ސީލައިފް މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑްގެ ވެރިޔާ ވ. ތިނަދޫ، ރެޑްހައުސް، އަހުމަދު މޫސާ މުހައްމަދު (އައްމަޓީ) ފުރުމަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ދީފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލު ކުރަން ޖެހޭ ތަނެއް ނެތްކަމަށް ހައިކޯޓުން ނިންމި ނިންމުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އިލްތިމާސްކޮށްފައިވާ މައްސަލައިގެ އަޑުއެހުމެއް އާދިއްތަ ދުވަހު ކުރިއަށް ގެންގޮސްފިއެވެ.

އައްމަޓީ ފުރުމަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ދީފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލު ކުރަން ޖެހޭ ތަނެއް ނެތްކަމަށް ހައިކޯޓުން ނިންމާފައިވަނީ 26 ޑިސެމްބަރު 2023 ގައެވެ.

އެ ނިންމުން ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު ކޮށްފައިވާއިރު، އެ މައްސަލާގައި ސުޕްރީމް ކޯޓުން ގޮތެއް ނިމެންދެން އޭނާ ފުރުން މަނާކުރުމުގެ ވަގުތީ އަމުރެއް ސުޕްރީމް ކޯޓުން ވަނީ ނެރެފައެވެ.

އާދިއްތަ ދުވަހު ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އޮތް އަޑުއެހުމަކީ މި މައްސަލައިގެ ގޮތް ނިންމުމަށް ބޭއްވި އަޑުއެހުމެކެވެ.

ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި މި މައްސަލަ ބައްލަވަނީ ފަނޑިޔާރު އައިޝާ ޝުޖޫން މުޙައްމަދު، ފަނޑިޔާރު ހުސްނުއްސުއޫދު، އަދި ފަނޑިޔާރު މަހާޒް އަލީ ޒާހިރެވެ.

ފުރަތަމަ ފަނޑިޔާރު ޝުޖޫން ވަނީ ރައުޔު އިއްވަވާފައެވެ.

ޝުޖޫން ވިދާޅުވީ، މި މައްސަލައިގައި ސުޕްރީމް ކޯޓުން ޖަވާބުދޭން ޖެހެނީ މައިގަނޑު ދެ ސުވާލަކަށް ކަމަށެވެ.

އެއީ ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނިންމުން ޤާނޫނުއަސާސީގެ 143 ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) އާއި ޚިލާފުނުވާކަމަށް ހައިކޯޓުން ނިންމާފައިވަނީ ރަނގަޅަށްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯއާއި، އައްމަޓީގެ ޕާސްޕޯޓު ވަކި މުއްދަތަކަށް ދޫކޮށްލުމަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނިންމި ނިންމުމަށް ހައިކޯޓުން ތާއީދު ކޮށްފައިވަނީ ރަނގަޅަށްކަން ނުވަތަ ނޫންކަމާއި ގުޅޭގޮތުންނެވެ.

ފަނޑިޔާރު ޝުޖޫން ވިދާޅުވީ، އައްމަޓީއަކީ ފިލާފާނެ ކަމުގެ އިހްތިމާލް އޮތް މީހެއް ކަމަށް މަތީ މަރުޙަލާގެ ކޯޓުތަކުގެ މީގެ ކުރީގެ ނިންމުންތަކަށް ރިޢާޔަތް ކުރާއިރު އެނގެން އޮތްކަމަށާއި، އެ ޙާލަތު ބަދަލުވިކަން ބުނެދެވިފައި އޮންނަންވާނެ ކަމަށެވެ.

މި މައްސަލައިގައި އައްމަޓީ ފިލައިގެން ދިއުމުގެ އިހުތިމާލު އޮތްކަމަށް ބެލެވުނު ޙާލަތު ބަދަލުވެފައިވާ ގޮތެއް ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނިންމުމުގައި ބުނެދެވިފައި އޮތްކަމަށް ދެކިވަޑައިނުގަންނަވާކަމަށް ޝުޖޫން ވިދާޅުވިއެވެ.

ވުމާއެކު، ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނިންމުން ޤާނޫނުއަސާސީގެ 143 ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) އާއި ޚިލާފުނުވާކަމަށް ހައިކޯޓުން ނިންމާފައިވަނީ ރަނގަޅަކަށް ނޫން ކަމަށާއި، އައްމަޓީގެ ޕާސްޕޯޓު ވަކި މުއްދަތަކަށް ދޫކޮށްލުމަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނިންމި ނިންމުމަށް ހައިކޯޓުން ތާއީދު ކޮށްފައިވަނީ ރަނގަޅަށް ނޫންކަމަށް ޝުޖޫންގެ ރައުޔުގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.

އައްމަޓީގެ ފަރާތުން ފާހަގަކުރި ބައްޔަކީ ފައިގައި ރިއްސުމާއި، ބުރަކަށީގައި ރިއްސުމާއި، މައިބަދައިގައި ރިއްސުމާއި، މިކަމުގައި މައިބަދައިގެ އޮޕަރޭޝަނެއް ކުރަންޖެހޭކަމަށް ޑޮކްޓަރ ލަފާދީފައި އޮތުމެވެ.

އެހެންނަމަވެސް ޝުޖޫން ވިދާޅުވީ، މައިބަދައާ ގުޅިގެން އައްމަޓީ ޑޮކްޓަރަށް ދައްކާފައިވާކަން އެނގެން އޮތީ 24 ޖޫން 2021، 22 ސެޕްޓެމްބަރު 2021، 1 ނޮވެމްބަރު 2021، 24 މާރޗު 2022 އަދި 28 ނޮވެމްބަރު 2023 ގައިކަން އެނގެން އޮތް ކަމަށާއި، އޭގެ ތެރެއިން އޭނާ ބަންދުން ދޫކޮށްލި ދުވަހުގެ ފަހުން ޑޮކްޓަރަށް ދައްކާފައިވަނީ ދެފަހަރުކަންވެސް އެނގެން އޮންނަ ކަމަށެވެ. އެގޮތުން 28 ނޮވެމްބަރުގައި ޑޮކްޓަރު ދޫކުރި ލިއުމަށް ބަލާއިރު، އެމްއާރްއައި އަދި އެކްސްރޭއެއް ހެދުމަށްފަހު ސާރޖަރީޢަކަށް ތައްޔާރުވުމަށް އިރުޝާދު ދީފައިވާކަން އެނގެން އޮންނަ ކަމަށް ޝުޖޫން ވިދާޅުވިއެވެ.

ސާޖަރީއެއް ހަދަންޖެހޭނަމަ އޭގެ ކުރިން އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތަކެއް ހުރިއިރު، ޑޮކްޓަރު ލަފާ ދީފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން އެ ކަންކަން ކޮށްފައިވާކަން އެނގެން ނެތްކަމަށް ޝުޖޫން ވިދާޅުވިއެވެ.

އަދި، މިތަނުގައި އައްމަޓީއަށް އެެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭނެ މީހަކު ހުރިކަން ނުވަތަ ނެތްކަން ކަށަވަރު ކުރުމެއް ނެތި، ހަމައެކަނި އައްމަޓީ ބުނި ބުނުމެއްގެ މައްޗަށް ބަލައި އެގޮތަށް ނިންމިދާނެކަމަށް ޤަބޫލު ނުކުރައްވާކަމަށްވެސް ޝުޖޫން ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.

ޝުޖޫންވެސް ވަނީ އައްމަޓީ ކުރިންވެސް ރާއްޖެއިން ބޭރަށްގޮސް ހުއްޓައި ގެނެވުނީ، ޕާސްޕޯޓުގެ މުއްދަތު ހަމަވުމުންވެސް ވަކި ދުވަސްތަކެއްވަންދެން މަޑުކޮށްގެން ހުއްޓައި، ވިސާގެ މުއްދަތު ހަމަވުުމުންކަން އެނގެން އޮތްކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ.

އެއަށްފަހު ފަނޑިޔާރު ސުއޫދުގެ ރައުޔު ތަފްސީލު ކޮށްދެއްވާފައިވާއިރު، ފަނޑިޔާރު ސުއޫދާއި ފަނޑިޔާރު މަހާޒުވެސް ވަނީ ފަނޑިޔާރު ޝުޖޫންގެ ރައުޔަށް ތާއީދު ކުރައްވާފައެވެ.

ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި ކޯޓެއްގައި ދައުވާ އުފުލުމަކީ ސީރިއަސް ކަމެއްްކަން ފާހަގަ ކުރައްވައި ފަނޑިޔާރު ސުއޫދު ވިދާޅުވީ، ޖިނާއީ މައްސަލައެއްގައި ދައުވާލިބޭ މީހަކު ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރައިގެން ގޮސް ފިލައިފިނަމަ ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމު ވާގި ނެތި އަދުލުއިންސާފު ގާއިމު ކުރުމަށް ހުރަސް އެޅޭނެ ކަމަށެވެ.

އެހެންކަމުން އެކަން އެހެން ވިޔަ ނުދިނުމަށް ދައުލަތުން ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހޭކަަމަށް ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވިއެވެ.

އޭގެ އިތުރުން، ގާނޫނުލްއުގޫބާތުގެ 22 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ޖިނާއީ މައްސަލައެއްގެ ދައުވާ ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމާއެކު ދައުވާލިބޭ ފަރާތް ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދިއުން މަނާކުރުމަށް ކޯޓުން މޯލްޑިވްސް އިމިގްރޭޝަންއަށް އެންގުމާއެކު، އެފަދަ މީސްމީހުން ބްލެކްލިސްޓުކުރެވި އެފަދަ މީސްމީހުން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ނުފުރޭނެ ގޮތް ހެދުމަކީ މޯލްޑިވްސް އިމިގްރޭޝަންގެ ޒިންމާއެއްކަންވެސް ފާހަގަ ކުރައްވާފައިވެއެވެ.

ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވީ، ޖިނާއީ ބޮޑު މައްސަލައެއްގައި ދައުވާލިބޭ މީހެއްގެ މައްސަލަ އިސްތިއުނާފީ މަރުހަލާތަކުން ނިމެންދެން އެމީހަކު ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރުން މަނާވެފައި އޮންނަ އޮތުން ދަމަހައްޓަންޖެހޭނެ ކަމަށް ދެކިވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށެވެ.

އޭގެ އިތުރުން، ޖިނާއީ ބޮޑު މައްސަލައެއްގެ ޝަރީއަތުގެ މަރުހަލާގައި ދައުވާލިބޭ މީހެއްގެ ބޭސްފަރުވާއަށް ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރުމުގެ ހުއްދަ ދޭންވާނީ އެ ފަރުވާއަކީ ދިވެހިރާއްޖެއިން ލިބެންނެތް ބޭސްފަރުވާއެއްކަމަށް ޑޮކްޓަރަކު ޝަރީއަތުގެ މަޖިލީހަށް ހާޒިރުވެ ދޭ ރައުޔެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް އެ ރައުޔާމެދު ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ ފަރާތުން ދެކޭ ގޮތް ސާފުކުރުމަށްފަހުގައި، އެ މީހަކު ބޭސްފަރުވާ ނިމުމުން އެނބުރި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނާނެކަން ކަށަވަރުކުރުމަށް ޝަރުތުކޮށްފައިކަމަށް ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވިއެވެ،

އެގޮތުން ކަނޑައެޅޭ ޝަރުތުތަކުގެ ތެރޭގައި ކަފާލާތުގެ ގޮތުގައި ދައުވާގައި ހިމެނޭ ފައިސާގެ އަދަދާ އެއްވަރުގެ ފައިސާގެ އަދަދެއް ނުވަތަ ބޭންކް ގަރަންޓީއެއް ނުވަތަ ބޮންޑެއް ބެހެއްޓުމަށް ޝަރުތުކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވާ ކަމަށާއި، މިގޮތުން ކަނޑައަޅާ ޝަރުތަކީ ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ގަބޫލުކުރާ ޝަރުތެއް ކަމަށް ވާންޖެހޭނެކަމަށްވެސް ބަޔާން ކުރައްވާފައިވެއެވެ.

 ބޭސް ފަރުވާއަށް ނޫން ބޭނުމަކު ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއްގައި ދައުވާލިބޭ އެއްވެސް މީހަކު ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ކޯޓުން ދޭންވާނީ އެކަމަށްޓަކައި ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ގަވާއިދުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލަކާ އެއްގޮތަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް އެކަމަށް އިއުތިރާޒު ނުކުރާނަމައެވެ.

ވުމާއެކު، ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި މައްސަލަ ބެއްލެވި 3 ފަނޑިޔާރުންގެ އިއްތިފާޤުން ނިންމަވާފައިވަނީ ހައިކޯޓުގެ ނިންމުން ބާތިލު ކަމަށެވެ.