ޣައްޒާ ބަނޑަށް ޖެހިފައިވާ ކަމަށް ރަސްމީ ކޮށް އދ އިން ހުކުރު ދުވަހު އިއުލާނު ކޮށްފިއެވެ.

އދ އިން ރަސްމީކޮށް އިއުލާނު ކުރި ގޮތުގައި މިއީ މެދުއިރުމަތީގެ ސަރަހައްދަކަށް ކުރިމަތި ފުރަތަމަ ހައިހޫނުކަމެވެ. އދ ގެ މާހިރުން ބުނާ ގޮތުގައި 500،000 މީހުން ވަނީ "ނުރައްކާތެރި" ހާލަތެއްގައި ހައިހޫނު ކަމުގައެވެ.

އދ ގެ އެހީގެ ވެރިޔާ ޓޮމް ފްލެޗަރ ވިދާޅުވީ ޣައްޒާ އަށް ކުރިމަތިވި ހައިހޫނު ކަމަކީ ހުއްޓުވެން އޮތް، އެހެން ނަމަވެސް "އިސްރާއީލުގެ ނިޒާމީ ހުރަސްއެޅުމުގެ ސަބަބުން" ކާބޯތަކެތި ފަލަސްތީނުގެ ސަރަހައްދަށް ވެއްދޭނެ ގޮތެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވި ހާލަތެއް ކަމުގައެވެ.

ނަމަވެސް އިސްރާއީލުގެ ޚާރިޖީ ވުޒާރާ އިން މިކަމަށް ވަގުތުން ރައްދު ދެމުން ބުނީ "ޣައްޒާގައި ބަނޑުހައިހޫނުކަމެއް ނެތް" ކަމަށެވެ.

ރޯމްގައި ހުންނަ އައިޕީސީ ޕެނަލްގެ ރިޕޯޓަށް ފާޑުކިޔައި އިސްރާއީލުން ނެރުނު ބަޔާނުގައި ބުނީ އެއީ "ހަމާސްގެ ދޮގުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، އަމިއްލަ މަސްލަހަތު އޮތް ޖަމްއިއްޔާތަކުން ހޯދާފައިވާ" މައުލޫމާތުގެ މައްޗަށް ބުނި އެއްޗެއް ކަމަށެވެ.

އދ ގެ އޭޖެންސީތަކުން ފަލަސްތީނުގެ ސަރަހައްދުގެ އިންސާނީ ހާލަތު ދަށަށް ދާކަމުގެ އިންޒާރު ދެމުން އަންނަތާ އެތަކެއް މަސްތަކެއް ވެއްޖެއެވެ.

ހުކުރު ދުވަހު އައިޕީސީ އިން ނެރުނު އެންމެ ފަހުގެ އަޕްޑޭޓްގައި ބުނެފައިވަނީ "15 އޯގަސްޓް 2025 ގެ ނިޔަލަށް، އެކަށީގެންވާ ހެކިތަކާއެކު، ޣައްޒާ ގަވަނަރޭޓް ގައި ހައިހޫނުކަން (އައިޕީސީ ފޭސް 5) ކަށަވަރު ވެފައިވާ" ކަމަށެވެ. މިއީ ޣައްޒާ ސިޓީ އަށް ނިސްބަތްވާ އަދި ޣައްޒާ ސްޓްރިޕްގެ ގާތްގަނޑަކަށް ށް 20 އިންސައްތަ ހިއްސާވާ ސަރަހައްދެކެވެ.

ހައިހޫނުކަން ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ ނިޔަލަށް ދީރު އަލް-ބަލާހް އަދި ޚާން ޔޫނިސް ގަވަނަރޭޓްތަކަށް ފެތުރިގެންދާނެ ކަމަށް ލަފާ ކުރެވެއެވެ. މިއީ ފަލަސްތީނުގެ ސަރަހައްދުގެ ގާތްގަނޑަކަށް ތިންބައިކުޅަ ދެބައި ހިއްސާވާ މިންވަރެވެ.

"22 މަސްދުވަހުގެ ހަނގުރާމަ އަކަށް ފަހު، ޣައްޒާ ސްޓްރިޕްގެ އާބާދީގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ވަނީ ހައިހޫނުކަމާއި، ނިކަމެތިކަމާއި، ކަމީނާ ކަމުގެ ސިފަތައް ހުރި ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއްގައި" ކަމަށް ރިޕޯޓުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

ޖުލައި 1 އިން އޯގަސްޓް 15 އާ ދެމެދު އެއްކުރެވުނު މައުލޫމާތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ނެރުނު މި ރިޕޯޓުގައި، ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ ނިޔަލަށް 641,000 މީހުންނަށް -- އާބާދީގެ ގާތްގަނޑަކަށް ތިންބައިކުޅަ އެއްބަޔަށް ފެތުރިފައިވާ ކަމަށް ލަފާ ކުރެވެއެވެ.

