އިންތިޚާބު އޮބްޒަރވް ކުރުމަށް ދަތިކޮށް، އަދި ބައެއް ޤާނޫނުގެ ބައެއް މާއްދާތަކަށް އިމެއް ނެތް ގޮތަށް މާނަކުރެވޭ ގޮތަށް ހަދައި، އިންތިޚާބުތަކާއި ބެހޭ ޤާނޫނަށް ގެންނަ އިސްލާހުތައް މިނިވަން މުއައްސަތަކާއި ބެހޭ ކޮމިޓީއިން ފާސްކޮށްފިއެވެ. 

މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި ބެހޭ ކޮމިޓީގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ އައްޑޫ މީދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ރޮޒައިނާ އާދަމް ވިދާޅުވީ އިސްލާހުތައް ފާސްކުރުމަށް ބުދަ ދުވަހު މެންދުުރު ފަހު ބޭއްވި ކޮމިޓީ ބައްދަލުވުމަށް ވަޑައިގެންނެވި ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްވާ މެމްބަރުން ކޮމިޓީއަށް ވަޑައިގެންނެވިއިރު ހުށަހަޅާފައިވާ އިސްލާހުތައް ބައްލަވާފައި ވެސް ނުވާ ކަމަށެވެ. އަދި އެބޭފުޅުން ކޮމިޓީއަށް ވަޑައިގެންނެވީ އަމިއްލަފުޅަށް އިސްލާހުތަކެއް ނޯޓު ކުރައްވައިގެން ކަމަށް ރޮޒައިނާ ވިދާޅުވިއެވެ. މީގެ އިތުރަށް ރޮޒައިނާ ވިދާޅުވީ ރަނގަޅަށް ހުރި ހުރިހާ އިސްލާހުތަކެއް އެބޭފުޅުން ބޭރު ކޮށްލާފައިވާ ކަމަށެވެ.

މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި ބެހޭ ކޮމިޓީއިން އިސްލާޙުތަކެއް ފާސްކޮށްފައި މިވަނީ ވިލާތުގެ އިއްތިޙާދާއި އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަންގެ ރިކޮމެންޑޭޝަންތަކަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ސަރުކާރުން އަމިއްލައަށް އިސްލާހުތަކެއް ހުށަހެޅުމަށްފަހުއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މީގެ ތެރެއިން މުހިއްމު އިސްލާހުތައް ކޮމިޓީއިން ވަނީ ބޭރު ކޮށްފައެވެ.

ކޮމިޓީއިން ފާސްކުރި އިސްލާހުތައް ބުނާ ގޮތުން ވޯޓުލާ މަރުކަޒުތަަކަށް އޮބްޒާވަރުންނަށް އަދި މޮނީޓަރުންނަށް ވޯޓަރސް ލިސްޓެއް ނުވެއްދޭނެއެވެ. މީގެ ކުރީގެ އިންތިޚާބުތަކުގައި ވޯޓުލުން އޮބްޒަރވް ކުރާއިރު އޮބްޒަރވަރުން އެލިސްޓް ހިފައިގެން ވޯޓުލާ މަރުކަޒުތެރޭގައި ހަރަކާތްތެރިވެ، ވޯޓުލާ މީހުންގެ އަދަދުތައް ދިމާވޭތޯ ބަލައެވެ. އަދި ވޯޓުލާ މަރުކަޒުތަކުގައި ވޯޓުލަނީ އެފޮއްޓަކަށް ރަޖިސްޓްރީވެފައިވާ ބައެއްތޯ ކަށަވަރު ކުރުމަށާއި، އިތުރު ބަޔަކު ވޯޓުލާތޯ ބެލުމަށް އޮބްޒަރވަރުންނަށް އެލިސްޓަކީ މުހިއްމު ލިސްޓެކެވެ. 

