ޣައްޒާ ކޮންޓްރޯލް ކުރަމުންދާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ ވަސް، މި ދުނިޔެއިން ފޮހެލާނެކަމަށް ބުނެ، އޮކްޓޯބަރ 7 ވަނަ ދުވަހު، ނިރުބަވެރި ޔަހޫދީން ހިންގަން ފެށި ގަތުލުއާންމަކީ ހަމައެކަނި ޣައްޒާ ނުވަތަ ފަލަސްޠީނުގެ ސަރަޙައްދީ އިމުގެތެރޭގައި ހިނގާ ކަމަކަށް ނުވާނެކަމަށް އެތައް ބަޔަކު ދިޔައީ އިންޒާރު ކުރަމުންނެވެ. ބޮމާއި، ބަޑިއާއި މިސައިލްތަކާއި އެނޫންވެސް އަސްކަރީ އާލާތްތަކުން ދޭ ހަމަލަތައް އަމާޒުނުވިނަމަވެސް، ޣައްޒާގައި އިޒްރޭލުގައި ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާގެ އަސަރު، މިއަދު މި އޮތީ މުޅި ދުނިޔެއަށްވެސް ކުރިމަތިވެފައެވެ.

ދައްކަން މި އުޅެނީ ޣައްޒާގެ ދިފާޢުގައި އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ތެދުވަން ކެރުނު ހަމައެކަނި ޢަރަބި ގައުމު ކަމަށްވާ ޔަމަނުގެ ވާހަކައެވެ. ޔަމަނުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ޙޫޘީ ހަނގުރާމަވެރިންގެ ހަމަލަތައް، އިޒްރޭލުގެ ކަނޑު އުޅަނދުފަހަރަށާއި، އިޒްރޭލަށް ހަތިޔާރު ހިފައިގެން ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރަށް އަމާޒުކުރަން ފެށުމާއެކު، ބައިނަލްއަޤުވާމީ ކަނޑުދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމަށް އަރަމުންދާ ލޮޅުންތަކުގެ ވާހަކައެވެ. އެއީ މާ ދުރުގައި ހިނގާ ކަމެކޭ ބުނެ، ބޮޑު ވަރިހަމައަށް ދޫކޮށްލައިގެން ތިބެވޭކަށް ނެތެވެ. ޖެހިގެން ހުރި ކަންމަތީ ފިހާރައިގެ އަގު ލިސްޓުން އެ ކަން ފެންނާކަށް މާ ގިނަ ވަގުތެއް ނުނަގާނެއެވެ.

ރެޑް ސީ ނުވަތަ ބަޙްރުލް އަޙްމަރު ސަރަޙައްދުން ދަތުރުކުރާ ބައެއް ބޯޓުފަހަރަށް ޔަމަނުގެ ޙޫޘީ ހަނގުރާމަވެރިން ހަމަލަދޭން ފެށުމާއެކު، ވިޔަފާރި އުސޫލުން ކަނޑުމަގުން މުދާ އުފުލާ ބައެއް ކުންފުނިތަކުން ވަނީ އެ ކުންފުނިތަކުގެ އުޅަނދުފަހަރު ދަތުރުކުރާ ރާސްތާއަށް ބަދަލު ގެނެސްފައެވެ. މިޞްރުގެ ސުއޭޒް ކަނޑުއޮޅި ހުރަސްކޮށް، އުތުރާއި މެޑިޓަރޭނިއަން ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދު ގުޅައިދޭ ކަނޑުއޮޅިން ދަތުރުނުކޮށް ވާނެ ގޮތެއް ހެދުމަށް ޝިޕިންގ ކުންފުނިތަކުން ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވަނީ ކުންފުނިތަކުން ދަތުރަށް ކުރަންޖެހޭ ޚަރަދު ބޮޑުވުމެވެ. އަދި ދަތުރަށް ހިނގާ ވަގުތުވެސް އިތުރުވުމެވެ. ތެލުގެ އަގުތައް މިހާރުވެސް އޮތީ އުފުލިފައެވެ. ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން، ކަނޑު އުޅަނދުފަހަރުން ނަގާ އިންޝުއަރެންސް ފީވެސް ވަނީ ބޮޑުކޮށްފައެވެ. ޚަރަދުގެ މައްޗަށް ޚަރަދެވެ. ރިހިރިހި އޮތް ފައި މައްޗަށް، ފޮއިވެސް ވެއްޓުނީއެވެ.

192 ކިލޯމީޓަރުގެ ސުއޭޒް ކަނޑުއޮޅިއަކީ އޭޝިއާއާއި ވިލާތު ބައްރާ ދެމެދު އެންމެ ހަލުވިކޮށް، ކަނޑުމަގުން ދަތުރު ކުރެވެން އޮތް މަގެވެ. މި ނެރަކީ ދުނިޔޭގެ ތެލުގެ ވިޔަފާރިއަށް ބަލާއިރު، ޖިއޮގްރަފީ ގޮތުން އެންމެ ޙައްސާސް 7 ސަރަޙައްދުގެ ތެރެއިން އެއް ސަރަޙައްދެވެ. ކަނޑުއޮޅި ބެދުމާއި، ކަނޑުފޭރޭ މުޖުރިމުންގެ ހަމަލަތައް އެންމެ ގަދައަށް އަމާޒުވާ އެއް ސަރަޙައްދެވެ. ނިމިގެން މިދާ 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ 6 މަސްދުވަހަށް ބަލާއިރު އެކަނިވެސް، ސުއޭޒް ކަނޑުއޮޅިން ދުވާލެއްގެ މައްޗަށް، ގާތްގަނޑަކަށް 9.2 މިލިއަން ފީފާގެ ތެޔޮ ވަނީ އުފުލާފައެވެ. އެއީ ދުނިޔޭޣެ ޑިމާންޑަށް ބަލާއިރު ގާތްގަނޑަކަށް 9 ޕަސެންޓް ހިއްސާއެވެ. ރައްކާތެރި މިންގަނޑަށް ހޫނު މަޑުކޮށް، ދިޔާ މާއްދާއަށް ބަދަލު ކޮށްފައިވާ ޤުދުރަތީ ގޭސް ނުވަތަ އެލްއެންޖީ އިމްޕޯޓްސްގެ 4 ޕަސެންޓް މިއަހަރު ހުރަސްކުރީވެސް ސުއޭޒް ނެރުންނެވެ. އެއީ ގާތްގަނޑަކަށް 391 މިލިއަން މެޓްރިކް ޓަނެވެ.

ކަނޑު އުޅަނދުފަހަރު ގެންގުޅޭ ފަރާތްތަކުން ޓޯލް ފީގެގޮތުގައި ދައްކާ ފައިސާއަކީ މިޞްރުގެ އިޤްތިޞާދަށް މުހިންމު މަސްދަރެކެވެ. މިދިޔަ އަހަރުގެ ޖޫން މަހުން މި އަހަރުގެ ޖޫން 30 ވަނަ ދުވަހާ ހަމައަށް، ފާއިތުވި އަހަރު ދުވަހު ޓޯލް ފީގެ ގޮތުގައި މިޞްރުގެ އިޤްތިޞާދަށް އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި 9.4 ބިލިއަން ޑޮލަރު ވަދެފައިވެއެވެ. އެއީ ރެކޯޑެކެވެ.

އެންމެ ފުލް ކެޕޭސިޓީއަށް ބަރުކޮށްގެން ދަތުރުކުރާ ޓޭންކަރުތަކަށް ބަލާއިރު، މުޅި ދުނިޔޭގެ ޓޭންކަރު ފްލީޓުގެ 60 ޕަސެންޓަށް ޚިދުމަތް ދިނުމުގެ ޤާބިލުކަން ސުއޭޒް ކެނަލަށް ލިބިގެންވެއެވެ. މުދާ ބަރުކޮށްގެން ދަތުރުކުރާ ކަނޑު އުޅަނދުފަހަރުގެ 90 ޕަސެންޓަށް ޚިދުމަތް ދެވެއެވެ. ކޮންޓޭނަރު އުފުލާ ބޯޓުފަހަރާއި، ކާރު އުފުލާ ބޯޓުފަހަރުގެ އިތުރުން އާންމު ކާގޯ އުފުލާ އުޅަނދުތައްވެސް އެ ނެރުން ދަތުރުކުރެއެވެ.

ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާއިން، ސާފުނުކުރާ ތެޔޮ ބަރުކޮށްގެން ރޮޓަރޑެމްއަށް ސުއޭޒް ކެނަލް ހުރަސްކޮށް ކުރާ ދަތުރުގެ ރާސްތާއަކީ 6436 ނޯޓިކަލް މޭލެވެ. ނަމަވެސް، އެ ކަނޑުއޮޅިން ހުރަސް ނުކޮށް، އެފްރިކާ ވަށާލާފައި ދާންވެއްޖެނަމަ ދަތުރުގެ ރާސްތާއަކީ 11169 ނޯޓިކަލް މޭލެވެ. އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތަށް އުފުލަންޖެހޭ ޚަރަދު އިތުރުވެ، ވަގުތުވެސް އިތުރުވެއެވެ.

