ތޫފާނީ ގަދަ ވިއްސާރައިގެ ތެރޭގައި ޑޭމްތައް ފަޅަފަޅައިގެން ގޮސް ލީބިޔާގެ ދާރުނާ ސިޓީ 'ދޮވެލި' ހާދިޘާއަށް މަހެއް ފުރެން މި ވަނީ ގާތް ވެފައެވެ. އެތައް ހާސް ބައެއްގެ ފުރާނަ ގެއްލިދިޔަ އެ ބިރުވެރި ކާރިޘާގައި، ވީ ނުވީއެއް ނޭނގި ގެއްލިފައި ވާ މީހުންގެ ޢަދަދުވެސް ވަކި މަދެއް ނޫނެވެ. ގެއްލިފައި ވާ މީހުންގެ ޢާއިލާތަކުން މިއަދުވެސް އެދެމުން ދަނީ އެމީހުންގެ ލޯބިވާ މީހުން އަދި އެއް ފަހަރު ނަމަވެސް ދެކިލުމަށެވެ. އެފަދަ ޙާލެއްގައި ހުރި އެކަކީ ޢަބްދުއްސަލާމް އަލް-ޤާޟީއެވެ. ޢަބްދުއްސަލާމް ދަނީ އޭނާގެ ބައްޕައާއި ކޮއްކޮ ފެނޭތޯ އަތް ފުނާ އަޅަމުންނެވެ. އެ ދެބަފައިން ދިރިހުއްޓާ ފެނުމަކީ ނާދިރު ކަމެއް ކަން، ޢަބްދުއްސަލާމް ޤަބޫލު ކުރެއެވެ. ބައްޕައާއި ކޮއްކޮގެ ހަށިގަނޑު ނަމަވެސް ފެނޭތޯ އޭނާ ބަލަމުން އެ ދަނީ، އެންމެ ފަހުގެ އިހުތިރާމް އަދާ ކޮށް، ޖަނާޒާއާއި ކަށުކަމާކެމީގެ ކަންކަން ކޮށްދެވިދާނެ ކަމުގެ ޢުއްމީދުގައެވެ.
އޭނާގެ އެކުވެރިންނާއެކު ޢަބްދުއްސަލާމް ވަނީ ދާރުނާގައި ކިސަޑު ބޯވެފައި ވާ އައްސޭރިފަށުގެ ސަރަޙައްދު އެ ފުށް މިފުށަށް ޖަހައިގެން ބަލާފައެވެ. އެއީ މީގެ ކުރިން އޭނާގެ ޢާއިލާއިން ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ ގެ ހުރި ސަރަޙައްދެވެ. ހުރިހާ ހޮސްޕިޓަލަކަށް ގޮސް، އެތަންތަނުގައިވެސް އަހާ އޮޅުން ފިލުވައިފިއެވެ. މިހާތަނަށް ފެނިފައި ވާ 4000 ހަށިގަނޑުގެ ތެރެއިން އެތައް ހަށިގަނޑެއްގެ ފޮޓޯތައްވެސް ޢަބްދުއްސަލާމް ބަލައިފިވެ. ނަމަވެސް، އަދިވެސް އޭނާ އެ ހޯދަމުންދާ މީހުންގެ ހިލަމެއް ނެތެވެ.
ކުރިމަތިވި ކާރިޘާއަކީ ސިފަކޮށްދެވޭނެ ވަރުގެ ކަމެއް ނޫން. ކާރިޘާގެ ފުރަތަމަ ދުވަހުން ފަށައިގެންވެސް މީހުން އެ ތިބީ ޝޮކެއްގަ. ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް މުޞީބާތާ ކުރިމަތިވެފަ އޮތީ. އަހަރެންގެ ފިރިހެން ކޮއްކޮއާއި އެކީގަ ބައްޕަ އުޅުނީ މިތާ. ކޮއްކޮ އުޅުނީ އަވަށްޓެރިންނަށް އެހީވާން. ޑައިވިންގް ސޫޓެއް ލައިގެން އުޅުނީ. ދަންވަރު 2 ޖަހާ، އެހާ ކަން ހާއިރު ކޮއްކޮ ބުނި، މި ދަނީ ބައްޕައާއި ގޭގެ ހާލަތު ބަލާލާށޭ. އަހަރަމެން ބެލިން ފޯނުންވެސް ކޮއްކޮއާ ގުޅޭތޯ. ފޯނުގެ ޚިދުމަތް ކެނޑެންދެން އަހަރަމެން މަސައްކަތް ކުރިން. އަހަރަމެންގެ އަވަށްޓެރިއަކު ބުނި، އެމީހުން ތިބީ ބަގީޗާ ތެރޭގަ އިށީނދެލައިގެންނޯ ރާޅުގަނޑު އަރައިގެން އައި އިރު. އޭގެ ފަހުން އެމީހުންނެއް ނުފެނުނު އަހަރަމެންނަކަށް.ޢަބްދުއްސަލާމް އަލް-ޤާޟީ؛ ލީބިޔާގެ ރައްޔިތެއް
އެމެރިކާގައި ދިރިއުޅުން ބިނާކޮށްފައި ވާ، ޢުމުރުން 43 އަހަރުގެ ޢަބްދުއްސަލާމް، ދާރުނާއަށް ދިޔައީ 2 ދުވަހުގެ ދަތުރަކަށް ފަހުގައެވެ. އޭނާ ޤަބޫލު ކުރާ ގޮތުގައި ބައްޕައާއި ކޮއްކޮ ވަނީ ކަނޑަށް ދަމައިގެންފައެވެ.
މި ހުރިހާ ކަމެއްގެ ތެރެއިންވެސް އަހަންނަށް އެންމެ ހިތްދަތިވި ކަމަކީ... އަހަރެން ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ އެމެރިކާގަ. ކާރިޘާގެ އެއް ދުވަސް ކުރިންވެސް އަހަރެން ދިޔައީ ތޫފާނުގެ ކަންކަން ވަރަށް ގާތުން ބަލަމުން. ބައެއް އަވަށްތަކުގަ ކަންކަން ވަމުން ދިޔަ ގޮތް ބަލަމުން ދިޔައީ. މީހެއްގެ ފުރާނަ ނުގެއްލި، މުދަލާ ތަކެއްޗަށް ގެއްލުން ވިއަސް ހެޔޮކަމަށް އެދިއެދި ހުރީ. މާތް ﷲގެ ތަނަވަސް ރަޙުމަތްފުޅު އެމީހުންގެ މައްޗަށް ލައްވާތޯ ދުޢާ ކުރަމުން ދިޔައީ. ކޮންމެ ގޮތެއް ވިއަސް، ދެވަނަ ދުވަހު މި ފެނުނީ ޑޭމްތައް ފަޅަފަޅައިގެން ދިޔަ މަންޒަރު. އަހަރެންނަށް ވީ ގޮތް ދެކެދެނެވޮޑިގެންވާނީ ﷲ. އަހަރެން ފުރަތަމަވެސް ޓިކެޓެއް ބުކް ކުރީ.ޢަބްދުއްސަލާމް އަލް-ޤާޟީ؛ ލީބިޔާގެ ރައްޔިތެއް
ފެންބޮޑުވުމުގެ ކާރިޘާގައި ފުރާނަ ސަލާމަތްވި އެތައް ބަޔަކު މިހާރުވެސް ދަނީ ޢަބްދުއްސަލާމް އެކޭ އެއް ފަދައިން، އެމީހުންގެ ޢާއިލާއިން ގެއްލިފައި ވާ މީހުންނަށް އިންތިޒާރު ކުރަމުންނެވެ. ނަމަވެސް މި ދަނޑިވަޅުގައިވެސް ބައިބައިވެފައިވާ ލީބިޔާގެ ސިޔާސީ ފެކްޝަންތަކުން އަވަދި ނެތި އުޅެމުން ދަނީ އެއް ބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކަށް ބަދު ބަސް ބުނުމުގައެވެ. ކާރިޘާ ހިނގީ ވަކި ބައެއްގެ އިހުމާލުން ކަން ސާބިތު ކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތުގައެވެ. ސުންނާފަތި ވެފައި އޮތް ސިޓީ އާރާސްތު ކުރާނެ ގޮތަކާ މެދު ކޯޅުމުގައެވެ.
ވީނުވީ އެއް ނޭނގި ގެއްލިފައި ވާ މީހުންގެ ޢާއިލާތަކުން މިހާރު ވަނީ، އެ މީހުންގެ ލޯބި ވާ މީހުންނަށް ވީ ގޮތެއް ކަށަވަރު ނުވާނެ ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރާ ހިސާބަށް ގޮސްފައެވެ. ގެއްލިފައި ވާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ކުޑަ ކުދިންވެސް ހިމެނެއެވެ. ފެނިފައި ވާ ހަށިގަނޑުތަކަކީ ކޮންކޮން ބައެއްގެ ހަށިގަނޑުތަކެއް ތޯ ކަށަވަރު ކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައިވެސް ޢާއިލާތަކުން ބައިވެރިވެއެވެ. ކަން މިހެން އޮތް އިރު، ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ހަށިގަނޑުތައް ވަނީ ބޮޑެތި ވަޅުގަނޑުތަކުގައި ގިނަ ޤަބުރުތަކެއް ހިމެނޭހެން ވަޅުލާ ނިންމާފައެވެ. ޢާއިލާގެ މެންބަރުން ދެނެގަތުމަށް ބޭނުން ކުރަނީ ފޮޓޯއާއި ޑީއޭންއޭ ސާމްޕަލްއެވެ.
ކިސަޑުގަނޑުގެ ތެރެއިން އެމީހުން ފެނޭތޯ ބަލަމުން އަހަރަމެން މިތަނަށް އައީ. އަހަރަމެން ވަރުބަލިވެއްޖެ. ދެން، މި ދިޔައީ ކުއްތާތައް ގޮވައިގެން މީހުން ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރާ މީހުންގެ ގާތަށް. އެމީހުންގެ ގާތަށް ގޮސް، އެ ކުއްތާތައް ގެންގޮސްގެން ގޭތެރެވެސް ބެލިއްޖެ. އެއްވެސް ހިލަމެއް ނެތް. އިޓަލީގެ ރެސްކިއުޓީމުތަކަށްވެސް އެއްވެސް ނިޝާނެއް ނުފެނު ހިސާބުން އަހަރަމެން ނިންމައިފިން ބައްޕަމެން ކަނޑަށް ދަމައިގަތީ ކަމަށް. ދެން އަހަރެން އެދުނީ އެކުވެރިންގެ އެހީއަށް. އަދިވެސް ބައްޕަމެން ފެނޭތޯ މި ބަލަނީ. އަހަރަމެން ނުބަލާ އެއްވެސް ސްކޫލެއް، އެއްވެސް ހޮސްޕިޓަލެއް ނުހުންނާނެ. ގެއްލިގެން ހޯދަމުންދާ މީހުންގެ ފޮޓޯތައްވެސް އަހަރަމެން ބަލައިފިން. އެކަމަކު، ހަމަ ފެންނަ ގޮތެއް ނުވި. ވަރަށް ދަތި ދުވަސްތަކެއް މީ ކޮންމެއަކަސް.ޢަބްދުއްސަލާމް އަލް-ޤާޟީ؛ ލީބިޔާގެ ރައްޔިތެއް
ޢަބްދުއްސަލާމްއަށް އޭނާގެ އުފަން ކިރިޔާ ވަކި ކުރެވޭ ވަރު ވަނީއެވެ. ޢަބްދުއްސަލާމް ކިޔައިދިން ގޮތުގައި އޭނާގެ މަންމައާއި އަންހެން ކޮއްކޮ އަދިވެސް އިނީ ގެއްލިފައި ވާ ދެބަފައިން ދިރި ތިއްބާ ފެންނާނެ ކަމުގެ ޢުއްމީދުގައެވެ. ނަމަވެސް، ބައްޕައާއި ކޮއްކޮ މަރުވެ ގޮސްފައި ވުމުގެ ފުރުޞަތު ބޮޑު ކަމަށް އޮތް ޙަޤީޤަތް ޤަބޫލު ކުރަން މިއަދު އޭނާއަށް މަޖުބޫރު ކަމަށް ޢަބްދުއްސަލާމް ބުންޏެވެ.
