ޖޫން މަހުންފެށިގެން ސަރުކާރުގެ މާލީ ހިސާބުތައް ޝާޢިއުކުރުން ހުއްޓާލާފައިވާތީ ސަރުކާރަށް ބޮޑެތި ފާޑުކިޔުންތަކެއް އަމާޒުވެ ސަރުކާރު ހޫނުފެނަށް ވެއްޓިފައި ވަނިކޮށް، އެކަން ދިފާއުކުރަން ސަރުކާރުން ބަހަނާތަކެއް ދައްކައިފިއެވެ.
ތަފާސް ހިސާބުތައް ހާމަނުކޮށް ވަނީ ހިސާބުތަކުގައި ދިމާ ނުވާ ކަންތައްތަކެއް ހުރުމުން ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެފިއެވެ.
ހޮނިހިރު ދުވަހު ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއްގައި ފިނޭންސް މިނިސްޓަރ މޫސާ ޒަމީރު ވަނީ މާލީ ކަންކަން ހާމަކަން ބޮޑުކޮށް ދެފުށް ފެންނަ ގޮތަކަށް ބޭއްވުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް ކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީން އައީ އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ކޮންމެ ހަފްތާއަކު ވެސް ފިސްކަލް ވީކްލީ ޑިވެލޮޕްމެންޓްސްގެ ނަމުގައި ރިޕޯޓްތައް ނެރެމުން ކަން ޒަމީރު ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިއަހަރުގެ ޖޫން މަހުގެ ފަހުން އެ ރިޕޯޓްތައް ނުނެރެ ވާކަމަށާއި އެކަމާއި ގުޅޭ ގޮތުން އެ މަނިކުފާނާއި ވެސް ބައެއް މީހުން ސުވާލުކޮށްފައިވާ ކަމަށް ޒަމީރު ވިދާޅުވިއެވެ. އެގޮތުން މި އަހަރު ދެބައި ވެގެން ދިޔަ އިރު، ވަރަށް ބޮޑެތި ތަފާތުތަކެއް ހިސާބުތަކުގައި ހުރިކަން ފާހަގަކުރެވުމުން، އޭރުގެ ފިނޭންސް މިނިސްޓަރ އަބްދުﷲ ޝަފީގް ވަނީ ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީގެ ތަފާސްހިސާބުތައް ޝާއިއުކުރުން މަޑުޖައްސާލައްވާ، އެކަން ހިނގާ ގޮތް ބައްލަވާފައި ކަމަށް ޒަމީރު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. ޒަމީރު ވަނީ އެކަމާއި ގުޅިގެން އެތެރޭގެ އުސޫލްތަކެއް ކަނޑައަޅާ، އިތުރަށް އެ މައްސަލަ ދިމާ ނުވާނެ ގޮތަކަށް ކަންކަން ރާވާފައިވާ ކަމަށް ޒަމީރު ވިދާޅުވިއެވެ.
ޒަމީރު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެ މައްސަލަ އަކީ ޕްރޮޖެކްޓްތަކާއި ގުޅޭ ޑިސްޕަރސްމެންޓްތައް ހިނގަމުންދާ އަހަރު ތެރޭގައި ރެކޯޑްކުރުމުގެ މައްސަލަ އެކެވެ. ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީ އާއި ހަވާލުވެވަޑައިގަތުމަށް ފަހު އެކަމާއި ގުޅޭގޮތުން އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް އާއި މަޝްވަރާކުރައްވާފައިވާ ކަަމަށް ޒަމީރު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް އަށް އެ މައްސަލަ ހުށަޅާ، އޭޖީގެ ލަފަޔަކަށް އެކަމާ ގުޅޭގޮތުން އެދިފައިވާނެ ކަމަށް ޒަމީރު ވިދާޅުވިއެވެ.
މި މައްސަލަ ދިމާނުވާނެ ގޮތަކަށް ރޭވުން. ދެން އެ ހިސާބުތައް މިސާލަކަށް މި އަހަރު ތެރެއަށް ހިމަނާ ނަމަ އޭގެ ސަބަބުން ދިމާވާނެ މައްސަލަތަކެއް އެބަ ހުރި. މި އަހަރުގެ ބަޖެޓަށް ވަރަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް އަންނާނެ. ހަމަ އެގޮތަށް މިދިޔަ އަހަރު ނިންމާފަ ހުރި ހިސާބެއްގެ ތެރެއަށް އެ އަނބުރާ ގެންދާ ނަމަ ދިމާވާނެ މައްސަލަތަކެއް ހުންނާނެ. އެއީކީ ޤާނޫނީ މައްސަލަތައް ނުބަލާ ކޮށްފި ނަމަ ނޭދެވޭ އަސަރު ކުރާނެ ކަމެއް. ހިސާބުތަކަށް ކުރާ އިތުބާރު، ބޭރުގެ ފަރާތްތައް ވެސް ކުރާ އިތުބާރު ނެތިގެން ދާނެ. މިހާރު ފެންނަނީ ރެކޯޑްކުރުމުގަ ދެ ބިލިއަނެއްހާ ރުފިޔާގެ ތަފާތު އެބަ އުޅޭ. އޭގެ މާނައަކީ މި އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި ހިމަނައިފިއްޔާ މިދިޔަ އަހަރު ފާސްކުރި ބަޖެޓަށް ވުރެ 2 މިލިއަން އިތުރުވާނެ. އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ ލަފާ އަދި ލިޔުމުން ނުލިބޭ. އެޓަރނީ ޖެނެރަލް އާއި އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ ލަފާގެ މަތިން އަޅުގަނޑުމެން މިއަށް އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ނިންމާނީ.ފިނޭންސް މިނިސްޓަރ މޫސާ ޒަމީރު
ޒަމީރު ވަނީ ނިޒާމީ ގޮތުން މިކަމާއި މެދު ފާހަގަކުރެވޭ މައްސަލަތަކެއް ހުރި ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވެފައެވެ. ބަޖެޓުގައި ކުޑަ އަދަދުތަކެއް ޖެހުމަށް ފަހު ޚަރަދު ކުރާ ކަމަށާއި، ޚަރަދު ކުރީމަ އޭގެ ގެއްލުންވާ ކަމަށް ޒަމީރު ސިފަކުރެއްވިއެވެ. މިސާލަކަށް ގާތްގަނޑަކަށް 100 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ޕްރޮޖެކްޓެއްގައި 2 މިލިއަން ރުފިޔާ ޖަހާފައި އެ ފައިސާ ޚާރަދުކުރުމުން އެ ޚަރަދު ދިމާވަނީ ޖެހިގެން އަންނަ އަހަރަށް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. މިދިޔަ އަހަރު އެފަދަ ވަރަށް ގިނަ ޕްރޮޖެކްޓްތައް ހިންގާފައިވާ ކަަމަށް ޒަމީރު ވިދާޅުވިއެވެ. ކުޑަ އަދަދެއް ބަޖެޓުގައި ހިމެނުފަށް ފަހު މިދިޔަ އަހަރު މަޝްރޫޢުތައް ހިންގަން ފެށުމުން ކޭޝްފްލޯގައި 3 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ މައްސަލަ ހުރިކަނ ފާހަގަކުރެވުނު ކަމަށް ޒަމީރު ވިދާޅުވިއެވެ. މިކަންކަމަކީ ޤާނޫނީ ރޫހާއި ޚިލާފަށް ކޮށްފައިވާ ކަންތައްތަކެއް ކަމަށް އެ މަނިކުފާނު ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. ނިމިގޮސްފައިވާ އަހަރުގެ ބިލްތައް ޖެހިގެން އަންނަ އަހަރު ރެކޯޑްކުރަން ޖެހުމުން އެކަމާއި މެދު އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ހޯދަމުންދާ ކަމަށް ޒަމީރު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.