މީގެ އިތުރުން ވޯޓު ކަރުދާސްކޮޅުގައި ކުރަހައިފިނަމަ ނުވަތަ އިތުރު އެއްޗެއް ލިޔެފިނަމަ ވޯޓު ބާޠިލްވާގޮތަށް ހޮޅުދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަލީ މުހައްމަދު ހުށަހެޅުއްވި އިސްލާހު ވެސް ކޮމިޓީއިން ވަނީ ބަދަލު ކޮށްފައެވެ. މި އިސްލާހަކީ 2013 ވަނަ އަހަރު ފުއާދު ތައުފީޤް އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ ރައީސްކަމުގައި ހުންނެވި ދުވަސްވަރުން ފެށިގެން އެކޮމިޝަނުން ރެކޮމެންޑްކޮށްފައިވާ އިސްލާހެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކޮމިޓީއިން ފާސްކޮށްފައިވަނީ ވޯޓުލާފައިވަނީ ކާކަށް އެނގޭނަމަ އެ ވޯޓުކަރުދާސްކޮޅު ބާޠިލް ނުވާނެ ކަމަށެވެ. މިހެން ހެދުމުން ވޯޓުލާ މީހާ އަންގަން ފާޑުފާޑުގެ ނިޝާންތައް ޖަހައިގެން އުޅުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންދާނެ ކަމަށް ރޮޒައިނާ ވިދާޅުވިއެވެ. 

ވޯޓުލާތަން ބަދަލުކުރަން ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަށް ރީރަޖިސްޓަރކުރުމަށް ފުރުސަތު ހުޅުވާލުމަށް ފަހު، ރީރަޖިސްޓަރވާ ފަރާތްތަކާއިއެކު އަލުން ވޯޓަރސް ލިސްޓް އާއްމުކުރަން ކަނޑައަޅާ ތާރީޚް މިހާރު ވަނީ އުނި ކޮށްފައެވެ. އެހެންކަމުން ރީރަޖިސްޓްރޭޝަނަށް ފަހު ވޯޓަރސް ލިސްޓް އާއްމުކުރަން ވަކި ތާރީޚެއް ނޯންނާނެއެވެ. އެކަން ވަނީ އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަންގެ އަތްމައްޗަށް ދޫކޮށްލެވިފައެވެ.

ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ހަމަހަމަކަމާއިއެކު ފުރުސަތު ދިނުމަށާއި، ފުރުސަތު ނުދިނުމަކީ ޖިނާޢީ ކުށަކަށް ހަދަން ހުށަހަޅާފައިވާ އިސްލާހަކީ ހަމައެކަނި ދައުލަތުގެ މީޑިއާގެ މައްޗަށް ހިނގާ އިސްލާހަކަށް ހަދަން އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ހުށަހެޅުމުން، އެކަން ކޮމިޓީއިން ބަލައިގެންފައެއް ނުވެއެވެ. ރޮޒައިނާ ވިދާޅުވީ އެއިސްލާހު ހުށަހެޅުއްވީ ރައްޔިތުންގެ ފައިސާއިން ހިންގާ ތަނަކީ ދައުލަތުގެ މީޑިއާއަށް ވެފައި، އަމިއްލަ މީޑިއާތަކަކީ މިނިވަން އެޑިޓޯރިއަލް ޕޮލިސީތަކެއް އޮންނަ އަމިއްލަ ތަންތަނަށްވާތީ ކަމަށެވެ. އަދި ސަރުކާރުން ހުށަހަޅާފައިވާ އިސްލާހުގެ ސަބަބުން ބޮޑެތި ޤާނޫނީ މައްސަލަތަކެއް ކުރިމަތިވާކަން ރޮޒައިނާ ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

"މިސާލަކަށް ރާއްޖެ ޓީވީއަށް ރައީސް ޔާމީން ކެންޑިޑޭޓެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން ވަޑައިގަންނަވަން އިންކާރު ކުރައްވައިފިކަމަށްވަންޏާ، ދެން ރާއްޖެ ޓީވީއިން އެހެން އެއްވެސް ކެންޑިޑޭޓެއްގެ މައުލޫމާތު ނުގެނެސްދެވޭނެތޯ ސުވާލަކީ. އެއަކަށް އެއްވެސްކަހަލަ ހައްލެއް މިއަކު ހޯދިފައެއް ނެތް،" ރޮޒައިނާ ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. 

