ރާއްޖޭގެ ޝަރުއީ ކޯޓުތަކުގައި ހިންގާ މައްސަލަތައް ކާމިޔާބުވުމާއި، ނުވުމުގައި ގާނޫނީ ވަކީލުންގެ ދައުރު ކުޑަކަން ވަރަށް ބޮޑަށް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ގާނޫނީ ވަކީލުން ގާބިލު ނޫން ވީމައެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނީ ވަކީލުންގެ ތެރޭގައި މިފަހަކަށް އައިސް ބޮޑެތި މައްސަލަތަކުގައި ވަކާލާތު ކުރައްވަނީ ކުޅަދާނަ ގާބިލް ގާނޫނީ ވަކީލުން ކަމާމެދު އެއްވެސް ޝައްކެއް ނުކުރަމެވެ.
މިސާލަކަށް، ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ މައްޗަށް ހިންގި ޝަރީއަތަކާއި، ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމްގެ މައްޗަށް ހިންގި ޝަރީއަތާއި އަދި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރު ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ މައްޗަށް ހިންގި ޝަރީއަތްތަކުގައި ދިފާއީ ވަކީލުންގެ ގޮތުގައި އުޅުއްވީ ރާއްޖޭގެ ފުންނާބުއުސް ގާނޫނީ ވަކީލުންނެވެ. ގާނޫނުއަސާސީ އާއި ގާނޫނުތަކަށް ފަރިތަ، އަދި ގާނޫނުލްއުގޫބާތު ކަމާބެހޭ އިދާރާތުގެ ބޭފުޅުން އަހުލުވެރި ކުރުމަށް ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގެވި ކުޅަދާނަ ގާނޫނީ ވަކީލުންނެވެ. ތަޖުރިބާކާރު އެ ގާނޫނީ ވަކީލުން އެމައްސަލަތަކުގައި ވަކާލާތު ކުރެވިނަމަވެސް، މި ދެންނެވި ސިޔާސީ ލީޑަރުންގެ މައްޗަށް ހުކުމް އިއްވުމަށް ފަހު އެބޭފުޅުން ޖަލަށް ލެއްވި ނޫން ތޯއެވެ. އޭރު އެބޭފުޅުންނަކީ ސަރުކާރާ ދެކޮޅު ސިޔާސީ ލީޑަރުން ނެވެ. ގާނޫނީ ވަކީލުންގެ ގާބިލު ކަމާމެދު ސުވާލު އުފައްދާނެ ހަމަ އެއްމެ ދިވެއްސެއް ވެސް ނުހުންނާނެ އެވެ. އެއީ ހަމަ ގާބިލް ކުޅަދާނަ ގާނޫނީ ވަކީލުން ނެވެ. އެބޭފުޅުންގެ މަސައްކަތްތައް ބަލައިގަނެ، އައްސަރިބަހާއި ސާބަސް ދެމެވެ.
އޭގެ އަނެއްކޮޅަށް ބަލާލަމާ ހިނގާށެވެ. އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ލީޑަރުން ޖަލުގައި ތިއްބަވަނިކޮށް، ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބޭއްވި، އެއިންތިހާބު ބޮޑުތަނުން ރައީސް ޔާމީންގެ ސަރުކާރަށް ރައްޔިތުން ނޫނެކޭ ބުނެފި އެވެ.
