އިންސާނީ އާބާދުގެ ތެރޭގައި ދޫނީ ރޯގާގެ ބަލިމަޑުކަމެއް ފެތުރިދާނެ ކަމުގެ ނުރައްކާ އެބަ އޮތް ކަމަށް ބުނެ، އެކަމަށް ތައްޔާރު ވުމަށް ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާ (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ)އިން އިންޒާރު ކޮށްފިއެވެ.

ދޫނި ރޯގާގެ ސްޓްރެއިންއެއް ކަމަށްވާ އެޗްފައިވްއެންވަން، އޮޓަރ، މިންކް އަދި ހިޔަޅު ފަދަ އެހެން ޖަނަވާރުތަކުގެ މެދުގައި ފެތުރެމުން ދާތީ އެކަންވަނީ ފާހަގަ ކުރެވިފައެވެ. އަދި މި ކަމަކީ، އިންސާނުންނާ ހިސާބަށް ވައިރަސް ފޯރުމުގެ ބިރު ބޮޑުވި ސަބަބެކެވެ.

ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ވަރޗުއަލް ޕްރެސް ބްރީފްއެއްގައި އެ ޖަމިއްޔާގެ ޑައިރެކްޓަރ ޖެނެރަލް ޑރ ޓެޑްރޯޒް އެޑަނޮމް ގެބްރިޔޭސޫސް ވަނީ، މަންމަލި ޖަނަވާރުތަކުގެ މެދުގައި ބަލި ފެތުރެމުންދާ ގޮތް، ޤައުމުތަކުން ވީހާވެސްގާތުން މޮނިޓަރ ކުރުމަށް ގޮވާލައްވާފައެވެ.

ޖަނަވާރުތަކުގެ ކިބައިން އިންސާނުންގެ ހަށިގަނޑަށް ވައިރަސް "ފުންމާލުމުގެ" ފުރުޞަތު އަދިވެސް އުޅެނީ ދަށްކޮށް ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް، އެއީ އެކަން ތާ އަބަދަށް އޮންނާނެ ގޮތް ކަމަށް ބެލެން ނެތް ކަމަށާއި، އެފަދަ ހާލަތަކަށް ތައްޔާރު ވާން ޖެހޭ ކަމަށް ޑރ ޓެޑްރޯޒް ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.

މި ދަނޑިވަޅަކީ ދޫނި ރޯގާ ނުވަތަ އޭވިއަން އިންފްލުއެންޒާގެ ބަލިމަޑުކަމެއް އިނގިރޭސިވިލާތުގައި ފެތުރި، މަންމަލި ޖަނަވާރުތަކަށްވެސް ބަލި ޖެހެމުންދާ ކަމަށް އެ ޤައުމުން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާ ދަނޑިވަޅެކެވެ. ސްޕެއިންވެސް މިދިޔަ މަހު ވަނީ އެފަދަ ރިޕޯޓެއް ކޮށްފައެވެ.

އެޗް5އެން1 ގެ ކޭސްތައް، މީގެ ކުރިން އިންސާނުންގެ ކިބައިންވެސް ވަނީ ފެނިފައެވެ. ނަމަވެސް، އެމީހުންނަކީ ދޫނިތަކާ ސީދާ ގޮތުން ކޮންޓެކްޓްވެފައިވާ މީހުންނެވެ. މި ވައިރަހަކީ އިންސާނުންނާއި އެހެންވެސް މަންމަލި ޖަނަވާރުތަކަށް މާ ފަސޭހައިން އަރާ ބައްޔެއް ނޫނެވެ.

ކަން މިހެން އޮތް ނަމަވެސް މަންމަލި ޖަނަވާރުތަކަށް މި ބަލި ޖެހޭ ނިސްބަތް އިތުރު ވަމުންދާ ކަމަށް ރިޕޯޓްތައް ލިބެމުން ދިއުމަކީ، ބަލި ޖައްސާ ވައިރަހަށް ބަދަލުތަކެއް އައިސް، ފަސޭހަ ކަމާއެކު އިންސާނުންގެ ހަށިގަނޑަށް ފުންމާލުމުގެ ބިރު އިތުރުވެގެންދާ ކަމެކެވެ.

ދޫނި ރޯގާ މުޅިން ކޮންޓްރޯލް ނުކުރެވޭހާ ހިނދަކު، އެ ބަލީގެ ނުރައްކާ، މުޅި ދުނިޔެއަށްވެސް އެބަ އޮތް ކަމަށް، ތަޖުރިބާކާރުން މީގެ ކުރިންވެސް ވަނީ އިންޒާރު ކުރައްވާފައެވެ.

މިންކްގެ ހަށިގަނޑުން ދޫނި ރޯގާގެ އަސަރު ފެނުމަކީ ވައިރަހުގެ ހައިބްރިޑް ވައްތަރެއް ފެތުރެމުންދާ ކަމުގެ ހެއްކަކަށް ވެދާނެ ކަމަށް ތަޖުރިބާކާރުން ވިދާޅުވެއެވެ.

2009 ވަނަ އަހަރު، ސްވައިން ފްލޫ ނުވަތަ އޫރު ރޯގާ ފެތުރިގެން ދިއުމަށްވެސް މެދުވެރިވީ އެކަހަލަ ހާލަތެކެވެ. އެ ފަހަރު، ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން އެތައް މިލިއަން ބަޔަކަށް ސްވައިން ފްލޫގެ އަސަރު ކުރިއެވެ.