މީގެ އިތުރުން ވޯޓު ފޮއްޓަކަށް އެންމެ މީހަކު ނުވަތަ 2 މީހަކު ރަޖިސްޓްރީ ވެއްޖެނަމަ ވޯޓުގެ ސައްހަކަން ގެއްލޭނެެކަމަށް ބުނެ، އެމީހެއްގެ ވޯޓުލުމުގެ ހައްޤު ނިގުޅައިގަނެވޭނެ ގޮތަށް މިހާރު ކޮމިޓީއިން ފާސްކޮށްފައިވާ އިސްލާހުތަކުގައިވެއެވެ. 

ވޯޓުލައި ނިމުމުން ވޯޓުލާ މަރުކަޒުން ތައްޔާރުކުރަން ޖެހޭ ރިޕޯޓުގައި ކެންޑިޑޭޓެއްގެ މަންދޫބު ސޮއެ ނުކުރިޔަސް އެރިޕޯޓްގައި އޭނާ ސޮއިނުުކުރި ސަބަބު  ބަޔާންނުކޮށް ރިޕޯޓް ފޮނުވޭ ގޮތަށް ވަނީ އިސްލާހު ގެނެސްފައެވެ. 

މާލީ ބަޔާންތައް ހުށަހެޅުމާއި ގުޅޭ ގޮތުން އިންތިޚާބުތަކާއި ބެހޭ އާއްމު ޤާނޫނަށް ގެނެވުނު އިސްލާހާއި ބެހޭ ގޮތުން ރޮޒައިނާ ވަނީ ކަންވޮޑުވުން ފާޅު ކުރައްވާފައެވެ. އެޤާނޫނަކީ ހުރިހާ އިންތިޚާބެއްގެ މައްޗަށް ހިނގާ ޤާނޫނަކަށް ވުމުން ކެންޑިޑޭޓުންގެ މާލީ ބަޔާންތައް އެޕްރުވްޑް އޮޑިޓަރަކު ލައްވާ ތައްޔާރުކުރަން ޖެހޭއިރު، ލޯކަލް ކައުންސިލްތަކަށް ރަށްރަށުން ކުރިމަތިލާ އެތައް ސަތޭކަ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް އެކަމަކީ ފަސޭހަކަމަކަށް ނުވާނެ ކަމަށް ރޮޒައިނާ ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.

ވޯޓު ގުނުމުގައި ބާޠިލް ވޯޓު ޖުމްލަ ވޯޓުގެ ތެރޭގައި ގުނާނެތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ވެސް އިސްލާހުތަކުގައި ސީދާ ބަޔާންކޮށްފައެއް ނެތެވެ. އެހެންކަމުން އިންތިޚާބުގެ ނަޖީތާ ވަރަށް ކައިރިން ނިކުމެއްޖެނަމަ، އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާ ބަދަލުކޮށްލުމުގެ ބާރު އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނަށް ލިބިދޭ ގޮތަށް އިލެކްޝަންސްގެ އަތްމައްޗަށް މިބާރު ވަނީ ދޫކޮށްލާފައެވެ. އެހެންކަމުން އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ އެންމެ ފަހު ވަގުތު ވޯޓުލާ މީހުންގެ ޖުމްލަ އަދަދު ގުނާނީ ބާޠިލް ވޯޓުތައް ނުލައެވެ.

ކޮމިޓީއިން ފާސްކޮށްފައިވާ އިސްލާހުތައް މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުން ފާސްކުރަން ޖެހެއެވެ.