މާރިޗު މަހުގެ ކުރީކޮޅު، އިސްރާއީލުން ޣައްޒާ އަށް އެހީގެ ތަކެތި ފޮނުވުން މުޅިން މަނާ ކުރިއެވެ. އޭގެ ފަހުން މޭ މަހުގެ ފަހުކޮޅު ވަރަށް މަދު މިންވަރަކަށް ކާބޯތަކެތި އެތެރެ ކުރަން ހުއްދަދިނެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ކާބޯތަކެއްޗާއި، ބޭހާއި، ތެލުގެ ބޮޑު ދަތިކަމެއް ކުރިމަތިވިއެވެ.

ޖެނީވާގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން، އދ ގެ ފްލެޗަރ ވިދާޅުވީ މި ހައިހޫނު ކަމަކީ "އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންނަށް ވެސް ހިތާމަވެރި ކަމެއް" ކަމަށެވެ.

އައިޕީސީ އިން ފާހަގަ ކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި ސަރަހައްދުގެ ކާބޯތަކެތި އުފައްދާ ނިޒާމު ވެސް ވަނީ ފުނޑުފުނޑުވެފައެވެ. ޣައްޒާ ސްޓްރިޕްގެ ދަނޑުބިންތަކުގެ ތެރެއިން ގާތްގަނޑަކަށް 98 އިންސައްތަ ބިން ވަނީ ގެއްލުން ލިބިފައި، ނުވަތަ ވަދެވެން ނެތް ހާލަތުގައި، ނުވަތަ އެ ސަރަހައްދުތަކަށް މި ދެ ހާލަތު ވެސް ވަނީ ދިމާވެފައެވެ. ޖަނަވާރުތައް ވަނީ ނެތިގެން ގޮސްފައެވެ. އަދި މަސްވެރިކަން ވަނީ މަނާކޮށްފައެވެ.

މީގެ އިތުރުން، ސިއްހީ ނިޒާމު ވަނީ ބޮޑުތަން ދަށަށް ގޮސްފައެވެ. އަދި ރައްކާތެރި ބޯފެނާއި އެކަށީގެންވާ ސާފުތާހިރުކަން ވަނީ ބޮޑުތަން މަދުވެފައެވެ.

އިންޓެގްރޭޓެޑް ފުޑް ސެކިއުރިޓީ ފޭސް ކްލެސިފިކޭޝަން އިނީޝިއޭޓިވް (އައިޕީސީ) އަކީ ކުރިމަތިވާނެ ކާރިސާތަކުގެ އިންޒާރު ދިނުމަށް އދ އިން ހަވާލުކޮށްފައިވާ މޮނިޓަރުންގެ ގްރޫޕެކެވެ.

އެ ފަރާތުން ހައިހޫނުކަން މާނަކުރުމުގައި ތިން މިންގަނޑަކުން ވަޒަން ކުރެއެވެ.

ފުރަތަމަ ކަމަކީ، ގޭބިސީ ތަކުގައި މަދުވެގެން 20 އިންސައްތަ -- ކޮންމެ ފަސް މީހެއްގެ ތެރެއިން އެކަކަށް -- ކާބޯތަކެތީގެ ބޮޑު ދަތިކަމެއް ކުރިމަތިވެފައި ވުމެވެ.

ދެވަނަ ކަމަކީ، ފަސް އަހަރުން ދަށުގެ ކުޑަކުދިންގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން 30 އިންސައްތަ -- ކޮންމެ ތިން ކުއްޖެއްގެ ތެރެއިން އެކަކު -- ހަށިގަނޑަށް ބޭނުންވާ ކާނާ ނުލިބި ނިކަމެތި ހާލުގައި ވުމެވެ.

އަދި ތިންވަނަ ކަމަކީ، ސީދާ ހައިހޫނުކަމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ކާނާ ނުލިބުމާއި ބަލިމަޑުކަމުގެ ސަބަބުން، މަދުވެގެން ކޮންމެ 10,000 މީހުންގެ ތެރެއިން ދެ މީހުން ކޮންމެ ދުވަހަކު މަރުވަމުން ދިއުމެވެ.

ޣައްޒާގެ ސިއްހަތާ ބެހޭ މިނިސްޓްރީން ހާމަ ކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުގެ ހަމަލާތަކުގައި މަދުވެގެން 62,192 ފަލަސްތީނު މީހުން މިހާތަނަށް ޝަހީދުވެފައި ވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ގިނައީ އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންނެވެ.