ވަސީލަތްތަކުގެ ދަތިކަމާ ހެދި ކަދުރު ދަނޑުތައް ހެދުމުގެ ވިޔަފާރި ހީނަރު ވަމުން ދިއުމުގެ ސަބަބުން މާޔޫސްކަމާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައިވާ މެދުއިރުމަތީގެ ދަނޑުވެރިންގެ ތެރެއިން، ފަސް އެނބުރި ބެލުމެއް ނެތި، ކުރިއަށް ދިއުމަށް ގަދަ އަޅާ މަސައްކަތް ކުރާ އެކަކީ އިސްމާޢީލު އިބްރާހީމްއެވެ. ފެން ލިބުމުގެ ދަތިކަން އޭގެ އެންމެ އިންތިހާއަށް ކުރިމަތިވެ، ކާރިޘީ ދަރަޖައަކަށް ކަންކަން ގޮސްފައި އޮތުމުގެ ސަބަބުން އިސްމާޢީލު މިޞްރާބު ޖެހީ ކަށިކުންނާރު ނުވަތަ ސިދްރު ގަސް އިންދުމާ ދިމާއަށެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން ކަށިކުންނާރަށް ކިޔައި އުޅެނީ ޖުޖޫބޭއެވެ.
ޢިރާޤަކީ މެޑިޓަރޭނިއަންއިން ފަށައިގެން ގަލްފާ ހިސާބަށް، ހުޅެވިހަނދު ބައްޓަމަށް ދެމިގެންދާ ބިމުގެ ދިރުން ތަނަވަސް ސަރަހައްދު ނުވަތަ 'ފަރޓައިލް ކްރެސެންޓް' ބެލްޓުގައި އޮންނަ ޤައުމެކެވެ. އެ ސަރަހައްދުގެ ޤައުމުތަކަކީ، މީގެ އެތައް ހާސް އަހަރެއް ކުރީއްސުރެވެސް ދަނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތަށް މަޝްހޫރު ޤައުމުތަކެކެވެ.
އަދުގެ ހާލަތު ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. މައި 2 ކޯރުގެ ގޮތުގައި އޮތް ދިޖާލާއާއި ފުރާތު ކޯރުގެ މަތީ ކޮޅުގައި ޑޭމް އެޅުމުގެ ސަބަބުން އެ ސަރަހައްދުގެ ޖިއޮގްރަފީއަށް ވަނީ ބަދަލުތަކެއް އައިސްފައެވެ. އޭގެ އިތުރަށް، ވާރޭ ވެހޭ މިންވަރު މަދުވުމާއި، އެތައް އަހަރަކަށް ދިގުލައިގެން ދިޔަ ކުރިމަތިލުންތަކާއި ހަނގުރާމަތަކުގެ ސަބަބުން އިސްމާޢީލު ފަދަ އެތައް ބައެއްގެ އާންމު ދިރިއުޅުމަށް ވަނީ ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކޮށްފައެވެ.
ދަނޑުގައި ފަސްގަނޑު ޖަހަން ހުރެ ވާހަކަދައްކަމުން އިސްމާޢީލު ބުނީ، މެދުއިރުމަތީގެ ޤައުމުތަކުން އެންމެ ފުރަތަމަ ފާހަގަ ކުރެވުނު ސިދްރު ގަސްތަކަކީ، އެ ގަސްތައް ހެއްދުމަށް މާ ގިނައިން ފެން ބޭނުންވާ ގަސްތަކެއް ނޫން ކަމަށެވެ. އަދި ބިމުގެ އަޑިން ނަގާ ލޮނު ފެނަށް ބަރޯސާވެގެންވެސް ސިދްރު ނުވަތަ ކަށިކުންނާރު ގަސް ހެއްދޭ ކަން އޭނާ ފާހަގަ ކުރިއެވެ.