ކޮންމެ މިންގަނޑަކުން ބެއްޔަސް މީ މުޞީބާތެއް. މަރުވެފަ އޮތަސް، ދިރި ހުއްޓަސް، ބައްޕަމެން ފެނޭތޯ ދުޢާ ކުރަން. މުހިންމީ ވަޅުލުން. ވީ ތަނެއް އެނގުން. މިއަދާ ޖެހުނު އިރުވެސް، މަންމައާއި އަންހެން ކޮއްކޮ އެ ތިބީ ރޯލަރޯލާ. އެދެބަފައިން ދިރި ތިބިބާއޭ ނޫންބާއޭ ހިތާ ސުވާލުކޮށްލަކޮށްލާ. ހުވަފެނުންވެސް ބައްޕަ ފެންނަ ވާހަކަ ކަހަލަ ވާހަކަތައް ދައްކަނީ. ﷲ ދެކެދެނޮވިޑިގެންވާނެ، މީ ވަރަށް ހިތްދަތި ދުވަސްތަކެއް. ނަފްސާނީ ގޮތުންވެސް ވަރަށް ދަތި. ކަމަކަށް ސަމާލުކަން ދީގެން ވިސްނާވެސް ނުލެވޭ. އަހަރަމެން ކުރިއަށް މި ދަނީ ހަމަ އެއްވެސް އަމާޒެއް ނެތި. ވާއެއް ނުވާއެއް އަސްލުގަ ހަމަ ފަހުމެއް ނުވޭ.ޢަބްދުއްސަލާމް އަލް-ޤާޟީ؛ ލީބިޔާގެ ރައްޔިތެއް
ލީބިޔާގެ އިރުމަތީ އައްސޭރިފަށުގެ ސިޓީއެއް ކަމަށް ވާ ދާރުނާ މަޝްހޫރު ވެފައި ވަނީ ޘަޤާފީ މަރުކަޒެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ސިޓީ ބިނާ ކޮށްފައި އޮންނަނީ މޫސުމީ ކޯރެއްގެ އައްސޭރިފަށުގައެވެ. އެ ކޯރު ދެމެމުން ދަނީ ފަރުބަދަމަތީ ސަރަޙައްދުން ފެށިގެން ގޮސް ކަނޑަށެވެ. ދާރުނާއަކީ 2011 ވަނަ އަހަރު ނޭޓޯގެ އެއްބާރުލުމާއެކު ހިންގި އުތުރިއެރުމުގައިވެސް ގެއްލުންތަކެއް ތަޙައްމަލު ކުރި ސިޓީއެކެވެ.
ހައްދު ފަހަނަ އަޅާފައި ވާ ހަތިޔާރު އެޅި ހަނގުރާމަވެރި އައިސިސް ޖަމާޢަތުން 2015 ވަނަ ލީބިޔާ ހިފާ، ހިންގި ހަނގުރާމަގަނޑުގެ ތެރޭގައި ޢަބްދުއްސަލާމްގެ 2 އަޚުންގެ ތެރެއިން އެކެއްގެ ފުރާނަ ވަނީ ގެއްލިފައެވެ.
ދާރުނާއަށް މިހާރު ލިބިފައި އޮތް ގެއްލުންތައް، އެ ހުރިހާ ކަމަކާ ނުބައްދަލެވެ. ސާފު ރާސްތާތަކަށް އޮތް މަގުތަކާއި ތަރުތީބު ޢިމާރާތްތައް، ހާމައަށް އޮތް ޗަކަ ބިމަކާއި ގައު ކުނޑީގެ ގޮނޑަކަށް ހަދާލީ އެންމެ ރެއަކުންނެވެ.
ދާރުނާ އާރާސްތު ކުރުމަށްވެސް އޮތީ މާ ފަސޭހަ ރާސްތާއެއް ނޫނެވެ. ދާރުނާ ކޮޅަށް ޖެހުމަކީ އުނދަގޫ ކަމަކަށް ވަނީ، ލީބިޔާގައި އުފެދިފައި އޮތް ސިޔާސީ ބައިބައިވުންތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުން ބަލައިގެންފައި ވާ ސަރުކާރު އޮތީ ތުރާބުލުސްގައެވެ. އިރުމައްޗާއި ހުޅަނގުގެ ސަރަޙައްދުތައް ކޮންޓްރޯލް ކުރަނީ، ޖެނެރަލް ޚަލީފާ ހަފުތާރުގެ ފެކްޝަނުންނެވެ.
