ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުފަރުތަކުގެ މަހުގެ އާބާދީގެ ހާލަތު ދެނެގަތުމަށް، ދިވެހި ސަރުކާރާއި ބްލޫ ޕްރޮސްޕަރިޓީ ކޯލިޝަން ގުޅިގެން ކުރިޔަށް ގެންދާ ދިރާސާގެ ފުރަތަމަ ބައި ނިންމާލައިފިއެވެ.

26 ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ކުރިޔަށްދިޔަ މި ދިރާސާގައި ރާއްޖޭގެ އުތުރުން ހއ. އިން ފެށިގެން ގޮސް ލ. އަތޮޅާއި ހަމައަށް ފަރުތަކާއި ކަނޑުގެ މާހައުލާއި ގުޅޭ މައުލޫމާތާއި އެހެނިހެން ޑޭޓާ ނަގާފައިވެއެވެ. އަދި މި މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ކުރި ޖުމްލަ 978 ސައިންޓިފިކް ޑައިވްގެ ތެރެއިން 16 އަތޮޅެއް ވަނީ ދިރާސާކޮށްފައެވެ.

އެންމެ ފަހުގެ ޒަމާނީ ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ކުރި މި ދިރާސާގައި 48 ފަރެއްގެ ތްރީ-ޑީ އިމޭޖް ހަދާފައިވެއެވެ. އަދި 690 ގަޑިއިރުގެ ވީޑިއޯ ފުޓޭޖްވެސް ނަގާފައިވެއެވެ.

ދިވެހި ސައިންސްވެރިންނާއި ބްލޫ ޕްރޮސްޕަރިޓީ ކޯލިޝަންގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ 8 ސައިންސްވެރިން ގުޅިގެން ކުރި މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި، ޖުމްލަ 330 ބާވަތެއްގެ ކަނޑުގެ ދިރުން އޮބްޒަރވް ކޮށްފައިވާއިރު، އޭގެ ތެރޭގައި ނެތިހިނގައިދާނެ ކަމުގެ ބިރު ހީވެފައިވާ ބާވަތުގެ 80 ދިރުމެއް ފެނިފައިވެއެވެ. އަދި ޖުމްލަ 274،004 އަށް ވުރެ ގިނަ މަސް ގުނާފައިވެއެވެ.

އޭގެއިތުރުން، ލޮނުގައިހުރި މަހުގެ ބާވަތްތަކާއި ދިރުންތައް ދެނެގަތުމުގެ ގޮތުން، 524 އީ.ޑީ.އެންއޭ ސާމްޕަލްތައް ވަނީ އެއްކުރެވިފައެވެ. ދިރާސާގެ ފުރަތަމަ ބައި ނިމުނުއިރު ކުރެވުނު މަސައްކަތާ ދޭތެރޭގައި ހިތްހަމަ ޖެހޭ ކަމަށާއި، ވަރަށް ގިނަ އައު ކަންކަން މިހާރު ދެނެގަނެވިފައިވާ ކަމަށް ދިރާސާގެ ބައިވެރިން ވަނީ މައުލޫމާތު ދީފައެވެ.

އެގޮތުން މިދިރާސާގެ ފުރަތަމަ ބައި ނިމުނުކަން އިއުލާންކޮށް ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި، ވެއިޓް އިންސްޓިޓިއުޓްގެ ފަރާތުން ބައިވެރިވި ސައިންސް އެންޑް ފީލްޑް މެނޭޖަރު އެންޑީ އެސްޓެޕް ވިދާޅުވީ، ކުރެވުނު މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން ރާއްޖޭގެ ކަނޑުފަރުތަކާއި ބެހޭ މުހިންމު މައުލޫމާތުތަކެއް އެއްކުރެވިފައިވާ ކަމަށެވެ.