މި ގަހަށް ވާނީ 3 އަހަރު. މޭވާ ލިބޭ، މާލީ ބަދަލުވެސް ލިބޭ. މާނައަކީ، الحمد لله ރުއްދަނޑުތަކަށްވުރެ ގިނައިން ލިބެޔޭ. މީ އާފަލު ޒާތުގެ އެއްޗެއް. ހޯލްސޭލް އަގު އުޅެނީ މަރކެޓް ރޭޓުން ބަލަންޏާ 3-4 ޑޮލަރަށް ކިލޯއެއް. ކަދުރަށް ބަލަންޏާ، ބަރްހީ، އެއީ އެންމެ އަގުބޮޑު ވައްތަރު... އަހަރެން އިއްޔެ ބަރްހީ ކަދުރު ކިލޯއެއް ގަތީ މަރކެޓް ރޭޓުން ގާތްގަނޑަކަށް 2.5 ޑޮލަރަށް.އިސްމާޢީލު އިބްރާހީމް؛ ސިދްރު ދަނޑެއްގެ ވެރިއެއް
2 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ސިދްރު ގަހުން މޭވާ ލިބޭ އިރު، ރުށްދަނޑުތަކުން އެއްޗެއް ލިބޭ ވަރު ވަނީ 5 އަހަރުން ކަންވެސް އިސްމާޢީލު ފާހަގަ ކުރިއެވެ.
އަހަރެން ފަހަރެއްގައިވެސް ކަދުރު ރުކާއި ކަށިކުންނާރު ގަސް އަޅައެއް ނުކިޔަން. މާލީ ގޮތުން ބަލާއިރު، ސިދްރު ގަސް އިންދާ، ފުރަތަމަ އަހަރު ހެދި ގަނޭ، ދެވަނަ އަހަރު މޭވާ އެބަ ލިބޭ، މާލީ ބަދަލު ލިބޭ. ސިދްރު ގަހެއް ގަންނަން ލިބޭނެ ގާތްގަނޑަކަށް 76 ސެންޓަށް. އެކަމަކު ކަދުރު ރުކެއްގެ އަގު އުޅޭނީ މަރކެޓް ރޭޓުން 100 އެއްހާ ޑޮލަރަށް. ސިދްރު ގަހުން 2 ވަނަ އަހަރު މޭވާ ލިބޭ އިރު، ކަދުރު ރުކުން އެއްޗެއް ލިބެން ދެން އެބަ މަޑު ކުރަން މަޖުބޫރުވޭ 5 އަހަރު. އަހަރެން ކީއް ކުރަންވީ ދެން ދުވަސްތަކުގަ؟ އެހެންވެ ސިދްރު ގަސްތައް ހައްދަން ފެށީ. ކަދުރު ދަނޑުތައް ހައްދަން އުޅުމަށްވުރެ މާލީ ބަދަލު ރަނގަޅު ކަމަށް ފެންނާތީ. ކަދުރު ރުއް ނެތެކޭ ނޫން މި ބުނަނީ. އަހަރެން އެބަ ހައްދަން އެވެސް، އެކަމަކު، ކޮންމެވެސް އަހަރަކުވެސް އަހަރެން އެބަ އިންދަން އިތުރު 100 ނޫނީ 200 އެއްހާ ކަށިކުންނާރު ގަސް... އެކަމަކު، ކަދުރު ރުކެއް ނުޖަހަން.އިސްމާޢީލު އިބްރާހީމް؛ ސިދްރު ދަނޑެއްގެ ވެރިއެއް
ރުށްދަނޑުގެ ދަނޑުވެރިކަން ކުރުމަކީ މާ ގިނަ ދުވަހަށް ދެމިގެން ދާ ގޮތަށް ކުރެވޭ ކަމެއް ނޫން ކަމަށް އިސްމާޢީލު ބުނެއެވެ.
ސިދްރު ގަހަށް ލޮނުފެން ދިނަސް މޭވާއަކަށް ބަދަލެއް ނާންނާނެ. ވިއްޔާ ވާނީ ރަނގަޅު. ކަދުރު ރުއްދަނޑުތަކަށް ބަލަންޏާ، މެދުނުކެނޑި ލޮނުފެން ދެވެންޏާ މޭވާ ފޮންޏެއް ނުވާނެ. ހެދެން ވާ ވަރަކަށް ނުވެސް ހެދޭނެ. މަރުވެސް ވެދާނެ. ލޮނުގެ އަސަރު ނެތް ފެން ދީގެން ހައްދާއިރު ލިބޭ ފެންވަރުގެ ކަދުރުވެސް ނުލިބިދާނެ. ޗަކަ ބިމުގަ ހެދޭ ކަހަލަ ކަދުރުގެ ކޮލިޓީވެސް ނުހުރެދާނެ. މިތާ މި އޮންނަނީ ހަމަ ހުސް ވެލިގަނޑު، މިތަނަށް ހަމަ އެއްވަނައަކީ ސިދްރު.އިސްމާޢީލު އިބްރާހީމް؛ ސިދްރު ދަނޑެއްގެ ވެރިއެއް
ޢައްބާސް ޢަލީއަކީ ރުއްދަނޑުތައް ހެއްދުމަށްޓަކައި އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން ބޮޑެތި އިންވެސްޓްމަންޓްތަކެއް ނުވަތަ ވުނަ ކޮށްފައި ވާ މީހެކެވެ. ނަމަވެސް، މިއަދު އޭނާއަށް ޤަބޫލު ކުރަން ޖެހިފައި އޮތީ ހިތި ޙަޤީޤަތެކެވެ. ފެން ލޮނުވުމުގެ ޝިކާރައަކަށް އެ ދަނޑުބިންތައް ވެއްޖެކަމަށް ޤަބޫލު ކުރަން މަޖުބޫރުވެއްޖެއެވެ.
ދަނޑުވެރިންގެ ގިނަ ބަޔަކު ކަދުރު ރުއް ދަނޑުތައް ހައްދަން ފަސްޖެހުނު އެންމެ ބޮޑު ސަބަބަކަށް ވީ ފެން ލޮނުވުން. މާ ބޮޑަށް ފެން ލޮނުވަނީވިއްޔާ، ރުއްތައް ހަލާކުވާނެ. މޭވާ ނުލިބި، ގަސްތައް ހަލާކުވެ، ބިންގަނޑުގެ އަރޯކަން ގެއްލެން ހެދީމަ ގިނަ މީހުން ހަމަ ރުއްދަނޑުވެރިކަން ދޫކޮށްލީ. ބިންގަނޑު ލޮނުވާން ފަށައިފީވިއްޔާ ދެން ވަރަށް އުނދަގޫވާނެ އެކަން ބަދަލު ކުރަން. އޮއެވަރާއެކީ ލޮނުގަނޑު އެބަ ވަދޭތާ. ހަމަ ކުއްލިއަކަށް ސަލާމަތެއް ނުވެވޭނެ އެކަމަކުން. ވަރަށް ދިގު މުއްދަތެއް ނަގާނެ އެކަމުން އަރައިގަންނަން. މިކަމާ ހެދި ކަދުރު ރުކުގެ އުފެއްދުންތެރިކަމަށް ނޭދެވޭ އަސަރު ކުރޭ. ރުކުގެ ބައްޓަންވެސް ބަދަލުވޭ. މޭވާގެ ފެންވަރަށްވެސް އަސަރު ފޯރާ، ޢަދަދަށްވެސް.ޢައްބާސް ޢަލީ؛ ކަދުރު ދަނޑެއްގެ ވެރިއެއް
ދަންޖައްސާ އަވަހާރަކޮށްލާފައި ވާ ޢިރާޤުގެ ކުރީގެ ރައީސް ސައްދާމް ހުސެއިން، 1990 ވަނަ އަހަރު ކުވައިތަށް އަރައިގަތުމުން ފެށިގެން، 2003 ވަނަ އަހަރު އެމެރިކާ އިސްވެ އޮވެ އޭނާގެ ވެރިކަން ވައްޓާލުމަށް ޢިރާޤު ހިފުމާއި، އައިސިސްގެ ހަނގުރާމަވެރިން ހިންގި އަނިޔާވެރިކަމުން ހަފުސްވި ޤައުމާއި، ސުންނާފަތިވި އިޤްތިޞާދު ނެގެހެއްޓުމަށް ޢިރާޤުން މިހާރުވެސް ދަނީ ގަދަ އަޅާ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. އެފަދަ ހާލެއްގައި ވަނިކޮށް، ފެނުގެ ދަތިކަން ކުރިމަތިވުމަކީ ދަނޑުވެރިންގެ ވިޔަފާރިއަށް ކުރިމަތިވި އިތުރު ގޮންޖެހުމެކެވެ.
