މިގައުމުގައި ހެޔޮ ލަފާ މުޖްތަމައެއް ބިނާކުރުމަށް ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަންޖެހިފައިވާ ކަމަށް ހުކުރު ޚުތުބާގައި ބުނެފިއެވެ.
ދަރީން ނަމާދަށް އަހުލުވެރިކުރުވުން މިމައުޟޫއަށް ރާއްޖޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކަށް އިއްވި ޚުތުބާގައި ބުނީ ގައުމަށް މިއަދު މިވަނީ، ހެޔޮ ލަފާ މުޖްތަމައެއް ބިނާކުރުމަށާއި، ތަރައްގީއާއި ތަހުޒީބުގެ އައު އުސްމިންތަކަކަށް ވާސިލުވުމަށް، ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަންޖެހިފައިވާ ކަމަށެވެ. މި މަސައްކަތްތައް ކާމިޔާބުވާނީ ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަ ޒުވާނުންނަކީ ހެޔޮލަފާ ޖީލަކަށް ހެދިގެން ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
ދަރީންނަށް އިޝާރާތްކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ ކޮންމެ މަންމައަކާއި ބައްޕައަކުވެސް އަމާނާތެއްގެ ގޮތުގައި، އެދެމީހުންނާ الله سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى ހަވާލު ކުރައްވާފައިވާ ދަރީންނާމެދު ޒިންމާދާރު ބަޔަކަށް ވާންޖެހޭ ކަމަށާއި، އެ ދަރިންނަށް އިސްލާމީ ތަރުބިޔަތުން ތަރުބިޔަތު ލިއްބައިދީ އެކަމުގައި ނަމޫނާ ދައްކަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ.
އެގޮތުން، މުސްލިމަކަށް ވުމަށް ބޭނުންވާ މައިގަނޑު ޝަރުޠަކީ ޝަހާދަތުގެ ދެކަލިމަ ދުލުން ކިޔައި ހިތުން ތެދުކޮށް ގަބޫލުކޮށް، ބަހާއި އަމަލުން ކިޔަމަންތެރިކަން އަދާކުރުން ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އެއަށްފަހު، ދެން އެންމެ އިސްކަމެއް ދޭން ޖެހެނީ ނަމާދުކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ ނަމާދަކީ ދީނުގެ ތަނބު ކަމުގައިވީއިރު، ނަމާދަކީ ކޮންމެ މުސްލިމަކުމެ އަދާކުރުން ވާޖިބު އަޅުކަމެއް ކަމަށެވެ.
މީގެ އިތުރުން ޚުތުބާގައި ބުނީ ނަމާދަށް ބަންގި ގޮވާ އަޑު އިވުމުން ދަރިފުޅާއޭ އަވަހަށް ނަމާދަށް ދާށޭ ބުނުމުގެ ބަދަލުގައި، ދަރިފުޅާއޭ ނަމާދު ކުރަން ހިނގާށޭ ބުނަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. އަދި ނަމާދު ވަގުތު ޖެހުމުން، އެންމެ އިސްކަމެއް ދޭން ޖެހޭ ކަމަކީ، ނަމާދު ކުރުން ކަމުގައި ހަދަންޖެހޭ ކަމަށާއި، ދަރިންގެ ހިތުގައި މިސްކިތަށް ލޯބި ޖެއްސުމާއި، ނަމާދަށް ޝައުގުވެރި ކުރުވުމަކީ އެންމެންގެ ޒިންމާއެއް ކަމަށެވެ. ކުޑަކުދިން މިސްކިތަށް އަހުލުވެރި ކުރުވުމުގައި ބެލެނިވެރިންގެ ސަމާލުކަން ނުހަނު ބޭނުންވާނެކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ މިސްކިތުގެ އަދަބުތައް އެކުދިންނަށް ދަސްކޮށްދިނުމާއި، ސަފުގައި ހުއްޓި ހުންނަންވާ ގޮތް އެކުދިންނަށް ކިޔައިދިނުމަކީ، މިސްކިތުގެ ޖަމާއަތަށް ޙާޟިރުވާ ބޮޑެތި މީހުންގެ ފަރާތުން ލިބިދޭން ޖެހޭ އިރުޝާދެއް ކަމަށެވެ. އަދި މިސްކިތަކީ ބިންމަތީގައިވާ اﷲ ގެ ގެކޮޅުކަން ދަރިންނަށް ކިޔައިދީ މިސްކިތުގެ ސާފުތާހިރުކަމާއި މިސްކިތުގައި ކުރެވޭނެ ކަންތައްތަކާއި ކޮށްގެންނުވާނެ ކަންކަން ބެލެނިވެރިން ދަރިންނަށް ކިޔައިދޭން ޖެހޭ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