ޖުމްލަ ގޮތެއްގައި ބައެއް އެހެން ގައުމުތަކާ އަޅާބަލާއިރު ރާއްޖޭގެ ކަނޑުތައް، ހާއްސަކޮށް ފަރުތަކުގެ ހާލަތު ގިނަ ތަންތަނުގައި ރަނގަޅުކަން އެސްޓެޕް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. ނަމަވެސް، ވަރަށް ހާލާތު ގޯސްކޮށް ހުރި ތަންތަންވެސް ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ކަމަށްވެސް އޭނާ ވަނީ ހާމަކޮށްފައެވެ.

އޭގެތެރޭގައި، ގާހުދުވުމާއި މަސްވެރިކަމުގެ ސަބަބުން ކޮށްފައިވާ އަސަރުތަކުގެ ވާހަކަ އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. ނަމަވެސް، މި ގޮންޖެހުންތަކުން އަރައިގަނެވޭނެ ކަމުގެ ނިޝާންތަކާއި، މުސްތަގުބަލަށް ބަލާއިރު އުއްމިދުކުރަނިވި ކަންތައްތަކެއްވެސް ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. މި ދިރާސާގެ އަލީގައި، ފަރުތައް ހިމާޔަތްކުރުމާއި މަސްމަހާމެހީގެ އާބާދީތައް ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ބެލެހެއްޓުމަށް އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމަށް މަގުފަހިވެގެންދާނެއެވެ.

މޯލްޑިވްސް މެރިން ރިސަރޗް އިންސްޓިޓިއުޓްގައި އޮތް މިބައްދަލުވުމުގައި، ދިރާސާގެ ފުރަތަމަ ބައިގައި އެއްކުރެވުނު ހުރިހާ މައުލޫމާތުތަކާއި ޑޭޓާތައް ވަނީ ހަވާލުކޮށްފައެވެ. ބްލޫ ޕްރޮސްޕަރިޓީ ކޯލިޝަންގެ ފަރާތުން މި ޑޭޓާތައް ހަވާލުކޮށްދެއްވީ، އެންޑީ އެސްޓެޕްއެވެ. އަދި މޯލްޑިވްސް މެރިން ރިސަރޗް އިންސްޓިޓިއުޓްގެ ފަރާތުން މި ޑޭޓާތަކާ ހަވާޅުވެވަޑައިގެންނެވީ އެމްއެމްއާރްއައިގެ އިސްވެރިޔާ ޝާފިޔާ ނައީމްއެވެ.

އެންޑީ އެސްޓެޕް އާއި ޝާފިޔާ ނައީމްގެ އިތުރުން، މި ބައްދަލުވުމުގައި މި ދިރާސާކުރާ ޓީމްގައި ހިމެނޭ މެރިން ބައޮލޮޖިސްޓެއް ކަމުގައިވާ ފާތިމަތް ހަނާ އާމިރު އާއި މިނިސްޓަރ އޮފް ފިޝަރީޒް، އެގްރިކަލްޗަރ އެންޑް މެރިން ރިސޯސަސް ޒަހާ ވަހީދުވެސް ބައިވެރިވަޑައިގެންނެވިއެވެ.

ބްލޫ ޕްރޮސްޕަރިޓީ ކޯލިޝަން އާއި ދިވެހި ސަރުކާރާ ގުޅިގެން ކުރިޔަށްގެންދާ މި ދިރާސާއަކީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުތަކާއި ފަރުތަކާއި، މަސްމަހާމެހީގެ އާބާދީތައް ދެނެގަންނަން ކުރާ ދިރާސާއެކެވެ. މިއީ މިހާ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ކަނޑުފަރުގެ ދިރުން ދެނެގަންނަން ކުރާ ފުރަތަމަ ދިރާސާއެވެ. މި ދިރާސާގެ ދެވަނަ ބައިގައި ހުވަދު އަތޮޅު، ފުވައްމުލައް އަދި އައްޑޫ ސިޓީގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތައް ދިރާސާކުރުމުގެ މަސައްކަތް މިހިނގާ މާރޗް މަހުގެ ކުރީކޮޅު ކުރެވިގެން ދާނެއެވެ.