20 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ 2 ވަނަ މާއްދާއަކީ މަޖިލީހުގެ ރައީސްގެ ވާހަކަ ބަޔާންކޮށްފައިވާ މާއްދާއެވެ. އެ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބުނަނީ ގާނޫނުއަސާސީގެ 82 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އިންތިޚާބުކުރާ މަޖިލީހުގެ ރައީސަކު ހުންނަންވާނެއެވެ. އަދި އެ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބުނަނީ މަޖިލީހުގެ ރައީސަކީ، ވަކި ފަރާތަކަށް ޖެހުމެއްނެތި، ޤާނޫނުއަސާސީއާއި މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދާއި މަޖިލީހުގެ ނިންމުންތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިދާރާއާއި މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކާއި ކޮމިޓީތަކާއި މަޖިލީހުގެ އެންމެހައި ކަންކަން، ހިންގުމުގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާ ކަމަށެވެ.

މާނައަކީ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތައް ބާއްވާނެ ގޮތާއި، ޖަލްސާތައް ކުރިއަށްގެންދާނެ ގޮތާއި، މެންބަރުންނަށް ވާހަކަ ދައްކަން ފުރުސަތު ދިނުމާއި، ޖަލްސާ ބޭއްވުމާއި ނިންމުމާއި މިހެންގޮސް ދެން ހުރިހާކަމެއްގެ ބާރުވެސް އޮތީ މަޖިލީހުގެ ރައީސްއަށެވެ. ނަމަވެސް ސުވާލަކީ މަޖިލީހުގެ ރައީސް އަބްދުއްރަހީމް އަބްދުﷲ އަށް އެ އާރާއި ބާރު އެބައޮތް ހެއްޔެވެ. ނުވަތަ މިހާރު އެމަނިކުފާނަކީ ނަމެއްގައި އެތަނުގައި ބައިންދާފައި އިންނަ ބޭފުޅެއް ހެއްޔެވެ. ފިިހާރައިގެ ބޭރު ބިއްލޫރިގަނޑު ކައިރީގައި ދުވާލަކު ހެދުމެއް ލައްވާފައި ހުންނަ ބުދެކޭ އަބްދުއްރަހީމް މަޖިލިހުގެ ރިޔާސަތުގައި އިންނަވައިގެން ކުރައްވާ ކަމެކޭ މިއަދު ތަފާތެއް ނެތެވެ.

ތަފާތެއް ނެތްކަމަށް މި ދެންނެވެނީ މަޖިލީހުގެ ރައީސް އަބްދުއްރަހީމްގެ ވަރަ މި ސަރުކާރުން ބިންދާލީމައެވެ. އަބްދުއްރަހީމްގެ ތަރި ގަދަކަމުން ބޭލީމައެވެ. އަބްދުއްރަހީމް ޕްރޮޑިއުސްކުރަމުން ދިޔަ ފިލްމު އަތުލައި ޑައިރެކްޓަރުންތަކެއް މަޖިލީހުގެ އެކި ތަންތަނުގައި ބައިތިއްބާފައި ތިބުމުންނެވެ. އެންމެފަހުން މިފަދަ މަންޒަރެއް ފެނިގެންދިޔައީ ރިޔާސީ ބަޔާން އިއްވި ދުވަހުއެވެ. އެދުވަހު ފެނިގެންދިޔައީ ސްކޫލް ދައުރުގައި "ދާދާ" ހެދިގެން ތިބޭ ދަރިވަރުން ފަހަތުގައި ސަފުގައި ތިބޭ ގޮތަށް މަޖިލީހުގެ ނައިބުރައީސް އަހުމަދު ނާޒިމް ފަހަތުގައި އިންނަވައިގެން ޖަލްސާ ޑައިރެކްޓް ކުރެއްވިތަނެވެ. އަބްދުއްރަހީމް ބެދެވިފައި އިންނެވި މަޅިއަކުން ނާޒިމްގެ އިޝާރާތަށް ނެށުން ފިޔަވައި އިތުރު އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެވުނެވެ.

