ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލައަކީ ހަމައެކަނި އެގައުމުގެ މައްސަލައެއް ނުވަތަ އަރަބީންގެ މައްސަލައެއް ނޫން ކަމަށާއި އެއީ މުޅިއުއްމަތުގެ މައްސަލައެއް ކަމަށް މިއަދުގެ ހުކުރު ޚުތުބާގައި ބުނެފިއެވެ.

މިއަދުގެ ހުކުރު ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވަނީ މުސްލިމުންގެ ބިމަކަށް ކާފިރުން އަރައިގަނެ މުސްލިމުންގެ އަތުން އެ ބިން ފޭރިގެންފިންމަ އެ ބިން މިނިވަން ކުރުމަށްޓަކައި އެއްމެހާ މުސްލިމުން މަސައްކަތްކޮށް އެ ބިމުގެ އަހުލުވެރިންނާއިއެކު އެއްބައިވަންތަވެ އެކަތިގަނޑަކަށް ވާންޖެހޭނެ ކަމަށެވެ. ފަލަސްތީނުގެ ގުދުސްގައިވާ މަސްޖިދުލް އަޤްސާ ބިނާ ކުރެވުނީ އާދަމުގެ ފާނުގެ ޒަމާނުގައި ކަމަށާއި އެބިމުގައި އެތަކެއް  ރަސޫލުބޭކަލުންނާއި ނަބީބޭކަލުން އުފަންވެވަޑައިގަތް ކަމަށް ޚުތުބާ ގައި ބުނެފައިވެއެވެ.  ކީރިތި ރަސޫލާ (ސ) އިސްރާ ދަތުރުފުޅު ކުރެއްވީ އަލްމަސްޖިދުލް ހަރާމުން އަލްމަސްޖިދުލް އަގްސާއަށްކަމަށާއި އެކަލޭގެފާނު ހުރިހާ ނަބީބޭކަލުންގެ އިމާމަކަށް ވެވަޑައިގެން ނަމާދުފުޅު ފެއްޓެވީ ވެސް މި ހަރަމްފުޅުގެ ތެރޭގައި ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ރަސޫލާ(ސ) މިއުރާޖުގެ ދަތުރުފުޅު ފެއްޓެވީވެސް މި މާތް ހަރަމްފުޅުން ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވަނީ ޤުދުސްއަކީ މުސްލިމުންގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ޤިބްލަ ކަމަށާއި އެ މިސްކިތަށް ދިއުމަށް އަންގަވާފައިވާ ތިން މިސްކިތުގެ ތެރެއިން އެއް މިސްކިތް ކަމަށެވެ.

ކީރިތި ރަސޫލާ (ސ) ސުވަރުގެ ވަޑައިގަތުމުގެ ތަންކޮޅެއް ކުރިން ފަލަސްތީނު މިނިވަންކުރެއްވުމަށްޓަކައި އުސާމަތު ބުނު ޒައިދުގެ ފާނުގެ ވެރިކަމުގައި ލަޝްކަރެއް ތައްޔާރު ކުރެއްވިއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ(ސ) މި ފެއްޓެވި މަސައްކަތްޕުޅު ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް އަބޫބަކުރުގެފާނު ނިންމެވިއެވެ. ނަމަވެސް އިސްލާމީ އުއްމަތާއި ކުރިމަތިވި ނާމާން ހަރަކާތުގެ ސަބަބުން އެ މަސައްކަތަށް މަޑުޖެހުމެއް އައީއެވެ. މާތްﷲގެ މަދަދާއި މުސްލިމުންންގެ ހިތްވަރާއި ޖިހާދުގެ ސަބަބުން ގުދުސް މިނިވަންވެ އެމާތް ރަށުގެ ތަޅުދަނޑި މުސްލިމުންގެ ދެވަނަ ޚަލީފާ އުމަރު ބުނުލް ޚައްތާބުގެ އަތްޕުޅަށް އެރީ ރޯމަނުންގެ އަނިތާވެރިކަމާއި އަޅުވެރިކަމުގެ ދަށުގައި މި ބިން 700 އަހަރަށް އޮތުމަށް ފަހުގައެވެ.

ގުދުސަކީ ޔަހޫދީންގެ ރަށެއް ނޫން ކަމަށާއި އެ ބިމުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ވަޒަންވެރިވީ އަރަބިކަރައިގެ ކަންއާއީ ގަބީލާގެ ޔަބޫސީ ދަރިކޮޅުގެ މީހުން ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުންޏެވެ.

ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވަނީ މުސްލިމުންގެ ތެރޭގައި އެއްބައިވަންތަކަން ނެތުމުގެ ސަބަބުން އެއްވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައަށް ފަހު ފަލަސްތީނު އިނގިރޭސި ވެރިކަމުގެ ދަށަށް ދިޔަ ކަމަށެވެ. ޔަހޫދީންގެ މަކަރާއި ހީލަތާއި އޮޅުވައިލުމުގެ ތެރެއިން ލައިފައި ފަލަސްތީނުގައި އެމީހުންގެ ވަތަނެއް ހަދައިދިނުމުގައި އެހީތެރިވުމުގެ ވައުދެއް އިނގިރޭސީން އަތުން ޔަހޫދީން ހޯދީއެވެ. މި ވައުދާއި ގުޅިގެން ފަލަސްތީނުގައި ޔަހޫދީން ވެރިވެގަތީ ކަމަށް މިއަދުގެ ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.