މެދުއިރުމަތީގައި ހަމަނުޖެހުންތައް ގަދަވަމުން ދާއިރު، ސުއޭޒް ކެނަލުގެ އަދުގެ ޙާލަތަށް ބަލައިލުން މުހިންމެވެ. ސުއޭޒް ކެނަލް އޮތޯރިޓީ (އެސްސީއޭ)އިން ޑިސެމްބަރު 17 ވަނަ ދުވަހު ހާމަކޮށްފައި ވާގޮތުގައި، ނޮވެމްބަރ 19 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން 55 އުޅަނދެއް ވަނީ އެ ކަނޑުއޮޅިން ހުރަސް ނުކޮށް، ކޭޕް އޮފް ގުޑް ހޯޕުން ދަތުރުކޮށްފައެވެ. އެ މުއްދަތުގައި ސުއޭޒް ކަނޑުއޮޅި ހުރަސްކުރީ 2128 އުޅަނދެވެ.

ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ކޮންޓޭނަރު އުފުލާ ކުންފުނި ކަމަށްވާ އެމްއެސްސީ ހިމެނޭހެން، މުދާ އުފުލާ ބޮޑު 2 ކުންފުންޏަކުން މިދިޔަ ހޮނިހިރު ދުވަހު ވަނީ، ސުއޭޒް ކަނޑުއޮޅިން ދަތުރު ނުކުރާނެކަން އިޢުލާންކޮށްފައެވެ. ސަބަބަކީ، ޙޫޘީ ހަނގުރާމަވެރިންގެ ހަމަލަތައް ވަރުގަދަކޮށްފައި އޮތް އޮތުން ކަމަށް ބުނެއެވެ.

އެސްސީއޭގެ ޗެއަރމަން، އުސާމާ ރާބީ ވިދާޅުވިގޮތުގައި، ޑިސެމްބަރ 17 ވަނަ ދުވަހު، ސުއޭޒް ކަނޑުއޮޅިން 77 ބޯޓު ހުރަސްކުރިއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ދަތުރުގެ ރާސްތާ ބަދަލުކުރާނެކަން އިޢުލާންކޮށްފައިވާ ކުންފުނިތަކުގެ ބޯޓުފަހަރުވެސް ހިމެނޭކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި އެއީ ކުންފުނިތަކުން އިޢުލާން ނެރުމުގެ ކުރިން ރެޑް ސީ ސަރަޙައްދަށް ވަދެފައިވާ ބޯޓުފަހަރުކަން ވެސް ޗެއަރމަން ވަނީ ފާހަގަކުރައްވާފައެވެ.

ދުނިޔޭގެ ތެލުގެ ޞިނާޢަތުގައި އެންމެ ކުރީގައި އޮތް އެއް ކުންފުނި ކަމަށްވާ ބީޕީންވެސް ޑިސެމްބަރ 18 ވަނަ ދުވަހު ވަނީ، ރެޑް ސީ ސަރަޙައްދުން ކުރާ ހުރިހާ ޓްރާންސިޓް ދަތުރެއް ވަގުތީގޮތުން މަޑުޖައްސާލާނެކަން އިޢުލާންކޮށްފައެވެ.

ކަން މިހެން އޮތްއިރު، ހުރިހާ ތަކުލީފެއް އޮތީ އާންމު ރައްޔިތު މީހާއަށެވެ. ސުއޭޒް ކަނޑުއޮޅީގެ ދަތުރުތަކަށް ބުރޫއަރައިފިނަމަ މުދަލުގެ އަގު އުފުލިގެންދާނެކަމުގެ އިންޒާރު، ވިޔަފާރި ލޮޖިސްޓިކާބެހޭ އދ.ގެ އިސްވެރިޔާ ޖޭން ހޮވްމަން ވަނީ ދެއްވާފައެވެ. ކަނޑުމަގުން ކޮންޓޭނަރު އުފުލާ ރޭޓުތައް މިހާރުވެސް ވަނީ، އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނުއުފުލޭހާ މައްޗަށް އުފުލިފައިކަން ހޮވްމަން ވަނީ ފާހަގަކުރައްވާފައެވެ.

ދުނިޔޭގެ އިރާއި ހުޅަނގު ބިއް ގުޅުވައިދޭ ސުއޭޒް ކެނަލަކީ، މުޅި ދުނިޔެއަށް ބެލިނަމަވެސް، އެންމެ ކާރޫބާރޫ ބޮޑު ކަނޑުއޮޅިއެވެ.