މިއީ އަބްދުއްރަހީމާއި ރައީސް މުއިއްޒުއާއި ދެމެދު އުފެދުނު ނުތަނަވަސްކަމުގެ ތެރެއިން ދެބޭފުޅުން ފުރަތަމަ ބައްދަލުވި ދުވަހެވެ. ނަމަވެސް މުއިއްޒު މަޖިލީހަށް ވަޑައިގެންނެވީ ކަންކަން ކުރިއަށްގެންދަވާނެ ގޮތުގެ ބޮޑު ޕްލޭނާއެކުއެވެ. އެދުވަހުގެ މުޅި ޖަލްސާ ޑައިރެކްޓް ކުރެއްވީ ނާޒިމެވެ. އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުން ބޭރުކޮށް ނާޒިމް ގެންދެވީ ޖަލްސާ މެދުކެނޑިފައި އޮތް މި ވަގުތު ރިޔާސަތައް ދެން ކަންތައް ކުރައްވަންވީ ގޮތް އަންގަވަމުންނެވެ. އޭނާގެ އިޝާރާތްތައް ސާފުކޮށް ފެންނަމުން ދިޔައެވެ.

އަނެއްކާވެސް ޖަލްސާއެކެވެ. މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާގައި އިސްލާމްދީނާއި ހިލާފު ނޫންނަމަ ކޮންމެ ހިޔާލެއްވެސް ފާޅުކުރެވެއެވެ. މަޖިލީހުގައި ވާހަކަދެއްކުމުގެ އަދަބުތައް ކަމަށް މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކުރާ ކަމަކާ ތަޢާރުޟުވާ ގޮތަށް ދައްކާ ވާހަކައަކަށް ނުވާނަމަ އެ ވާހަކައެއް މެންބަރަކަށް ދެއްކިދާނެއެވެ. އަދި އެޖެންޑާގައި ހިމެނޭ ކަންކަން ނޫން އެހެންކަމަކާއި ގުޅޭގޮތުން ވާހަކަ ދެއްކުންވެސް ގަވާއިދުގައި މަނާ ނުކުރެއެވެ. ނަމަވެސް ރިޔާސަތަށް އެކަން ހުއްޓުވިދާނެއެވެ.

ހޯމަ ދުވަހުގެ ޖަލްސާގައި ފެނިގެންދިޔައީ އައު ޑައިރެކްޓަރެކެވެ. ޕީއެންސީގެ ޕީޖީ ލީޑަރު އަދި އިނގުރައިދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު އިބްރާހިމް ފަލާހު މަޖިލީހުގައި ޖަލްސާ ގެންދަންވީ ގޮތް މަޖިލީހުގެ ރައީސްއަށް ކިޔައިދެއްވަމުންދިޔަ ތަނެވެ. އިދިކޮޅު މެންބަރަކު ފަލާހުމެން ހިންގި ޕާޓީއަށް މެންބަރުން ވެއްދި ޖަރީމާގެ ވާހަކަ އަޑުއަހަން އުނދަގޫވެ މަޖިލިސް ހިންގަންވި ގޮތް އަބްދުއްރަހީމަށް ފަލާހު ކިޔައިދޭން ފެށީއެވެ.

ކަންވިގޮތަށް ބަލާއިރު ވައިކަރަދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ގޮސް އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނަށް ރައީސް މުއިއްޒު ރައީސްއެއް އައްޔަންކުރާތީ އެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށް ޕީއެންސީން ދާދިފަހުން ހިންގި ޖަރީމާއަށް އަލިއަޅުވާލީއެވެ. ނަމަވެސް އެކަން ފަލާހުއަކަށް ހަޖަމެއް ނުވީއެވެ.