މާލީ ހިސާބުތައް ބަލަހައްޓާ ގޮތާ މެދު މައުލޫމާތު ދެއްވަމުން، ބޭރު ޤައުމަކުން ފަންޑްކޮށްގެން ހިންގާ މަޝްރޫޢޫތަކުގެ ފައިސާ ދޫކުރަނީ ކޮންޓްރެކްޓަރަށް ކަމަށާއި، އެކަން ކުރަނީ ފިނޭންސުން އެދުމުން ކަމަށް ޒަމީރު ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަމަށް ފިނޭންސުން އެދޭ އިރުގަ އެކަން ރެކޯޑް ނުކޮށްފި ނަމަ ދެން އަހަރު ފަހުން އެކަން ރިކޯޑްކުރަން ޖެހުމުން މިފަދަ މައްސަލަތައް ދިމާވާ ކަމަށް ޒަމީރު ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަންކަމުގައި މައްސަލަ ދިމާ ނުވާނެހެން އާ އުސޫލެއް އެކުލަވާލާނެ ކަމަށާއި އެ އުސޫލު އެކުލަވާލުމުގައި މިހާރު މަޑުރަކުރަމުން ދަނީ އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ ލަފަޔަކަށް ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެއެވެ. ދެ ދުވަހެއްގެ ތެރޭގައި އެ ލަފާ ލިބޭނެ ކަމަށް ޒަމީރު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. މީގެ އިތުރުން ކުދި އަދަތުތަކެއް ޖަހާފައި ޕްރޮޖެކްޓް ހިންގުން ހައްލުކުރުމަށް ޤާނޫނީ އިސްލާހުތަކެއް ގެންނަން ޖެހޭނަމަ އެކަން ކުރާނެ ކަމަށް ވެސް ޒަމީރު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.
އެކަމާއި ގުޅޭގޮތުން ބަންޑާރަ ނައިބު އަހުމަދު އުޝާމް ވިދާޅުވީ ނިމިދިޔަ އަހަރު ކޮށްފައިވާ ޚަރަދުތަކެއް މި އަހަރު ހިސާބުކުރުމަކީ ޤާނޫނާއި ޚިލާފު ކަމެއް ކަމަށެވެ. ޤާނޫނު އަސާސީގައި ބުނާގޮތުން ދައުލަތުގެ ޚަރަދުތައް ކުރަން ޖެހެނީ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ބަޖެޓާއި އެއްގޮތަށް ކަމަށް ވާއިރު ބަޖެޓްކޮށްފައިވާ މިންވަރަށް ވުރެ އިތުރަށް ޚަރަދުކޮށްގެން ނުވާނެކަން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގެން އޮތް ކަމަށް އުޝާމް ވިދާޅުވިއެވެ. މަޖިލީހަށް ބަޖެޓް ހުށަހަޅާފައި ހުންނަނީ ސަޕްލިމެންޓްކުރުމަށް ފަހުގައި ކަމަށާއި، ޚަރަދު ކުރުމަށް ފަހު އެކަން ކުރުމަކީ ޤާނޫނު އަސާސީގެ ރޫހާއި ޚިލާފުކަމެއް ކަމަށް އުޝާމް ވިދާޅުވިއެވެ. 2020 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން އެކަން ހިނގާފައި އޮތީ އެހެން ކަމަށް އުޝާމް ވިދާޅުވިއެވެ. "ބޮޓޮމް ލައިނަކީ މީގައި ޤާނޫނާއި ޚިލާފު ކަންތައްތަކެއް ހިނގާފައި ހުރުން" ކަމަށް ފާހަގަކުރައްވާ އުޝާމް ވަނީ މި ހިސާބުތައް ދިމާ ނުވަނީ މާލިއްޔަތު ޤާނޫނާއި، މާލިއްޔަތު ޤަވާއިދާއި ޚިލާފަށް ކަންތައްތަކެއް ކުރުމުން ކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. މި މައްސަލަ ބަލާ ޤާނޫނީ ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅާނެ ކަމަށާއި މި ކަން ތަކުރާރުވިޔަ ނުދިނުމަށް ގެންނަން ޖެހޭ އިސްލާހުތައް ގެންނާނެ ކަމަށް އުޝާމް ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.
