ކުޅުދުއްފުށި ސަރަހައްދުގައި ދިވެހިރާއްޖެއާއި އިންޑިއާ ގުޅިގެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ހައިޑްރޮގްރަފިކް ސާވޭގެ ސަބަބުން ކުޅުދުއްފުށީގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ ބަނދަރަކަށް ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގެ ބިންގާ އެޅިގެންދާނެ ކަމަށް އެމްއެންޑީއެފްގެ ކޯސްޓްގާޑުން ބުނެފިއެވެ.

ހާދާލު އަތޮޅު ހިރިނައިދޫ އާއި ކުމުންދޫ ގެ މެދުގައިވާ ސަރަހައްދުގެ ތެރެއިން 423 އަކަ ކިލޯމީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއް ވަނީ ސާވޭކޮށްފައެވެ. މި ސާވޭގެ ސަބަބުން ކުޅުދުއްފުށި ބަނދަރާއި، އެންކޯރާޖް އަދި ކައިރި ސަރަހައްދުތަކުގެ ތަފްސީލީ ޗާޓު ކުރެހުމަށް މަގުފަހިވެގެންދާނެއެވެ. މި ސަހަރައްދުގައި މިފަދަ ސާވޭއެއް އެންމެ ފަހުން ކުރިއަށްގެންދެވިފައިވަނީ 1835 ގައެވެ. އަދި އެ ސާވޭއިން ލިބުނު ޑޭޓާ މިއަދާއިހަމައަށް އަންނަނީ ބޭނުން ކުރެވެމުންނެވެ.

ދިވެހިރާއްޖެއާއި އިންޑިއާ ގުޅިގެން ކުރެވުނު މި އައު ސާވޭއަށް އަލިއަޅުވާލައި ކޯސްޓްގާޑުން ބުނީ މި ސަރަހައްދުގައި ނެވިގޭޝަން ފެސިލިޓޭޓް ކުރެވި، ކުޅުދުއްފުށީގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ ބަނދަރަކަށް ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގެ ބިންގާ އެޅިގެންދާނެ ކަމަށެވެ. މި ސާވޭގެ ދަށުން މަނަވަރާއި އޭގެ ބޯޓުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ސަރަހައްދުގެ ކަނޑުގެ ފުންމިން ދެނެގަނެވި، މި ސަރަހައްދުގައިވާ 10 ރަށުގެ (ނޮޅިވަރަންފަރު، ނޮޅިވަރަމް، ކުޅުދުއްފުށި، ކުމުންދޫ، ކުނބުރުދޫ، ކޭލަކުނަ، ކައްޓަލަފުށި، ކުރިނބި، ހިރިނައިދޫ، އަދި މުއިރި) ތަފްސީލީ ޗާޓު ކުރެހި، ސަރަހައްދުގެ ކަނޑު އޮއިގެ ޕެޓާންތައް ދެނެގަނެވުނު ކަމަށެވެ.

ކޯސްޓްގާޑުން ބުނީ ކުޅުދުއްފުށީގެ ބޭރުން ބޮޑެތި މަނަވަރުތަކާއި ނައުފަހަރު ބަނދަރުކޮށް އެންކޮރާޖް އެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމަށް އެކަށީގެންވާ ފަދަ ކަނޑުއަޑީގެ އޮބްސްޓްރަކްޝަންއެއް ނެތް ސަރަހައްދެއް ހޯދިފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި ނޮޅިވަރަންފަރު، ނޮޅިވަރަމް، ކުޅުދުއްފުށި އަދި ކުމުންދޫއަށް ވަންނަ ނެރު ދެނެގަނެވިފައިވާ ކަމަށާއި، ޔޮޓުތަކާއި ބޯޓުތަކަށް ފަސޭހައިން ނެވިގޭޓް ކުރެވޭނެހެން ޗާޓުތަކުގައި ވަކިކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ. މީގެ ސަބަބުން މި ސަރަހައްދަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް ދަތުރުފަތުރުގައި އަދި ނެވިގޭޝަންގައި ފަސޭހަވެ، މި ސަރަހައްދަށް އަންނަ ޔޮޓުތަކުގެ އަދަދު އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ. އަދި ފަރަށް އެރުމުގެ ނުރައްކަލާއި ކުރިމަތި ނުލާ ރަށްރަށާއި ކައިރިވެވޭހެން ރަށްތަކުގެ ވަށައިގެންވާ ފަރުތަކުގެ ސަރަހައްދުވެސް ސާފުކޮށް ޗާޓުތަކުގައި ހިމެނިގެންދާނެ ކަމަށް ކޯސްޓްގާޑުން ބުނެއެވެ.