މިހާރު ފެންނަމުން މިދަނީ އަވާމެންދުރެއް ނޫނެވެ. ހަމަ ހަގީގަތެވެ. ހުވަފެނެއް ވެސް ނޫނެވެ. އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ލީޑަރުން މިނިވަންވީ އެވެ. އެބޭފުޅުންގެ ގާނޫނީ ވަކީލުންގެ ޓީމުގައި ތިއްބެވީވެސް ހަމަ އެއްކަލަ ކުޅަދާނަ ގާބިލް ގާނޫނީ ވަކީލުން ނެވެ. މިފަހަރު ކޯޓުގައި ކުރިން ވަކާލާތު ކުރަން ޖެހުނު ވަރަކަށް ވަކާލާތު ކުރަން ވެސް ނުޖެހުނެވެ. ހުރިހާ ސިޔާސީ ލީޑަރުން އެތިއްބެވީ ހަމަ އެބޭފުޅުންގެ ސަޕޯޓާރުންނާއެކުގަ ނޫންތޯ އެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ގޮނޑި ގެއްލުނު ކަމަށް ބުނާ 12 މެމްބަރުންގެ މައްސަލަ ވެސް ދިޔައީ ހަމަ އެގޮތަށް ނޫންތޯ އެވެ. ސަރުކާރު ބަދަލުވާންދާ މިދަނޑިވަޅުގައި ކުޅަދާނަ ގާނޫނީ ވަކީލުންގެ ޓީމަށް ވަކާލާތު ކޮށްލަން ވެސް ނުޖެހުނުވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާ ދުރުގައި އަހަރަކަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހު އުޅެންޖެހުމަށް ފަހު މިވަނީ މަޖިލީހަށް ވަނުމުގެ ފުރުސަތު އެމެމްބަރުންނަށް ލިބިފަ އެވެ. ގާނޫނީ ޒިންމާ އަދާ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިފަ އެވެ.
އެހެންވީމައި، ޝަރުއީ ކޯޓެއްގައި ކުރިއަށްދާ މައްސަލައެއް ކާމިޔާބު ވުމާއި ނުވުމުގައި ގާނޫނީ ވަކީލުންގެ ދައުރާމެދު ސުވާލު އުފެދޭ ނޫންތޯ އެވެ. ކޯޓުގައި ވަކާލާތު ކުރެއްވުމަށް ގާނޫނީ ވަކީލުންގެ ބޭނުމާމެދު ސުވާލު އުފެދޭ ނޫން ތޯ އެވެ. އަދުލްވެރިކަމާއެކު ހުކުމް ކުރުމަކީ ޝަރީއަތަކަށް ހުށަހެޅިފައިވާ ހެއްކާއި ގަރީނާއަށް ބެލުމަށް ފަހު، ހެކި ވަޒަންކޮށް، ދެފަރާތުން ދައްކާ ވާހަކަތަކަށް ރިއާޔަތް ކުރުމަށް ފަހު، ގާނޫނުއަސާސީއާއި ގާނޫނުތަކަށް ރިއާޔަތްކޮށް ނިންމާ ނިންމުމެވެ. ދެއިރު ދެދަޅައަށް ގާނޫނީ ވަކީލުން ސަސްޕެންޑް ކުރުމަކުންނާއި ސަރުކާރު ބަދަލުވާ ކޮންމެ ފަހަރަކު އަދުލްއިންސާފުގެ ދާއިރާގެ އޮއިވަރު ބަދަލުވުމަކީ އަދުލްއިންސާފަށް ކުރާ އުއްމީދު ގެއްލިގެންދާނެ ކަމެކެވެ.
ދިވެހި ރައްޔިތުން އެންމެ ބޮޑަށް ބޭނުންވާ އެއްކަމަކީ ރާއްޖޭގައި އަދުލްއިންސާފު ގާއިމު ކުރެވިގެން ދިއުމެވެ. ރާއްޖޭގައި އަދުލްއިންސާފު ގާއިމުވާތަން ދެކެން ރައްޔިތުން ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭނުންވެއެވެ. ހިތް އެދޭ މީހާ ޖަލުން ސަލާމަތްވުމަކުން އެއީ އިންސާފު ކަމަށް ގަބޫލު ކުރުމަކީ އެއީ އަދި އަދުލްއިންސާފު ގާއިމު ވުމެއް ނޫނެވެ. އަދުލްއިންސާފު ގާއިމު ކުރެވިފައިވާ ކަމަށް ތިމާއަށް އެންމެބޮޑަށް ގަބޫލު ކުރެވޭނެ ހާލަތަކީ ތިމާއާ ދެކޮޅަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައެއްގައި އެމައްސަލަ ތިމާއާ ދެކޮޅަށް ނިމޭއިރު، އެއީ އިންސާފުން ނިންމާފައިވާ ނިންމުމެއް ކަމަށް ގަބޫކު ކުރެވޭ ހިނދުގަ އެވެ. އަދުލްއިންސާފަކީ ވާ އިހުސާސެކެވެ.
