ކުރުމުގެ ހައްގު ހަނިކޮށްފައިވާ ކަމަށް ބުނެ ނުރުހުން ފާޅު ކޮށްފައެވެ. އެމާއްދާ ވަނީހައްދު ފަހަނައަޅާފައިވާ ވަކި ސިޔާސީ ނުވަތަ ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ ވަކި ފިކުރެއް ކުރިއެރުވުމަށް ބަދަލުކޮށް ކޮމިޓީއިން އިސްލާހު ގެނެސްފައެވެ.
އިސްލާހު ހުށައެޅިއިރު އެގާނޫނުގެ 18 ވަނަ މާއްދާއަށް ވަނީ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތްތަކާއި ހަނގުރާމަވެރި ސަރަހައްދުތައް ކަނޑައަޅާނީ، ގައުމީ ސަލާމަތާބެހޭ މަޖިލީހުގެ މަޝްވަރާގެމަތިން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާކަމަށް ބަދަލު ގެނައުމަށް ހުށައަޅާފައެވެ. ކޮމިޓީއިން ވަނީ އެމާއްދާއަށް "ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތްތަކާއި ހަނގުރާމަވެރި ސަރަހައްދުތައް ކަނޑައަޅާނީ ގައުމީ ސަލާމަތާއި ބެހޭ މަޖިލީހުގެ މަޝްވަރާގެ މަތިން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ފޮނުވާ ލިސްޓު އެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރުމުން ކަމަށް" ބަދަލުކޮށްފައެވެ.
މިހާރު އަމަލު ކުރަމުންދާ ޓެރަރިޒަމްގެ ގާނޫނުގައި ވާގޮތަށް ރައީސް އިބްރާހިމް ސޯލިހު ވަނީ ހަނގުރާމަވެރި ޖަމާއަތަކީ ކޮބައިކަން އާންމު ކުރައްވާފައެވެ.
ހައްޔަރުކުރެވޭ މީހާއާއި އޭނާގެ ގާނޫނީ ވަކީލާއެކު އެކަހެރިކޮށް ބައްދަލުވެ މުޢާމަލާތުކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ނުދީ ހިފެހެއްޓިދާނެ ކަމަށް އޮތް މާއްދާ ވެސް އިސްލާހު ކޮށްފައެވެ. އެގޮތުން ހައްޔަރު ކުރެވޭ މީހާއާއިއެކު އޭނާގެ ގާނޫނީ ވަކީލަކާއެކު ބައްދަލުވުމުގެ ފުރުސަތު ހައްޔަރު ކުރާ މުއްދަތުން ފެށިގެން ހަތް ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ނުދީ ހިފެހެއްޓިދާނެގޮތަށް ބަދަލު ކޮށްފައެވެ. އަދި އެ ފުރުސަތު ހަނިކުރަންޖެހޭނެ ފަދަ ހާލަތެއް އޮތްކަމަށް ފުލުހުންނަށް ފެނިއްޖެނަމަ ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ ހުއްދައާއެކު ހަތް ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް އިތުރު ކުރެވިދާނެކަމަށް ވަނީ ބަދަލު ކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް ހައްޔަރު ކުރި ސަބަބު ފިލައި ގޮސްފިކަމަށް ފުލުހުންނަށް ފެނިއްޖެ ހާލަތެއްގައި ވަކީލަކާ ބައްދަލުވުމުގެ ހުއްދަ ދޭންޖެހޭނެކަމަށް ބުނެފައި ވެއެވެ.
ނަމަވެސް ބިލްގައި ވަނީ ގާނޫނު އަސާސީން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ ހަނު ހުރުމުގެ ހައްގު އުނިކުރަން ހިމަނާފައި އޮތް އޮތުމަށް ބަދަލު ގެނެސްފައެއް ނުވެއެވެ. އެ މާއްދާގައިވާ ކުރިން ވެސް އޮތް ގޮތަށް ޓެރަރިޒަމްގެ މައްސަލައެއްގައި ޝަރީޢަތަކަށް ހުށަހެޅިފައިވާ ހެކީގެ ބުރަދަނަށް ބަލާއިރު، ކުށެއް ކުރިކަމަށް އެކަށީގެންވާ މިންވަރަކަށް ޤަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އޭނާ ހަނު ހުންނަ ހުރުމަކީ، އެކަމަށް އިތުރު ބާރު ލިބިދޭ ކަމެއް ކަމުގައި ބެލެވިދާނެ ކަމަށެވެ.