ކުޅުދުއްފުށި ސަރަހައްދުގެ ސާވޭގެ އިތުރުން، މަނަވަރު ވަނީ ތިލަދުންމަތި ދެކުނުބުރިން ފެށިގެން މިލަދުންމަޑުލު އުތުރުބުރި އާއި ހަމައަށް ހިމެނޭ ސަރަހައްދުގެ (ގާތްގަނޑަކަށް 4068 އަކަ ކިލޯމީޓަރު) ސާވޭވެސް ފުރިހަމަކޮށްފައެވެ. މީގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އުތުރު ސަރަހައްދުގެ ރަށްތަކުގެ ނެރުތަކާއި ފަޅުތައް ދެނެގަނެވޭނެ ކުޑަ ސްކޭލް ޗާޓެއް ކުރިމަގުގައި ޝާއިއު ކުރުމަށް މަގުފަހިވެގެންދާނެ ކަމަށް ކޯސްޓްގާޑުން ބުނެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން ކޯސްޓްގާޑުން ބުނީ މަނަވަރު އެސަރަހައްދުގެ ދިޔަވަރުގެ ކުޑަބޮޑުމިން ދެނެގަނެފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި މީގެ ސަބަބުން ދިޔަވަރާއި، ދިޔަވަރާއި ގުޅޭ ޑޭޓާ މިންއެޅުމާއި ދެނެގަތުން ފަސޭހަވެގެންދާނެ ކަމަށާއި، މިއީ ކަނޑުދަތުރުފަތުރަށާއި ކޯސްޓަލް ޑިވެލޮޕްމެންޓް އަށް މުހިންމު މައުލޫމާތެއް ކަމަށެވެ.

އިގްތިސާދީ ކުރިއެރުން ލިބޭނެކަން ފާހަގަކޮށް ކޯސްޓްގާޑުން ބުނީ ރާއްޖެ ފަދަ ކަނޑާއި ގުޅިފައިވާ ގައުމެއްގެ އިގްތިސާދު ބިނާވެގެން ވަނީ ކަނޑުގެ ވިޔަފާރިއާއި ހަރަކާތްތަކުގެ މައްޗަށް ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން ކުޅުދުއްފުށި ސަރަހައްދުގެ ކަނޑުގެ ޗާޓުތައް އާންމު ކުރެވުމުން ރާއްޖޭގެ އުތުރުގެ ހިސާބުގެ ކަނޑު ތަކުގައި ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގައި އަދި ނެވި ކަމުގައި ފަސޭހަކަމެއް ލިބިގެންދާނެ ކަމަށެވެ. މީގެ ސަބަބުން ކުރިއަށްއޮތް އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ގައުމުގެ ވިޔަފާރިތައް އިތުރަށް ފުޅާ ވެގެންދާނެ ކަމަށާއި، މިސަރަހައްދުތައް ރަގަޅަށް ޗާޓު ކުރެވުމުން ބޯޓު ފަހަރު ފުރިހަމައަށް ބަރުކުރެވި، ލޮޖިސްޓިކަލް ހަރަދުތައް ކުޑަކުރެވޭނެ ކަމަށް ކޯސްޓްގާޑުން ބުނެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން ކޯސްޓްގާޑުން ބުނީ ކުރު އަދި ދިގު ދަތުރުތަކުގެ ވަގުތާއި ފައިސާ ސަލާމަތް ކުރެވެން ފެށުމުގެ ސަބަބުން ބޮޑެތި އުޅަނދުފަހަރު ބޭނުންކޮށްގެން އިގްތިސާދު ކުރިއެރުވޭނެ ކަމަށާއި، އެސް.އޯ.އެލް.އޭ.އެސް ކޮންވެންޝަންގެ ފަސް ވަނަ ބާބުގައި ވާގޮތުގެ މަތިން، މިހާރު ކަނޑު އުޅަނދުފަހަރު ތަކުގައި އެމީހުންގެ ދަތުރުފަތުރުތަކަށް ބޭނުންވާ ޗާޓުތައް ބެހެއްޓޭނެ ކަމަށެވެ. އައު ޗާޓުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ބައިނަލްއަގްވާމީ ކޮންވެންޝަންތަކުގެ ރޫޓިން ސިސްޓަމްތައް ހެދުމަށް މައުލޫމާތު ހޯދައި، އަދި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ މަސްލަހަތައް ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން އަޕްޑޭޓް ކުރެވިފައިވާ ހައިޑްރޮގްރަފިކް މައުލޫމާތުގެ ސަބަބުން ޗާޓުތައް ސީދާވެ އިތުރަށް ފުރިހަމަވެ އަތޮޅުތަކުގެ އިގްތިސާދު ކުރިއެރުމަށް މަގުފަހިވެގެންދާނެ ކަމަށް ކޯސްޓްގާޑުން ބުނެއެވެ.