އެންމެ ތުއްތުއިރުން ފެށިގެން ދަރިން، ނަމާދަށް އަހުލުވެރިކުރުވުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ކޮނޑުގައި އެޅިފައިވާ މަސްއޫލިޔަތެކެވެ. އެކަން ބަޔާން ކުރައްވައި ކީރިތި ރަސޫލާ މުހައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. (مُرُوْا أَوْلَادَكُمْ بِالصَّلَاةِ وَهُمْ أَبْنَاءُ سَبْعِ سِنِيْنَ، وَاضْرِبُوْهُمْ عَلَيْهَا وَهُمْ أَبْنَاءُ عَشْرٍ، وَفَرِّقُوْا بَيْنَهُمْ فِي الْمَضَاجِعِ)[2] މާނައީ: "ތިޔަބައިމީހުންގެ ދަރިންގެ ޢުމުރުން ހަތް އަހަރުވުމުން ނަމާދު ކުރަން އެކުދިންނަށް އަމުރުކުރާށެވެ! އަދި ދިހަ އަހަރުވުމުން ނަމާދު އަޅައިފިނަމަ އެކަމަށް އަހުލުވެރި ކުރުވުމަށްޓަކައި ކުރާ އެންމެ ފަހުކަމަކަށް އަނިޔާނުވާނޭ ގޮތައް ގައިގައި ޖަހައިގެން ނަމަވެސް އަދަބުވެރިކުރުވާށެވެ! އަދި އެކުދިން ނިންދަވާ ތަންމަތިތައް ވަކި ކުރާށެވެ." މުސްލިމް އަޚުންނޭވެ! މި ޙަދީޘުން ލިބޭ އިރުޝާދަށް ބަލާއިރު، އެންމެ ތުއްތު އިރުން ފެށިގެން ގޭތެރޭގައި ނަމާދުކުރާ މަންޒަރު ކުއްޖާއަށް ފެނުމަކީ ނަމާދު ކުރުމަށް އާދަވާނެކަމެކެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ނަމާދުގެ ޙަރަކާތްތައް ކުއްޖާ ދަސްކުރާނެއެވެ. އޭގެ ފަހުން ބަސްމޮށުންތެރިކަން އައުމުން ނަމާދުގައި ކިޔާ ދުޢާތައް ކިޔަން މަސައްކަތް ކުރާނެއެވެ.ހުކުރު ޚުތުބާ
ޚުތުބާގައި ބުނީ ނަމާދަށް އަހުލުވެރި ބަޔަކަށް ހެދުމަށް އަމަލީ ގޮތުން ކުރެވޭ މަސައްކަތްތަކުގެ އިތުރަށް، ދަރިންނަށްޓަކައި ހެޔޮ ދުއާކުރުމަކީ ވެސް، ކުރަން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށެވެ. އަދި މިފަދަ ދުއާތައް ދަރިންނަށް ކިޔައިދިނުމަކީ، އެ ކުދިންގެ ހިތްތަކުގައި ނަމާދަށް އޮންނަ ޝައުގުވެރިކަން އިތުރުވާނެ ކަމެއް ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
ޚުތުބާގައި ބުނީ ނަމާދަކީ ތިމާ ކުރަން ޖެހޭ އެހެން ހުރިހާ ކަމެއް ނިމުމުން، ކުރަން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމުގައި އިހުސާސްކުރެވޭ ގޮތަށް ދަރިންނަށް މަގު ދެއްކައިގެން ނުވާނެ ކަމަށެވެ. ބަރާބަރަށް ނަމާދު އަދާކުރުމަކީ، މީހާގެ އަމަލުތައް ސީދާވުމަށް ލާޒިމުކަމެއް ކަމަށް، ނަބަވީ ސުންނަތުގެ މިސާލުތަކުން ސާބިތުވާކަން ޚުތުބާގައި ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.
މިކަމަށް އިޝާރާތްކުރައްވައި ކީރިތި ރަސޫލާ މުހައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. (إِنَّ أَوَّلَ مَا يُـحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ عَمَلِهِ صَلَاتُهُ، فَإِنْ صَلَحَتْ، فَقَدْ أَفْلَحَ وَأَنْـجَحَ، وَإِنْ فَسَدَتْ، فَقَدْ خَابَ وَخَسِرَ).[4] މާނައީ: "ހަމަކަށަވަރުން، ޤިޔާމަތް ދުވަހުން އަޅާގެ ޢަމަލުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ ހިސާބު ބެއްލެވޭހުށީ، އޭނާގެ ނަމާދާ މެދުގައެވެ. ފަހެ، އެ ނަމާދު ރަނގަޅުވެއްޖެނަމަ، (އެބަހީ: އޭނާ ފުރިހަމަގޮތުގައި ރަނގަޅަށް ނަމާދުކޮށްފައިވާނަމަ) ހަމަކަށަވަރުން، އޭނާ ކާމިޔާބުވެ، ނަޖާވާހުއްޓެވެ. އަދި އެ ނަމާދުގެ ކަންތައް ފާސިދުވެއްޖެނަމަ، ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، އޭނާ ނާކާމިޔާބުވެ، އަބާއްޖަވެރިވެއްޖެއެވެ." އަދިވެސް އެހެން ޙަދީޘެއްގެ މާނާގައި ވެއެވެ. "ތިޔަބައިމީހުން ނިކަން ޚަބަރު ދީބަލާށެވެ! ތިޔައިން މީހެއްގެ ގޭގެ ދޮރުމަތީގައި ކޯރެއް އޮވެ، އެ މީހަކު ކޮންމެ ދުވަހަކު ފަސް ފަހަރު، އެ ކޯރަށްއެރި، ފެންވަރާނަމަ، އެ މީހެއްގެ ގައިގައި އެއްވެސް ކުނިމިލައެއް ހުންނާނެހެއްޔެވެ؟" އަޞްޙާބު ބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ. އެމީހާގެ ގައިގައި އެއްވެސް ކުނިމިލައެއް ނުހުންނާނެތެވެ. ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. "ފަރްޟު ފަސްނަމާދުގެ މިސާލަކީ އެއީއެވެ. الله تَعَالَى އެ ނަމާދު ތަކުގެ ސަބަބުން (ކުދި) ފާފަތައް ފުއްސަވައިދެއްވައެވެހުކުރު ޚުތުބާ
މުދައްރިސުންނަށް އިޝާރާތްކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ އެއީ ދަރިންގެ ދެވަނަ މައިންބަފައިން ކަމަށާއި، ދަރިންނަށް އިލްމު އުނގަންނައިދިނުމުގެ ޒިންމާ އަދާކުރާ ފަރާތްތައް ކަމަށެވެ. މުދައްރިސުން އެ ކުދިންނަށް އުނގަންނައިދޭ ފިލާވަޅުތަކަކީ ހަމައެކަނި ކިޔަވައިދޭ އެއްޗެއް ކަމުގައި ނުހަދައި، އެ ކުދިންނަށް ރިވެތި ނަމޫނާ ދައްކައިދޭ ބަޔަކަށްވުމަށް ޚުތުބާގައި ވަނީ ގޮވާލާފައެވެ. އަދި ނަމާދު ކުރުމުގެ މުހިއްމުކަން ކުދިންނަށް ކިޔައިދޭއިރު މުދައްރިސުންގެ ފަރާތުން އެ ނަމޫނާ ފެނުމަކީ ކުދިންވެސް ނަމާދުތަކަށް ފަރުވާތެރި ވާނެ ސަބަބެއް ކަމަށް ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