ގާނޫނުއަސާސީގެ 48 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގެ ދަށުން ތިމާއަކީ ކާކުކަން އަންގައިިދިނުން ފިޔަވައި، އިތުރު އެއްވެސް މަޢުލޫމާތެއް ނުދީ ހަނުހުރުމުގެ ޙައްޤު ލިބިދީފައި ވީނަމަވެސް، އަދި ހަނުހުރުމުގެ ޙައްޤު ބޭނުންކުރުމަކީ، އޭގެ ޒާތުގައި ކުށުގެ ތުހުމަތުގައި ހުރި މީހާ ކުށެއް ކުރީ ކަމަށް ބެލެވޭނެ ސަބަބެއް ކަމުގައި ނުވިނަމަވެސް، މައްސަަލައިގައި ޝަރީޢަތަކަށް ހުށަހެޅިފައިވާ ހެކީގެ ބުރަދަނަށް ބަލާއިރު، ކުށެއް ކުރިކަމަށް އެކަށީގެންވާ މިންވަރަކަށް ޤަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އޭނާ ހަނުހުންނަ ހުރުމަކީ، އެކަމަށް އިތުރު ބާރު ލިބިދޭ ކަމެއް ކަމުގައި ބެލެވިދާނެއެވެ. އެއީ، ހެކީގެ ބުރަދަން މިސްރާބުޖަހަނީ އޭނާ ކުށެއް ކުރީ ކަމުގައި ބެލެވޭ ގޮތަށް ކަމުގައިވާހިނދު، އޭނާއަށް ލިބިދޭ ފުރުޞަތުގައި، އެކަން އެހެން ގޮތަކަށް ސާބިތުކޮށްނުދީ، ހަނު ހުރިކަމަށްޓަކައެވެ.ހަނުހުރުމުން ކުށް ސާބިތުކުރުމަށް ބާރު ލިބިދޭ ޙާލަތް، ޓެރަރިޒަމް މަނާކުރުމުގެ ޤާނޫނު
ކޮމިޓީއިން އިސްލާހު ގެނައި ބިލުގައި ވަނީ ކުށުގެ އަދަބު ވެސް ލުއި ކޮށްފައެވެ. އެގޮތުން ބިލުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ކުށްތަކުގެ އަދަބަކީ 20 އަހަރާއި 25 އަހަރާ ދެމެދުގެ މުއްދަތަށް ޖަލުގައި ބަންދު ކުރުން ކަމަށް އޮތް އޮތުން ވަނީ 10 އަހަރާއި 15 އަހަރާއި ދެމެދުގެ މުއްދަތަކަށް ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައެވެ.
ނަމަވެސް ކުރިން ބިލްގައި ހިމަނާފައިވާ ގޮތަށް ޓެރަރިޒަމްގެ ކުށެއްގެ ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހާގެ އަތުގައި، ކުށެއް ކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭނެ އެއްޗެއް ނުވަތަ އެފަދަ ކުށެއްގެ ހެއްކެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވޭނެ އެއްޗެއް އޮތްކަމަށް އެކަށީގެންވާ ސަބަބުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ތުހުމަތުކުރެވޭ ނަމަ، ކޯޓު އަމުރަކާ ނުލައި އެފަދަ މީހެއް ބަލައި ފާސް ކުރުމުގެ ބާރު ފުލުހުންނަށް ލިބިގެންވެއެވެ. ބަލައި ފާސްކުރާ މީހެއްގެ މައްޗަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ ކުށާ ގުޅޭ އެއްޗެއް އޭނާގެ ހަށިގަނޑުގައި ފޮރުވާފައިވާ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރުމުގައި އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮތްނަމަ، ކޯޓު އަމުރަކާ ނުލައި އޭނާގެ ޖިންސީ ގުނަވަން ހާމަވާ ގޮތަށް ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު ފުލުހުންނަށް ލިބިގެންވާ ކަމަށް ވެސް ބިލްގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
އެބިލްގައި ހުރި އިމްލާ ކުށްތައް ވެސް ވަނީ ރަނގަޅުކޮށް ރިޕޯޓް ނިންމުމަށްފަހު މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުން އެބިލަށް ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމަށް ވަނީ އަންނަ އާދީއްތަ ދުވަހުގެ 12:00 އަށް ހުޅުވާލާފައެވެ.
ބެލެވޭގޮތުގައި މަޖިލީސް ހުޅުވާ ދުވަހު މި ބިލް މަޖިލީހުގެ ތަޅުމަށް ފޮނުވާނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ދައުރު ފެށޭނީ އަންނަ އަންގާރަ ދުވަހުއެވެ.
