އިންޑިއާ އާ އެކުވެފައިވާ އެއްބަސްވުން ނިމުމަކަށް ގެނައުމާއެކު، ކަނޑުގެ ސަރވޭ ހަދާ ޗައިނާގެ ބޯޓެއް ރާއްޖެ އަންނަން ހުއްދައަށް އެދި އެ ބޯޓު އަންނާނެކަމަށް ބުނާ ތާރީހު ކައިރިވެފައިވާ އިރު، އެ ހުއްދައަށް އެދިފައިވާކަން ސަރުކާރަށް އެނގޭކަމަކަށް ނުހަދާ އެންމެ ފަހުން ޕްރެޝަރު ބޮޑުވެގެން އެ ބޯޓު އަންނަނީ ކުރޫން ބަދަލުކުރަން ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެފިއެވެ.

ނަމަވެސް ކުރޫން ބަދަލުކުރަން ރާއްޖެއަންނަން ނިންމި ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނާ ވާހަކައިގެ އޮއްޓަރެއް ނެތެވެ. އިންޑިއާ އާއެކު ވެފައިވާ ހައިޑްރޯގްރަފީ އެއްބަސްވުން ނިމުމަކަށް ގެނައިތާ ހަފްތާއެއް ނުވަނީސް، ޗައިނާގެ ކަނޑުގެ ދިރާސާކުރާ އުޅަނދެއް ރާއްޖެ އައުމުގެ ހުއްދައަށް އެދުނެވެ. އަދި އެ ބޯޓު އޮތީ ހުއްދަ ލިބުމާއެކު އަންނަން ތައްޔާރަށެވެ. ނަމަވެސް ޖެނުއަރީ މަހުގެ 5 ވަނަ ދުވަހު އައުމަށް ހުއްދައަށް އެދުނު ބޯޓުގެ ހުއްދަ ނުދީ ހިފަހައްޓާފައި އޮވެފައި، ކުއްލިއަކަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ޗައިނާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅާއެކު އެ ހުއްދަވެސް ދީފިއެވެ.

ޗައިނާގެ ކަނޑުގެ ދިރާސާކުރާ ބޯޓު ރާއްޖެ އަންނަނީ ކުރޫން ބަދަލުކުރަން ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެފައިވީނަމަވެސް އަސްލަކީ އެއީއެއް ނޫނެނެވެ. ދާދިފަހުން ރައީސް ޗައިނާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައި 30 އެއްބަސްވުމެއް ވެފައިވެއެވެ. އިތުބާރު ހުރި ގޮތަކަށް ލިބުނު މައުލޫމާތުތަކުން އެނގޭގޮތުގައި، 20 އެއްބަސްވުން ހާމަކޮށް ތަފްސީލު ނުދިން ނަމަވެސް ބާކީ 10 އެއްބަސްވުމުގައި ކަނޑުގެ ސަރވޭގެ ވާހަކަ ހިމެނެއެވެ. އަދި މި ބޯޓަކީ އެކަމަށް އަންނަ ބޯޓެއް ކަމަށްވެއެވެ. މި ބޯޓުން ހަމައެކަނި ސަރވޭ ކުރަނީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައެއް ނޫނެނެވެ. ލަންކާ ރާއްޖެ ހިމެނޭހެން އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ދެކުނުގައެވެ.

ދިވެހި ސަރުކާރުން، އިންޑިއާގެ ކަނޑުގެ ސިފައިންނާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުން ނިމުމަކަށް ގެނައިކަން އިއުލާންކުރި އިރު، މި ޖެނުއަރީ މަހުން ފެށިގެން ޗައިނާގެ ރިސަރޗް ސަރވޭ ވެސެލް ދެކުނު އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ދިރާސާކުރުމަށް މާލެއަށް ބަނދަރުކުރުމުގެ ހުއްދައަކަށް އެދިފައިވެއެވެ. އެއިރު މި އުޅަނދު އޮތީ ދެކުނު ޗައިނާ ކަނޑުގެ ޝިއާމެންގެ އައްސޭރިފަށުގައެވެ.

ސުވާލު އުފެދެނީ މިހެންވެއެވެ. ސަރުކާރުން ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލާ އެ ބޯޓު އަންނަނީ ކަނޑުގެ ދިރާސާކުރަން ނޫން ކަމަށާއި، ކުރޫން ބަދަލުކުރަން ކަމަށް ބުނުމެވެ. ދެކުނު ޗައިނާ ކަނޑުގައި އަދި ޗައިނާ ކައިރީގައި އޮވެފައި، އަދި ބޮޑެތި އާގުބޯޓު ފަހަރަށް ހިދުމަތްދެވޭ ބޮޑެތި ބަނދަރުތައް އެ ސަރަހައްދުގައި ހުރެފައި، ރާއްޖެއަށް ކުރޫން ބަދަލުކުރަން އަންނަ ވާހަކަ ދެއްކީމަ ހަމަ ގަބޫލުކުރަންވީހެއްޔެވެ.

