ނިމިދިޔަ ސަރުކާރުން އެކިފަރާތްތަކާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ޚަރަދުކުރަންޖެހިދާނޭ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ ފާއިސާގެ ތަފްސީލް ބަލައި، އެ މައުލޫމާތު މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅުމަށް ގޮވާލާ ގަރާރެއް މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅައިފިއެވެ.

މި ގަރާރު 26 އޮގަސްޓްގައި މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅާފައިވަނީ ތުޅާދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ހިސާން ހުސެއިންއެވެ. ގަރާރުގެ ފުރަތަމަ ކިޔުންވަނީ އަންގާރަދުވަހުގެ ޖަލްސާގައި އިއްވާފައެވެ.

ގަރާރުގައި ބުނެފައިވަނީ ދައުލަތުގެ ނަމުގައި އެކިފަރާތްތަކާއެކު އެކުލަވާލެވޭ އެއްބަސްވުންތައް ތަންފީޒްކުރުމުގައި އެކި ސަރުކާރުތަކުން ގެންގުޅޭ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުން އެއްބަސްވުން ބާތިލުވާ ހާލަތްތަކުގައި ގެއްލުންވާފަރާތްތަކަށް ބަދަލު ދިނުމުގައި ހަރުދަނާ އުސޫލްތަކެއް ގާއިމްކުރެވިފައިނުވާތީ، އެކަމަށް ހައްލެއް ހޯދަންޖެހޭ ކަމަށެވެ.

ނިމިދިޔަ ސަރުކާރުން އެކި ފަރާތްތަކާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތައް ސިޔާސީ ސަބަބުތަކަށްޓަކައި، އަދި ބޭއިންސާފުން ނިމުމަކަށް ގެނައުމުގެ ސަބަބުންނާއި، އެކި ފަރާތްތަކަށް ދައުލަތުން ދައްކަންޖެހޭ ފާއިސާ ނުދައްކައި ގަސްތުގައި ލަސްކުރުމުގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގިނަ ވިޔަފާރިތަކަކަށް އެކަމުގެ ގެއްލުން ތަހައްމަލް ކުރަންޖެހި، ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހިފައިވާތީ އާއި، އެކަމުގެ ސަބަބަކަށް މެދުވެރިވީ ދައުލަތުން އަދާކުރަންޖެހޭ ފާޅުކަން ބޮޑު ޒިންމާއާ ޚިލާފަށް، ނުރަނގަޅު ނިޔަތް އިސްކޮށްގެން ނިންމާފައިވާ ބޭއިންސާފު ނިންމުންތައްކަން ހާމައަށް ފެންނަން އެބައޮތް ކަމަށް ގަރާރުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ދައުލަތުގެ އެފަދަ އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން ގެއްލުން ތަހައްމަލް ކުރަންޖެހުނު ފަރާތްތަކަށް އެކަމުގެ ހައްގު ބަދަލު ލިބިދިނުމަކީ ދައުލަތުން އަދާކުރަންޖެހޭނެ ޒިންމާއެއްކަން ގަބޫލުކުރެވޭ ކަމަށް ގަރާރުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ގަރާރުގައި އިތުރަށް ބުނެފައިވަނީ ނިމިދިޔަ ސަރުކާރުން ގަސްތުގައި ކޮށްފައިވާ އެފަދަ އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން ގެއްލުންވިފަރާތްތަކަށް ބަދަލު ދިނުމުގެ ޒިންމާ މި ސަރުކާރަށް އުފުލަންޖެހުމަކީ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓަށް އެކަމުގެ ސަބަބުން އަސަރުކުރަނޭ އަދި، ދައުލަތުގެ ހުރިހައި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތާއ ސީދާގޮތުން ގުޅިފައި އޮތް މައްސަލައެއް ކަމަށެވެ.

ދައުލަތުގެ ނަމުގައި އެކިފަރާތްތަކާއެކު ވެވޭ އެއްބަސްވުންތަކަށް އަމަލުނުކުރުމުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ ދައުލަތުން އަދާކުރަންޖެހޭ އިލްތިޒާމެއް އަދާ ނުކުރުމުގެ ސަބަބުން ދައުލަތުން ބަދަލުދޭންޖެހޭ ހާލަތްތަކުގައި، ޖޫރިމަނާގެ ގޮތުގައި ނެގޭނެ އެންމެ މަތީ މިންވަރު ކަނޑައެޅިފައިވުމަކީ ތަހްޒީބް މުޖްތަމައުތަކުގައި އަމަލުކުރަމުން ގެންދާ އުސޫލެއް ކަމަށް ގަރާރުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ.