އެންމެފަހުން ނިޒާމީ ނުކުތާއެއް ނަގައި މަޖިލީހުގެ ރައީސްއަށް ކުރުދޮށިން ދެއްވައި މަޖިލިސް ހިންގަންވީ ގޮތްވެސް ކިޔައިދެއްވީއެވެ. ފަލާހު ވިދާޅުވީ ނިޒާމީ މައްސަލައެއް ނަގަން ޖެހުނީ ރައީސް [އަބްދުއްރަހީމް] އެ ވާހަކަފުޅު ނުހުއްޓުވާތީ ކަމަށެވެ. އަދި ވާހަކަ ދައްކަމުން ގެންދަނީ ކޮމިޓީ ރިޕޯޓަށް ކަމަށާއި، ނަމަވެސް ދަމުންދަމުން ގޮސް ޕީއެންސީއަށް މެންބަރުން ވެއްދި ވާހަކަވެސް ދައްކަމުންދާ ކަމަށެވެ.

މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ 58 ވަނަ މާއްދާގައި މެންބަރަކު ވާހަކަ ދައްކަމުންދާއިރު ހުއްޓުވިދާނެ ސަބަބުތައް ވަރަށް ސާފުކޮށް ލިޔެފައިވެއެވެ. އަބްދުއްރަހީމަކީ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދަށް ފަރިތަ ބޭފުޅެކެވެ. އަދި މަޖިލިސް ހިންގަންވެސް ފަރިތަ އަދި މަޖިލީހުގެ ކޮންޓްރޯލް ނަގައި ޖަލްސާތައް ކުރިއަށްގެންދަވާ ބޭފުޅެކެވެ. ނަމަވެސް 58 ވަނަ މާއްދާއަށް ރިއާޔަތްކޮށް މެންބަރު ޒިޔާދުގެ ވާހަކަ ނުހުއްޓުވީމަ އެންމެފަހުން މެންބަރު ފަލާހު، އަބްދުރަހީމަށް ކިޔައިދެއްވީ މެންބަރު ޒިޔާދުގެ ވާހަކަ ހުއްޓުވާލަން ޖެހޭ ސަބަބެވެ. ދެރަވަރު ކަންކަމެވެ. އަބްދުއްރަހީމްފަދަ ސިޔާސީ ތަޖުރިބާ ގިނަ އަދި ހިންގުންތެރިއަކަށް ފަލާހު ފަދަ ބޭބޭފުޅުން މަޖިލިސް ހިންގަންވީ ގޮތް ކިޔައިދޭންޖެހުނީމަ އެއީ ވަރަށް ހުތުރުކަމެކެވެ.

ކޮންމެއަކަށްސް މިކަން މިހެން ވާންޖެހުނީ ސަބަބުތަކެއްވެސް ހުރުމުންނެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ރޯލް މޮޑެލް އަބްދުއްރަހީމުގެ ވަރަ ބިންދާލީ އެމަނިކުފާނެވެ. ދެން ކައިރީގައި އުޅުއްވާ އެތެރެކޮއިލުގެ ބޭބޭފުޅުންވެސް އެ އިހުތިރާމެއް އަބްދުއްރަހީމަކަށް ނުކުރައްވާނެތާއެވެ. އަދި ރައީސް އޮފީހުން އަންގާގޮތަށް މަޖިލިސް ހިންގާއިރު އަބްދުއްރަހީމް އެއްބާރުލުން ނުދޭނަމަ މަޖިލީހުގެ ސެކިއުރިޓީން ވެސް މަޖިލިސް ހިންގަންވީ ގޮތް އަބްދުއްރަހީމަށް ކިޔައިދެއްވާނެއެވެ.

ކޮންމެއަކަސް ގެންދަވާނީ ދައްކަވަންހުރި ތަނެއް ދައްކަވާފައޭ ބުނާތީ އަހަމެވެ. މިއީވެސް ދެއްކެވި މަންޒަރެކެވެ.