ޗައިނާއިން ބުނާގޮތުން، ލަންކާގައި ބަނދަރުކުރި ބޯޓަކީ 60 ފަޅުވެރިންނާއެކު، ހަރަކާތްތެރިވަމުން އަންނަ ސައިންޓިފިކް ރިސަރޗް އުޅަނދެއް ކަމަށާއި، އެ އުޅަނދުން ކުރާނެ މައިގަނޑު މަސައްކަތްތަކަކީ، އޯޝަންގްރަފީ, ޖިއޯލޮޖީ އަދި މެރިން އެކޮލޮޖީ ޓެސްޓްތައް ކަމަށެވެ. މަސައްކަތް ކުރާނީ ދެކުނު އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ކަމަށެވެ. މީގެ އިތުރުން، ލަންކާގެ އައްސޭރިފަށުގެ ސަރވޭ ކުރުމަށްފަހު، ލަންކާއަށް ދިޔަ ބޯޓު ޑިސެމްބަރު މަހުގެ 2 ވަނަ ދުވަހު ސިންގަޕޫރަށް ވަނީ ބަނދަރުކޮށްފައެވެ. އަދި އެއަށްފަހު ޗައިނާއިން އެދުނީ ރާއްޖޭގައި، އެގައުމުގެ ދިރާސާކުރާ ބޯޓު ބަނދަރުކުރުމުގެ ހުއްދައަކަށެވެ.

މީގެ އިތުރުން، ލަންކާގެ އައްސޭރިފަށުގެ ސަރވޭ ކުރުމަށްފަހު، ލަންކާގައި އޮތް ބޯޓު މި މަހުގެ 2 ވަނަ ދުވަހު ސިންގަޕޫރަށް ވަނީ ބަނދަރުކޮށްފައެވެ. އަދި އެއަށްފަހު ޗައިނާއިން ވަނީ ލަންކާ އަދި ރާއްޖޭގައި، އެގައުމުގެ ދިރާސާކުރާ ބޯޓު ބަނދަރުކުރުމުގެ ހުއްދައަކަށް އެދިފައެވެ. ނަމަވެސް ދެކުނު އިންޑިއާ ކަނޑުގައި އެތަކެއް ސަތޭކެ މޭލަކަށް ދެމިގެންދާ ރާއްޖޭގެ ކަނޑު ދިރާސާކުރާ ބޯޓެއް އަންނަ ކަމެއް އަދި ސަރުކާރުން އެކަމަށް ހުއްދަ ދިންކަމެއް ނުވަތަ ނުދޭކަމެއް ހާމައެއް ނުކުރެއެވެ.

ރާއްޖޭގައި ބޮޑެތި އާގުބޯޓު ފަހަރަށް ބަންކަރިންނާއި، ކުރޫން ބަދަލުކުރުމުގެ ހިދުމަތެއް ދެވޭނެ ވަރުގެ ބަނދަރެއް ނެތެވެ. އަދި އެކަން މަދުފަހަރަކު ނަމަވެސް ކޮވިޑްގެ ތެރޭގައި ކޮށްފައިވަނީ ވަރަށް ހާލުންނެވެ. ހުޅުމާލެއާއި ދިމާލުން ދެކުނު ކަނޑުއޮޅިން ވައްދާ އެ ދިމާލުގައި ބާއްވާ އެމްޕީއެލްގެ ކުޑަ އުޅަނދުތަކުގައެވެ. އެއަށްވުރެ ފަސޭހައިން އިންޑޮނޭޝީއާ، ސިންގަޕޫރު އަދި ރާއްޖޭއާއި ކައިރިން ޗައިނާގެ ބާރުގެ ދަށުގައި އޮތް ހަންބަންޓޯޓާ ބަނދަރުގައި ވެސް ޗައިނާއަށް އެކަން ކުރެވޭނެއެވެ. ނަމަވެސް ލަންކާގައި ދިރާސާތަކެއް ކޮށްފައިވާ ކަމަށް ލަންކާގެ ނޫސްތަކުގައި ރިޕޯޓްކޮށްފައިވެއެވެ.

އެހެންކަމުން ދެން ލަންކާގައި މި ބޯޓު ހަރަކާތްތެރިވާން ޖެހޭ މާ ބޮޑު ބޭނުމެއް ނެތެވެ. ދެން އޮތީ ރާއްޖެއެވެ. ރާއްޖެއަށް އެތެރެެވާން އެ އުޅަނދަށް ދިވެހި ސަރުކާރުން ދިން ހުއްދައަކީ ކަނޑުގެ މައުލޫމާތު ނެގުމުގެ ހުއްދައެވެ. މި އުޅަނދަނީ ޒަމާނީ އެންމެ ފަހުގެ ވަސީލަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ކަނޑުގެ ސަތަހައިން ފެށިގެން ހުރިހާ މައުލޫމާތެއް ބޯޓުގައި ތިބެގެން ނެގޭ ވަރުގެ އުޅަނދެކެވެ. އެހެންވީމާ ރާއްޖޭގެ އީއީޒެޑަށް އެތެރެވާ ހިސާބުން މި ބޯޓަށް އެ ހުރިހާ މައުލޫމާތެއްވެސް ނެގޭނެއެވެ.