އެންމެ ފަހުން ދުނިޔެ ދުށް ކޮވިޑް-19ގެ ބަލިމަޑުކަމުގެ ތެރޭގައިވެސް އެކަހަލަ ކަމެއް ފެނުނެވެ. އެއީ ޑެލްޓާއާއި އޮމިކްރޯން ވޭރިއަންޓް އެކުވެގެން އުފެދުނު ޑެލްޓަކްރޯން ވޭރިއަންޓްއެވެ.

ދޫނި ރޯގާއަކީ ދުނިޔެއަށް ދެން އެންމެ އަވަހަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހިދާނެ ބަލިމަޑުކަމަށް ވެދާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު، ސައެންސްވެރިން ދެމުންދާތާ އަހަރުތަކެއް ވެއްޖެއެވެ. މޫސުމީ ރޯގާއާއެކު، މި ބަލި ފެތުރުމުގެ ނުރައްކާވެސް އެބަ އޮތެވެ.

ދޫނި ރޯގާ ނުވަތަ އޭވިއަން އިންފްލުއެންޒާއަކީ ދޫނިތަކާއި އިންސާނުންގެ ނޭވާލާ ނިޒާމަށް ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. މިއީ ވައިރަސް އަކުން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. ދޫނި ރޯގާ ކިޔެނީ މިވައިރަހުގެ ސަބަބުން ޖެހޭ ރޯގާ ވަލު ދޫނި ތަކާއި، ހިޖުރަކުރާ ދޫނިތަކުގެ މެދުގައި އާންމުކަމުންނެވެ. މިބަލީގެ ޖަރާސީމު ބަލިޖެހިފައިވާ ދޫނީގެ ނަޖިހުގަޔާއި، ނޭވާލާ ނިޒާމުގައި ހުންނަ ދަވައިގަޔާއި، ލޭގައި ހުރެއެވެ.

ދޫނި ރޯގާ އިންސާނުންނަށް ޖެހޭކަން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ފާހަގަވެފައިވަނީ 1997 ވަނަ އަހަރު ހޮންގްކޮންގް އިންނެވެ. މިހާތަނަށް މިބަލި ޖެހުނު މީހުންގެ ނިސްބަތަށް ބަލާއިރު ބަލީގައި މަރުވި ނިސްބަތް އިތުރެވެ.

މިއީ މުސްތަގުބަލްގައި ވަބާއެއްގެ ސިފައިގައި ހަލުކަމާއެކު ފެތުރިގެން ދިއުމުގެ ނުރައްކާތެރިކަން އޮތް ބައްޔެއް ކަމަށްވެސް ސިއްހީ ދާއިރާގެ ތަޖުރިބާކާރުން މީގެ 10 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިން ވަނީ ލަފާކޮށްފައެވެ.

އާދައިގެ އަރިދަފުސް ރޯގާއެއްގެ ސިފައިގައި ބަލީގެ އުދަނގޫތައް ފެނުމަށްފަހު، ބަލީގެ ފަހުކޮޅުގައި ނުރައްކާތެރި ނިއުމޯނިޔާ އަށް ބަދަލުވެ، ފުރާނައަށް ނުރައްކާވުމަކީ ވެދާނެ ގޮތެކެވެ. އިންސާނުންގެ ތެރޭގައި އެކަކު ގައިން އަނެކާގެ ގަޔަށް ދޫނި ރޯގާ ފެތުރޭކަން އަދި އެނގިފައެއް ނުވެއެވެ.

ކުކުޅު ނުވަތަ ދޫނި ގެންގުޅޭ، އުޅޭ ސަރަހައްދަކާއި، ތަނަކާއި ކައިރިވެ އުޅުމަށްފަހު، އަރިދަފުސް ރޯގާ އާއި ވައްތަރު އަލާމާތް ހުރެ ބަލިވެއުޅޭނަމަ، ޑޮކްޓަރަކާއި، ނުވަތަ ސިއްހީ ހިދުމަތްތެރިއަކާ ވާހަކަ ދެއްކުން މުހިންމެވެ.

އިންސާނުންނަށް މިބަލި ޖެހެނީ މިތަކެއްޗާއި ގައިގޯޅިވެ އުޅުމުގެ ސަބަބުން ނޭގުމުގެ ތެރޭގައެވެ. ބޮޑެތި މީހުންނަށް މިބަލި ޖެހެނީ މިތަކެތި ކަތިލުމަށް ނުވަތަ މިތަކެތީގެ ފަތްނޮޅުމަށް އުޅޭ އުޅުމުގެ ތެރޭގައެވެ. ނުވަތަ ކަތިލާފައިވާ ބަލިޖެހިފައިވާ ދޫނިންނެވެ. ކުޑަކުދިންނަށް މިބަލިޖެހެނީ ބަލިޖެހިފައި ހުންނަ ދިރޭ ކުކުޅާއި، މަރުވާ ކުކުޅާއެކު ކުޅެއުޅުމުގެ ތެރޭގައި ކަމަށް ބުނެވެއެވެ.