އުޝާމް އާއި ޒަމީރު އެފަދައިން ވިދާޅުވި ނަމަވެސް ވެރިކަން ބަދަލުވާ އިރު ކުރީގެ ބިލްތަކާއި މަޝްރޫޢުތަކުގެ ހިސާބުތައް ޖެހިގެން އަންނަ އަހަރު ވަނީ ހިމަނާފައެވެ. އަދި މީގެ ކުރިން ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައި ޒަމީރު ފިނޭންސް މިނިސްޓަރަކަށް ހުންނެވި އިރު ވެސް އެކަން ހިނގާފައި ވަނީ އެހެންނެވެ. އަދި މި ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް އައުމަށް ފަހު ޖޫން މަހުގެ ނިޔަލަށް ހިސާބުތައް ހާމަކުރަމުން އައި އިރު ވެސް ހިސާބުތައް ބަލަހައްޓާފައި ވަނީ އެ މޭރުމުންނެވެ. އޭރު އެކަން ހިނގަމުން އައީ އުސޫލާއި ޤާނޫނުތަކާއި ޚިލާފަށް ކަމަށް އެއްވެސް ވަރަކަށް ފާހަގަކޮށްފައެއް ނުވެއެއެވެ.
މާލީ ހިސާބުތައް ހާމަ ނުކުރުމާ މެދު މިފަދަ ބަހަނާތަކެއް ސަރުކާރުން ދައްކަވާފައި މި ވަނީ ޖޫން މަހުންފެށިގެން ސަރުކާރުގެ މާލީ ހިސާބުތައް ޝާޢިއުކުރުން ހުއްޓާލާފައިވާތީ އިޤްތިސާދީ ހާލަތު މިހާ ހައްސާސް ދަނޑިވަޅެއްގައި މާލީހާމަކަން ދައްވުމަކީ ކަންބޮޑުވާކަމެއްކަމަށް ވޯލްޑް ބޭންކުން ވެސް ބުނެފައި ވަނިކޮށެވެ. މީގެ އިތުރުން ފަހަކަށް އައިސް ރޭޓިންގ އޭޖެންސީތަކުން ރާއްޖޭގެ ކްރެޑިޓް ރޭޓިންގ ދަށްކޮށްފައިވުމާއި ރާއްޖޭން ވިއްކާފައިވާ ސްކޫކް ބޮންޑުގެ އަގުވެއްޓުމުގެ ސަބަބުން، ފައިސާ ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު ހަނިވެ، އަދި ފައިސާ ހޯދުމަށް ކުރަންޖެހޭ ޚަރަދު ބޮޑުވެފައިވާ ކަން ވޯލްޑް ބޭންކުން ފާހަގަ ކުރެއެވެ. އަދި ދައުލަތުގެ ޚަރަދު ބޮޑުވުމާއި ސިޔާސީ މުވައްޒަފުންނަށް ކުރާ ޚަރަދު އިތުރުވުމުން އާއްމުން އައީ ސުވާލު އުފައްދަމުންނެވެ. އެހެންކަމުން ތަފާސްހިސާބުތައް ހާމަކުރުން ހުއްޓާލި ހަގީގީ ސަބަބަކީ ކަންކަން އޮޅުވާލުން ކަމަށް ގިނަ ބަޔަކު ދަނީ ތުހުމަތުކުރަމުންނެވެ. އަދި ކުރީގެ ފިނޭންސް މިނިސްޓަރ ޝަފީގް ކުއްލި ގޮތަކަށް އިސްތިޢުފާ ދެއްވާފައި ވުމުން އެ މަނިކުފާނު އިސްތިއުފާ ދެއްވީ ސަރުކާރުގެ އަމަލުތަކާއި މެދު ދެބަސްވުމުންނާއި، މާލީ ކަންކަމުގައި ބަސް ނުވިކޭތީ ކަމަށް ބުނާ މީހުން ވެސް މަދެއް ނޫނެވެ.