އޮކްޓޯބަރު މަހު ލަންކާއަށްވެސް، ޗައިނާގެ ދިރާސާކުރާ އެހެން ބޯޓެއް ބަނދަރުކޮށްފައިވާ ކަމަށް ނޫސްތަކުގައި ވަނީ ރިޕޯޓްކޮށްފައެވެ. ލަންކާއަށް ބަނދަރުކުރީ "ޝި ޔާން6" އެވެ. ލަންކާއިން ވެސް މިކަން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވެއެވެ. އަދި ފައިސާ ނުދެއްކިގެން ޗައިނާއަށް ނަގާފައިވާ ލަންކާގެ ހަންބަންޓޯޓާ ބަނދަރުގައި ޗައިނާގެ ކަނޑުގެ ދިރާސާތައް ކުރާ ބޯޓު ބަނދަރުކޮށްފައި އޮތް ކަމަށް ލަންކާގެ ނޫސްތަކުގައި ވެސް ރިޕޯޓްކޮށްފައިވެއެވެ.

ދެކުނު އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ދިރާސާކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވަނީ ޖެނުއަރީ މަހުގެ 5 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން މެއި މަހުގެ ފަހުކޮޅާ ހަމައަށެވެ. މި މުއްދަތަށް ބަލާއިރު މިއީ އިންޑިއާއެކު ވެފައިވާ ހައިޑްރޯގްރަފީ އެއްބަސްވުން ހަމަވާ މުއްދަތެވެ. އެއް މުއްދަތު ހަމަވާނީ ޖޫން މަހުން ފެށިގެންނެވެ. ނަމަވެސް އަދި ސަރުކާރުން މިކަމަށް ހުއްދަ ދިން ކަމެއް އަދި ނުދޭ ކަމަށްވެސް ހާމައެއް ނުކުރެއެވެ.

މިހާރު ފެންނަން ހުރި މައުލޫމާތުތަކަށް ބަލާއިރު ޗައިނާގެ ކަނޑުގެ ރިސާޗު ކުރާ އުޅަނދެއް ޖެނުއަރީ 30 ގައި މާލެ އަށް އަންނަން ދަތުރުކުރަމުންދާކަން ވަނީ ޔަޤީންވެފައެވެ. އެގޮތުން ކަނޑު އުޅަނދުތައް ޓްރެކްކުރާ ސައިޓުތަކުންސާފުކޮށް އެނގޭ ކަމަކީ ޗައިނާ ސަރުކާރުގެ އުޅަނދެއް ކަމަށްވާ "XIANG YANG HONG 03" މިހާރު ރާއްޖެ އަށް މިސްރާބު ޖަހާފައިވާ ކަމެވެ. މިއީ 4813 ޓަނުގެ އުޅަނދެކެވެ. މި އުޅަނދުގައި އެންމެ ފަހުގެ ސަރވޭ އަދި ސަރވައިލެންސް އާލާތްތައް ގާއިމްކޮށްފައިވެއެވެ.

އަދި މި ހިސާބަށް އައި އިރުވެސް ސަރުކާރުން އިޚުތިޔާރު ކޮށްފައިވަނީ ހަނު އޮތުމަށެވެ. އެފަދަ މައުލޫމާތެއް ހަމަ ހިލާ އެނގޭ ކަމަކަށް ނަހަދައެވެ. ހާމަކަން ބޮޑުކަމަށް ވިދާޅުވާ ސަރުކާރުގެ އުސޫލަކީ މިއީއެވެ. ހާމައަށް ފެންނަން ހުންނަ ކަންކަމުގައި ވެސް ސީދާ ދޮގާއި އޮޅުވާލުމެވެ. މިހެން ފާހަގަކުރަން ޖެހޭ ސަބަބަކީ ޗައިނާގެ މިފަދަ އުޅަނދެއް މި މަހު ރާއްޖެ އަންނަކަމަށް ބޭރުގެ މީޑިއާތަކުން މިދިޔަ މަހު ރިޕޯޓުކުރުމާ ގުޅިގެން އޯޝަން ރިސޯސަސް މިނިސްޓްރީން އެކަން ދޮގުކޮށްފައިވުމެވެ. އެއްގޮތަކީ އެ ވުޒާރާ އަށް އެނގިފައިނެތީއެވެ. އަނެއް ގޮތަކީ އެނގި ތިބެ ސިއްރު ކުރުމެވެ. ދެ ހާލަތުގައި ވެސް މިއީ ވަރަށް ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ.