ޣައްޒާގެ ދެކުނުގެ އަވަށެއް ކަމަށްވާ ޚާން ޔޫނިސްގައި ހުންނަ ނާޞިރު މެޑިކަލް ކޮމްޕްލެކްސްގެ ކުޑަކުދިންގެ ވޯޑުގައި ހުރި ޑރ އަޙްމަދު އަލް-ފައްރާ ވަށާލާފައި ވަނީ އެކިއެކި ބަލިތައް ތަހައްމަލު ކުރަމުންދާ ކުޑަކުދިންނާއި، ކަންބޮޑުވެ، ހާސްވެ، މާޔޫސްކަމުގައި ތިބި މައިންބަފައިންނާއި ބެލެނިވެރިންނެވެ. މުޅި ތަނަށް ވެރިވެފައި އޮތީ ނުތަނަވަސްކަމާއި ހިތްދަތިކަމެވެ. ޔަހޫދީންގެ ޤަތުލުޢާންމު 2 މަހަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހަށް ދިގުލައި ގޮސްފައި ވާ އިރު، ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިންނަށް މިއަދު ދިރިއުޅެން މަޖުބޫރުވެފައި ވަނީ މީހަކަށް ޚިޔާލަށްވެސް ނުގެނެވޭހާ ދަތި ގޮތަކަށެވެ. އިޒްރޭލުގެ ޢުދުވާންތަކުގެ އިތުރަށް، ދެންވެސް އަޅަމުންދާ ދަތިކުރުމުގެ އެތައް ފިޔަވަޅަކާ ހެދި، ޣައްޒާގެ ޢާންމު ޙާލަތު މިއަދު އޮތީ ދުލާއި ގަލަމުން ބަޔާންކޮށްދެވޭ ވަރަށް ނިކަމެތި ފައްތަރެއްގައެވެ.
2.3 މިލިއަން މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮތް ޣައްޒާގައި މިއަދު ގިނައީ ގެދޮރު ގެއްލިފައި ވާ މީހުންނެވެ. ވަގުތީ ހިޔާތައް ފުރި ބާރުވެފައެވެ. ސާފު ތާޚިރުކަން ބެލެހެއްޓޭނެ އިންތިޒާމެއް، ނުވަތަ ގޮތެއްވެސް ނެތެވެ. ޛަރޫރީ ކާބޯތަކެއްޗާއި ބޯފެނާއި، ބޭސްފަރުވާގެ ޚިދުމަތްވެސް މިއަދު ޣައްޒާގައި ނެތެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއްގައި އެންމެ ތަކުލީފެއް އުފުލަމުން ދަނީ ޣައްޒާގެ ކުޑަކުދިންނެވެ. ޢުދުވާންތަކުގައި ފުރާނަ ގެއްލިދިއުމާއި، ޒަޚަމްވުމުގެ އިތުރަށް، ނުސީދާ ގޮތުންވެސް އެންމެ ބޮޑު އަސަރެއް ކުރަމުން ދަނީ ޣައްޒާގެ ކުޑަކުދިންނަށެވެ. ނަފުސާނީ ބަލިމަޑުކަމާއި، ޖިސްމާނީ އެތައް ބައްޔެއްގެ ޝިކާރައަކަށް ވާ ކުޑަކުދިންގެ ޢަދަދު އިންތިހާއެވެ. އަދުގެ ޙާލަތު އަދިވެސް އިތުރަށް ދިގުލައި ދާން ވެއްޖެ ނަމަ، އަދިވެސް އިތުރު ކުދިން ބަލިވަމުން ދާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު، ޑރ ފައްރާ ވަނީ ދެއްވާފައެވެ.
މިހާރު އަހަރެމެން މި ތިބީ ކުޑަކުދިން އެޑްމިޓް ކުރާ ވޯޑުގަ. ފެންނަން މިއޮތީ، މުޅި ތަން މިއޮތީ ތޮއްޖެހިފަ. އެހެން އަހަރުތަކުގެ މި ދުވަސްވަރާ އަޅާ ބަލާއިރު މިހާރު މިކޮޅަށް އަންނަ ޕޭޝަންޓުންގެ ޢަދަދު، 4، 5 ގުނަ އިތުރު. ސަބަބުތައް ބައިވަރު. ފުރަތަމަ ކަމަކީ، އުތުރުން އެތައް ބައެއްގެ ގެދޮރު ގެއްލި، ޚާން ޔޫނިސްއަށް ބަދަލުވާން މަޖުބޫރުވުން. ދެވަނަ ކަމަކީ ޝައްކެއްވެސް ނެތް ގޮތުގަ ހަނގުރާމަ. ހަނގުރާމައިގެ ޙާލަތާ ހެދި އެކި ކަހަލަ ބަލިމަޑުކަން ދަނީ ފެތުރެމުން. ކުޑަކުދިންގެ ވޯޑުން އެންމެ ފުރަތަމަ މި ފާހަގަވި ބަލިމަޑުކަމަކީ، ބަނޑުގެ ބަލިތަކާ ގުޅިފަ ހުރި އެކި ކަހަލަ ބަލިމަޑުކަން.ޑރ އަޙްމަދު އަލް-ފައްރާ؛ ނާޞިރު ހޮސްޕިޓަލުގެ އޮފިޝަލެއް
ނާޞިރު ހޮސްޕިޓަލުގެ ކުޑަކުދިންގެ ވޯޑު މިހާރުވެސް އޮތީ ފުރިފައެވެ. އެކަށީގެންވާ ވަރަށް ވުރެ މާ ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ޕޭޝަންޓުން އެބަ ތިއްބެވެ. ކުޑަކުދިންގެ މެދުގައި ކުއްލިއަކަށް އާންމުވާން ފެށި ބައެއް ބަލިތަކަށް ބަލާއިރު ބަނޑުގެ ބަލިތަކާއި އިންފެކްޝަންތައް ހިމެނެއެވެ. އެއީ އެކަށީގެންވާ ކާބޯތަކެތި ނުލިބުމާއި، ތަޣައްޔަރު ވެފައި ވާ ފެން ބުއިމާ، ތޮއްޖެހިފައިވާ ތަންތަނުގައި ދިރިއުޅެން މަޖުބޫރުވުމާއި، ޞިއްޙީ ގޮތުން ރައްކާތެރި މިންގަނޑުތަކަށް ފެތޭ ނަރުދަމާ ނިޒާމެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައި ވާ ކަމެއް ކަމަށް ޑރ ފައްރާ ތަފްސީލު ކޮށްދެއްވިއެވެ.
ޣައްޒާގަ މިހާރު ވަރަށް ގިނަ ބަލިތައް ފެތުރެން ފަށާފަ މިއޮތީ. ބަނޑުގެ ބަލިތަކާއި ހެޕަޓައިޓިސް-އޭވެސް އެބަ އުޅޭ. މިދިޔަ 2 ހަފުތާ ތެރޭގަ އެކަނިވެސް ޚާން ޔޫނިސްއިން އަހަރެމެންނަށް ފެނިއްޖެ 15 ވަރަކަށް، 30 އަކަށް ކޭސް. މީ ވަރަށް ނުރައްކާ އިންޒާރެއް. އަހަރެމެންނަށް ހީވާ ގޮތުގަ، ގިނަ ކޭސްތަކަކީ ސްކޫލްތަކާ ގުޅިފަ ހުރި ކޭސްތައް. މި ކޭސްތަކުން، އިތުރު ކޭސްތައް އުފެދިގެންދާނެ ސްކޫލުތަކުގަ. ބަލީގެ އިންކިއުބޭޝަން ޕީރިއަޑްއަކީ 3 ހަފުތާއާއި މަސްދުވަހާ ދެމެދުގެ މުއްދަތެއް. އެހެންވީމަ، މަހެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ހެޕަޓައިޓިސް-އޭގެ ހުޅުގަނޑު ފަޅައިގެންދާނެ ކަމަށް މި ބަލަނީ. މީ ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ކަމެއް. ވަރަށް ބޮޑަށް ސަމާލު ވާން ޖެހޭ ކަމެއް. ދިރިއުޅޭ ތަންތަން މި އޮންނަނީ ފިތިބާރުވެ ތޮއްޖެހިފަ. ކާން މި ލިބެނީ އިންސާނަކު ކާން ހެޔޮ ވާ ވަރުގެ އެއްޗެއްސެއް ނޫން. އެތައް ބަޔަކާ ފާޚާނާ ހިއްސާކުރަން ޖެހޭއިރު، މިއީ ވަރަށް ސަމާލުވާން ޖެހޭ ކަންކަން ހަމަ ހައްތަހާވެސް.ޑރ އަޙްމަދު އަލް-ފައްރާ؛ ނާޞިރު ހޮސްޕިޓަލުގެ އޮފިޝަލެއް
ކިރިއާ ދެކަމު ހާޖަތަށް ގޮސްލެވޭ ފަދަ ފެންވަރުގައި ހުރި ތަންތަނުގައި އެތައް ސަތޭކަ ބަޔަކު ތޮއްޖެހިގެން ދިރިއުޅެމުން ދާއިރު، ނުރައްކާތެރި ބަލިތަކެއް ފެތުރިގެން ހިނގައިދާނެ ކަމަށްވެސް ޑރ ފައްރާ ވަނީ އިންޒާރު ކުރައްވާފައެވެ. މިހާރުވެސް ކުޑަކުދިންގެ ވޯޑުގައި ތިބި ޕޭޝަންޓުންނަށް ބަލާއިރު، ހެޕަޓައިޓިސް-އޭގެ ކޭސްތައް އުޅޭކަން ޑރ ފައްރާ ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.
އޭނާގެ 3 އަހަރުން ދަށުގެ 3 ދަރިންނާއެކު ދިރިއުޅެމުންދާ ވަގުތީ ޓެންޓުގެ ބޭރުގައި ހުރި މުޙައްމަދު އަބޫ ޝަރްޚްގެ ވާހަކަތަކުންވެސް އިވުނީ ހަމަ އެ އަޑެވެ. ދިރިއުޅެން ޖެހިފައި އޮތް ޙާލަތުގެ ސަބަބުން، އޭނާގެ ޢާއިލާ ބަލިވަމުން ދާ ވާހަކައެވެ. އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ދަރިންނަށް ފަރުވާ ދެވެން ނެތް ވާހަކައެވެ.
