1445 ވަނަ އަހަރުގެ ރަމަޟާން މަހުގެ ފަހު 10 ގެ ދުވަސްތަކުން ދުވަހެކެވެ. މީލާދީ ކަލަންޑަރުން މާޗް 30 ވީ ހޮނިހިރު ދުވަހުގެ މަޣްރިބު ނަމާދުގެ ބަންގި ވަގުތެވެ. އެތައް އަހަރަކަށް ދިގުލައި ގޮސްފައިވާ ވަރުގަދަ ހަނގުރާމައެއް ކުރި ސޫރިޔާގެ އެންމެ ބައިބޯ ސިޓީތަކުގެ ތެރޭގައި ގުނާލެވޭ ޙަލަބުގެ ތާރީޚީ މިސްކިތެއް ކަމަށްވާ، އަލްމަސްޖިދުލް އުމަވިއްޔުލްކަބީރު ނުވަތަ އުމައްޔަދު ބޮޑު މިސްކިތުގެ ތާޅަފިލިތަކުން ބަންގީގެ އަޑު އިވެމުން ދިޔައެވެ. މިދިޔަ 12 ވަރަކަށް އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށެވެ. ސޫރިޔާގެ ސަރުކާރުގެ އަސްކަރީ ފައުޖުތަކުން އިރުމައްޗާއި ޤަދީމީ ޙަލަބުގެ ކޮންޓްރޯލް އަލުން އަނބުރާ ނެގި ފަހުން ފުރަތަމަ ފަހަރަށެވެ.

އިވެމުން އެ ދިޔަ ބަންގީގެ އަޑަކީ، އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ކުރިމަތިލުންތަކާއި ފަނާކުރަނިވި ޖަރީމާތަކެއް ތަހައްމަލުކޮށްފައިވާ ޙަލަބު ސިޓީގެ ރަށްވެހިންނަށް، އާންމު ހާލަތަށް އެނބުރި އައުން ފަދަ ރަމްޒެކެވެ. އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ރޫހަށް އިތުރު ދިރުމެއް ކަމެއް ގެނެސްދީ، ޙަލަބްގެ އެކި ސަރަހައްދުތަކުން، އެކި ފަންތީގެ 1400 އެއް ހާ މީހުން ބައިވެރިވި ބޮޑު ރޯދަވީއްލުމެއްވެސް އުމަވިއްޔުލްކަބީރު މިސްކިތުގައި ވަނީ ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައެވެ. އާރާސްތުކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ނަމަވެސް، މުޖުތަމަޢު އެއްވެ، މިސްކިތުގެ ގޯތިތެރޭގައި ރޯދަ ވީއްލަމުން ދިޔައީ، މާޒީގެ ޝަރަފު، ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ރައްކާތެރިކުރެވެމުން ދިޔަ ވެއްޓެއްގައެވެ.

މާޙައުލުން ކުރެވެމުން ދިޔައީ ތަފާތު އިޙްސާސްތަކެކެވެ. ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ނަންބަރު ޖަހައި، އަލުން ބިނާކުރުމަށް އަރުޝީފްކޮށްފައިވާ، ހަލާކުވެފައިވާ ހިލަތައް ފެނުމަކީ ޙަލަބުގެ އެންމެ މަޝްހޫރު މިސްކިތުގެ ހިތްދަތި ހަނދާންތަކެއް ކަމުގައި ވެގެން ދިޔައެވެ. ޖައްވުގައި ގުގުމަމުން ދިޔައީ ދުޢާގެ އަޑެވެ. ނޯށުގައި ޖެހެމުން ދިޔައީ ޘަޤާފީ ކޭންތަކުގެ މީރު ވަހެވެ. އެ ވަގުތު ވެގެން ދިޔައީ ޙަލަބަށް އައު ދިރުމެއް އައިސް، އައު ބާބެއް ހުޅުވިގެންދާ ކަމުގެ އިޝާރާތަކަށެވެ.

ޙަލަބުގައި ކުރަމުން ދިޔަ ހަނގުރާމަ ނިމުނީ 2016 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހު، ރަޝިޔާގެ ޖެޓްތަކާއި އީރާނުގެ ތާއީދާއެކު އުޅޭ ޝީޢީ ހަނގުރާމަވެރިންގެ އެއްބާރުލުން ލިބިގެން ސޫރިޔާގެ ސިފައިން، އެތައް މަހެއް ވަންދެން ބާޣީންގެ ދާއިރާ ވަށާލާ، އެބައި  މީހުންގެ މައްޗަށް ކުރި ހޯދުމުންނެވެ.

2011 ވަނަ އަހަރު ފެށި ސޫރިޔާ ހަނގުރާމައިގައި އެތައް ސަތޭކަ ހާސް ބަޔަކު މަރުވެ އެތައް، މިލިއަން ބައެއްގެ ގެދޮރު ގެއްލުނެވެ. ސަރުކާރާއި ބާޣީންގެ އަތްދަށުގައި އޮތް ޒޯންތަކުގެ މެދުގައި އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ޙަލަބް ބަހާލެވިފައި އޮތް އިރު، އެ ސިޓީގެ ތާރީޚީ މަރުކަޒުގެ ސަރަޙައްދުތަކަށް ވަނީ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ދީފައެވެ.

މިސްކިތުގެ މުންނާރާއި މިސްކިތް ވަށައިގެންވާ ހިންގަމުން ދިޔަ ބާޒާރުތައް، 2012 އާއި 2013 ވަނަ އަހަރު، ސޫރިޔާ ސިފައިންނާއި ބާޣީ ހަނގުރާމަވެރިންނާ ދެމެދު ހިނގި ކުރިމަތިލުންތަކުގައި ހަލާކުވި ނަމަވެސް، މިސްކިތުގެ ބޮޑު ބައެއް މިހާރު ވަނީ ސަލާމަތް ކުރެވިފައެވެ. މިސްކިތަށް ލިބިފައި ހުރި ގެއްލުންތައްވެސް ވަކި ކުޑައެއް ނޫނެވެ.

މިސްކިތުގެ ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި މުޅިން ހަލާކުވެފައިވާއިރު، އެ މިސްކިތް އާރާސްތުކުރުމަށް، ޗެޗްނިޔާ ސަރުކާރުގެ މާލީ އެހީތެރިކަން، ސޫރިޔާގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް ވަނީ ލިބިފައެވެ.