އެގޮތުން އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ލޭޓް ޕޭމަންޓް އެކްޓް 1998 ގެ ދަށުން، ދަރަނިވެރިޔާއަށް ޖޫރިމަނާއާއި ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ލިބިދެވޭނީ ސެންޓްރަލް ބޭންކުގެ ރިފަރެންސް ރޭޓުގެ އިތުރުން 8 ޕަސެންޓް ގެ މިންވަރެއްކަމާއި، ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަން ލޯ ގެ ދަށުން ޔޫރަޕްގެ ގައުމުތަކުގައި، ޖޫރިމަނާގެ ގޮތުގައި ނެގޭނެ އެންމެ މަތީ އަދަދު ވަކިވަކި ގައުމުތަކުގެ ގާނޫނުގައި ކަނޑައެޅުން ލާޒިމްވެގެންވާ ކަމަށެވެ. އެގޮތުން އީޔޫގެ ގައުމުތަކުން ކަނޑައަޅާ އެޑިޝަނަލް ރޭޓް އެއްވެސް ހާލެއްގައި 8 ޕަސެންޓް އަށްވުރެ އިތުރުވެގެން ނުވާނޭކަމާއި، އިސްލާމީ ދައުލަތްތަކަށް ބަލާއިރު، ޔުނައިޓެޑް އެރެބް އެމިރޭޓްސްގެ ކޮމާޝަލް ކޯޑްގެ ދަށުން، ޖޫރިމަނާގެ ގޮތުގައި އެންމެ މަތިވެގެން ނެގޭނެ މިންވަރަކީ އަހަރަކަށް 12 ޕަސެންޓް ކަމާއި، ގަތަރުގެ ސިވިލްކޯޑަށް ބަލާއިރު، ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ފާއިސާ ނަގައިދެވޭނީ އެ ގެއްލުމަކީ ހަގީގަތުގައިވެސް ތަހައްމަލްކުރަންޖެހުނު ގެއްލުމެއްކަން ސާބިތުކޮށްދެވޭ ހާލަތްތަކުގައި، ގެއްލުމެއްކަން ސާބިތުކޮށްދެވޭ ހާލަތްތަކުގައި، ގެއްލުން ތަހައްމަލްކުރަންޖެހުނު މިންވަރަށް ބަލައިގެންކަން ކަމަށެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި މިފަދަ އުސޫލެއް އެކުލަވާލެވިފައި ނެތުމުގެ ސަބަބުން، ދައުލަތުގެ ނަމުގައި އެކިފަރާތްތަކާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތައް ބާތިލްކުރުމާއި، އެއްބަސްވުމާ އެއްގޮތަށް އަމަލުނުކުރުމުގެ ސަބަބުން އެކި ފަރާތްތަކަށް ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ދޭންޖެހޭ އަދަދު އެފަރާތްތަކަށް ހަގީގަތުގައި ލިބެންޖެހޭ އަދަދަށްވުރެ އެތައް ގުނައެއް އިތުރުވެ، ނުހައްގު މަންފާއަކަށް މަގު ހުޅުވިގެންދާ ކަމަށް ގަރާރުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ގަރާރުގައި ބުނެފައިވަނީ ދައުލަތުން އެކިފަރާތްތަކަށް ދޭންޖެހޭ ބަދަލުގެ ސަބަބުން، ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ކުރަންޖެހޭ ހޭދަ އެތައް ތަނަކުން އިތުރުވެ، މުޅި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތާއި މަންފާއަށްޓަކައި ރޭވިފައި ހުންނަ ތަރައްގީގެ މަސައްކަތްތައް ތަންފީޒް ކުރުމަށް ހުރަސްއެޅިގެންދާ ކަމަށެވެ.

މި ކަމާއި ގުޅޭ ގޮތުން ހަތަރު ކަމެއް ސަރުކާރުގެ ސަމާލު ކަމަށް ގެންނަން މަޖިލިސް އިގްރާރްވުމަށް ގަރާރުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ހަތަރު އަތޮޅެއްގެ ފެރީގެ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ރައީސް ނަޝީދުގެ ސަރުކާރުގައި ހަވާލު ކުރީ ދީބާޖާ އިންވެސްޓްމެންޓަށް ދައުލަތުން 348 މިލިއަން ރުފިޔާ ދެއްކުމަށް ސުޕްރީމް ކޯޓްއިން ވަނީ ހުކުމް ކޮށްފައެވެ. ދައުލަތުން ދިބާޖާއަށް ބަދަލުދޭން ސުޕްރީމް ކޯޓުން ހުކުމްކުރީ، ހަތަރު އަތޮޅެއްގެ ފެރީގެ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ރައީސް ނަޝީދުގެ ސަރުކާރުން ވެފައިވާ އެއްބަސްވުން، ރައީސް ވަހީދުގެ ސަރުކާރުގައި ބާތިލު ކުރުމުން ލިބުނު ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައެވެ.