ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޚާރިޖީ މަޞްލަޙަތަށް ގެއްލުންދިނުމުގެ ޢަމަލުތަކަކީ ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތަށް އިޞްލާޙު ގެނައުމުގެ ބިލު މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅައިފިއެވެ.
ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް މި ބިލު ހުށަހަޅުއްވައި ދެއްވީ ފޭދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު މުހައްމަދު ނިހާދްއެވެ. ގާނޫނު ނަންބަރު 2014/9 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުލްއުގޫބާތު) އަށް އިސްލާހުގެ ބިލު ހުށަހަޅާފައިވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހާރިޖީ މަސްލަހަތަށް ގެއްލުން ދިނުމުގެ އަމަލު ގާނޫނަކުން ކަނޑައަޅާ ހުއްޓުވުމަށެވެ.
އެގޮތުން މި ގާނޫނުގެ 619 ވަނަ މާއްދާ އެއީ ގާނޫނުގެ 1-619 ވަނަ މާއްދާ ކަމުގައި ހަމަޖައްސައި، އެ ގާނޫނުގެ 618 ވަނަ މާއްދާގެ ފަހަތަށް މާއްދާއެއް އިތުރުކުރުމަށް ވަނީ ބިލުގައި ހިމަނާފައެވެ.
އަރިމަތީ ސުރުހީ ކުށްކަނޑައެޅުން ކަމުގައި ހަމަޖައްސާ 619 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބުނެފައިވަނި ދިވެހިރާއްޖެއާ ހާރިޖީ ގުޅުން ގާއިމްކޮށްފައިވާ ގައުމަކަށް ނުވަތަ އެފަދަ ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންނަށް ނިސްބަތްކޮށް 7 އަމަލެއް ކުރާ މީހާ އެކުރަނީ ކުށެއް ކަމަށެވެ.
ކުށެއްކަމަށް ބެލެވޭ އަމަލުތައް
- އެހެން ޤައުމެއްގެ ދިދައަކަށް، ޤައުމީ ރަމްޒަކަށް ނުވަތަ ނިޝާނަކަށް ގެއްލުންދިނުން ނުވަތަ ބަދަލުގެނައުން
- ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅޭ އެހެން ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންނށް ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހުރި އެހެން ޤައުމަކަށް ނިސްބަތްވާ މުއައްސަސާއަކަށް ގެއްލުންދިނުން ނުވަތަ ގެއްލުންދިނުމަށް ގޮވާލުން
- އެހެން ގައުމެއްގެ ރައްޔިތަކަށް ވީތީ އޭނާއަށް ފުރައްސާރަކުރުމުގެ ގޮތުން އޭނާއަށް އަނިޔާއެއް ދިނުން ނުވަތަ އަނިޔާއެއް ދިނުމަށް ގޮވާލުން
- އެހެން ޤައުމެއްގެ ރައްޔިތަކަށް ވީތީ އޭނާއަށް ފުރައްސާރަކުރުމުގެ ގޮތުން އޭނާގެ ދީނީ ނުވަތަ ސަގާފީ އާދަކާދަތަކާމެދު ނަފުރަތު އުފެއްދުން
- އެހެން ގައުމަކާމެދު ނުވަތަ އެހެން ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންނާމެދު އާންމުންގެ މެދުގައި ހިތްހަމަނުޖެހުމާއި ނަފުރަތާއި ރުޅިވެރިކަން އުފެދިދާނެފަދަ ލިޔެކިޔުން ނުވަތަ ފޮޓޯ ނުވަތަ ވީޑިއޯ ނުވަތަ އޯޑިއޯ އާންމުކުރުން
- އެހެން ގައުމެއްގެ ރައްޔިތަކަށް ވީތީ ދިވެހިރާއްޖޭ ދޫކޮށް ދިއުމަށް ގޮވާލުން
- އެހެން ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައި ދިވެހިރާއްޖެއާމެދު ނަފުރަތު އުފެދިދާނެ، އަދި އެކަމުގެ ސަބަބުން އެފަދަ ގައުމެއްގައި ދިރިއުޅޭ ދިވެހިންނަށް ނުރައްކަލެއް ނުވަތަ ދަތިތަކެއް ކުރިމަތިވެދާނެފަދަ އަމަލެއް ކުރުމާއި އެފަދަ އަމަލެއް ކުރަން އުޅުން
މި މާއްދާގެ (ށ) ގެ (1) ގައި ބުނެފައިވަނީ 1،3،4،5،6 އަދ 7 އަކީ ކުށަކީ ޖިނާއަތުގެ 1 ވަނަ ދަރަޖައިގެ ކުށެއް ކަމަށެވެ. މި މާއްދާގެ (2) ގައި ބުނެފައިވަނީ މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ 2 ވަނަ ނަންބަރު (ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅޭ އެހެން ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންނަށް ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހުރި އެހެން ޤައުމަކަށް ނިސްބަތްވާ މުއައްސަސާއަކަށް ގެއްލުންދިނުން ނުވަތަ ގެއްލުންދިނުމަށް ގޮވާލުން) ގެ ކުށަކީ ޖިނާއަތުގެ 5 ވަނަ ދަރަޖައިގެ ކުށެއް ކަމަށެވެ.
މި މައްދާގެ (ނ) ގައި ބުނެފައިވަނީ މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ 5 ވަނަ ނަންބަރު (އެހެން ގައުމަކާމެދު ނުވަތަ އެހެން ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންނާމެދު އާންމުންގެ މެދުގައި ހިތްހަމަނުޖެހުމާއި ނަފުރަތާއި ރުޅިވެރިކަން އުފެދިދާނެފަދަ ލިޔެކިޔުން ނުވަތަ ފޮޓޯ ނުވަތަ ވީޑިއޯ ނުވަތަ އޯޑިއޯ އާންމުކުރުން) ގެ ބޭނުމަށްޓަކައި "އާންމުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލިޔެކިޔުން ނުވަތަ ފޮޓޯ ނުވަތަ ވީޑިއޯ ނުވަތަ އޯޑިއޯ އާންމުންނަށް ފެންނާނެހެން ބެހެއްޓުމާއި، އެފަދަ އެއްޗެއް އާންމުންގެ ތެރޭގައި ފެތުރުމާއި، ދައުރުކުރުމަށެވެ. ސޯޝަލް މީޑިޔާގެ ވަސީތަލެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެފަދަ އެހެން ވަސީލަތެއް މެދުވެރިކޮށްގެން ކުރާ އަމަލުތައް މި މާނައިގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމަށް ބިލުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
މި ގާނޫނަށް އަމަލުކުރަން ފަށާނީ، މި ގާނޫ ފާސްވެ، ތަސްދީގުކޮށް، ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ޝާއިއުކުރާ ތާރީހުން ފެށިގެންނެވެ.
އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުން ބުނީ ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން މި ބިލު ހުށަހެޅުމުގެ ބޭނުމަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތުގައި ބަޔާންކުރާ އަމަންޢާންމާއި، ރައްކާތެރިކަމާއި، އަޚްލާޤީ މިންގަނޑުތަކާގުޅޭ ކުށްތަކުގެ ތެރޭގައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޚާރިޖީ މަޞްލަޙަތަށް ގެއްލުންދިނުމުގެ ޢަމަލުތައް ވަކި ކުށެއްގެ ގޮތުގައި ހިމެނުމެވެ. އަދި އެ ކުށުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭނެ ޢަމަލުތައް ސާފުކޮށް ބަޔާންކުރުމަށްޓަކައި، އެ ޤާނޫނަށް ގެންނަންޖެހޭ އިޞްލާޙުތައް ގެނައުމެވެ.