އަހަރެންގެ ތިބެނީ 3 ކުދިން. ދޮށީ ކުއްޖާއަށް 2 އަހަރާއި 8 މަސް. މެދަށް ހުންނަ ކުއްޖާއަށް 2 އަހަރު. އެންމެ ހަގަށް ހުރީ 1 އަހަރުގެ ކުއްޖެއް. ދޮށީ ކުއްޖާއަށް ބަނޑުގެ ބައްޔެއް ޖެހުނީ. ދެން ދެވަނަ ކުއްޖާ، ތިންވަނަ ކުއްޖާވެސް ހަމަ އެހެން. ކޮންމެ ދުވަހަކުހެން ހޮސްޕިޓަލުގަ އުޅެން ޖެހުނީ. އަހަންނަށްވެސް ޞިއްޙީ ފަރުވާ ބޭނުންވި. އެކަމަކު ކުދިންނަށް ފަރުވާ ދެވޭނެ ގޮތެއްވެސް ނެތް. އަހަރެމެންނަށް ދިން ބޯނެ ބޭސްފުޅިއެއް. ކުދިންނަކަށް އެއަކުން ފަރުވާއެއް ނުލިބޭ. މި ކޭމްޕުގަ ޞިއްޙީ ފަރުވާގެ ކަންކަން ވަރަށް ދަތިކޮށް ހުރީ. ކަލޭމެންނަށްވެސް ފެންނަން މިއޮތީ، ބަލިބަލި ކުދިން މިތާ ތިބި ތަން، މެއްސާއި ހޯނުވެސް އުޅޭނީ އެ ހާލެއްގަ. އަހަރެމެންގެ ދިރިއުޅުން ވަރަށް ވަރަށް ދަތި.ަޙްމޫދު އަބޫ ޝަރްޚް؛ ޣައްޒާގައި ގެދޮރު ގެއްލިފައި ވާ ބައްޕައެއް
އޮކްޓޯބަރ 7 ވަނަ ދުވަހު އިޒްރޭލުން ހިންގަން ފެށި ޤަތުލުޢާންމު ހުއްޓުވުމަށް މުޅި ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢު ނުކުޅެދިފައި ވާ އިރު، މުޅި ޣައްޒާގެ އެއްކޮޅުން އަނެއްކޮޅަށް ނިރުބަވެރިންގެ ޚުދުމުޚުތާރުކަން އޮތީ ފަތުރާލާފައެވެ. ޣައްޒާގެ ރަށްވެހިން، ޙިމާޔަތަށް އެދި ވަންނާނެ ހަމަ އެންމެ ފަންފުރާޅެއްވެސް މިއަދު އެ ރަށުގައި ނެތެވެ.
އަސްކަރީ ޢުދުވާންތަކާ ގުޅިގެން ޞިއްޙީ ބޭސްފަރުވާގެ އަވަސް ޚިދުމަތަށް ބޭނުން ޖެހޭ މިންވަރު އިތުރު ވަމުން ދާ ފަދައިން، ޣައްޒާ މިއަދު އޮތް ކާރިޘީ ޙާލަތުގެ ސަބަބުން އުފެދެމުންދާ އެކިއެކި ބަލިމަޑުކަމާ ގުޅިގެން ޞިއްޙީ ފަރުމާ ބޭނުންވާ މިންވަރުވެސް ދަނީ އިތުރު ވަމުންނެވެ. ޣައްޒާގެ ޞިއްޙީ ނިޒާމަށް މިއަދު ކުރިމަތިވެފައި އޮތް ކާރިޘީ ޙާލަތު ހެޔޮ ފާލަކަށް އެޅުވޭނެ ގޮތެއް މިވަގުތު ނެތް ކަމަށް، ދުނިޔޭގެ ޞިއްޙަތު ޖަމިއްޔާ (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ) އިން ވެސް ވަނީ އިންޒާރު ކޮށްފައެވެ.
ޣައްޒާގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ އިދާރާތަކުން ޢާންމު ކޮށްފައި ވާ މަޢުލޫމާތަށް ބަލާއިރު، އިޒްރޭލުގެ ޢުދުވާންތަކުގައި މަރުވި މީހުންގެ ޢަދަދު 18000 އަށް ވުރެ މައްޗަށް އަރައެވެ. ޒަޚަމްވި މީހުންގެ ޢަދަދު ބައި ލައްކައަށް އަރައެވެ. މަރުވި މީހުންނާއި ޒަޚަމްވި މީހުންގެ ތެރޭގައި ގިނައީ އަންހެނުންނާއި ކުޑަ ކުދިންނެވެ. ވީ ނުވީއެއް ނޭނގި ގެއްލިފައި ވާ މީހުންނާއި، މަރުވި ކަމަށް ނިންމާފައި ވާ މީހުންގެ ލިސްޓުގައި ވާ ނަންތައް، ހާހުން ގުނާލެވެއެވެ.
