ގައިން ގަޔަށް ނާރާ ބަލިތައް ކޮންޓްރޯލްކޮށް ބަލިތައް ގިނަވާން ދިމާވާ ހިރާސްތަކުން ރައްކާތެރިވުމާއި ސިއްހީ ދުޅަހެޔޮކަން އިތުރުކުރުމަށް، އެޗްޕީއޭއާއި ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމްއިއްޔާ ގުޅިގެން " އޯލް ހޭންޑްސް އޮން ޑެކް" އެންސީޑީ އެޑްވޮކަސީ ފޯރަމްގެ ނަމުގައި 2 ދުވަހުގެ ބައްދަލުވުމެއް ބާއްވައިފިއެވެ.
އޯގަސްޓް 15 އިން 16 އަށް މާލޭގައި ބޭއްވުނު މި ބައްދަލުވުން ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައިވަނީ ސަރުކާރުގެ އެކި މުއައްސަސާތަކުންނާއި އަމިއްލަ ޖަމްއިއްޔާ ޖަމާއަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
މި ބައްދަލުވުމުގައި، ގައިން ގަޔަށް ނާރާ ބަލިތައް އިތުރުވާތީ އެކަމުން ރައްކާތެރިވުމަށާއި ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ މަސައްކަތްތަކާ ގުޅޭގޮތުން މަޝްވަރާ ކުރެވުނެވެ. މީގެ އިތުރުން ގައިންގަޔަށް ނާރާ ބަލިތަކުން ރައްކާތެރިވުމަށް އެކުލަވާލެވިފައިވާ ނޭޝަނަލް މަލްޓިސެކްޓޯރަލް އެކްޝަން ޕްލޭން ތަންފީޒުކުރުމާބެހޭ މަޝްވަރާތައް ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައިވެއެވެ.
މި ބައްދަލުވުން ނިންމުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ވާހަކަފުޅުދައްކަވަމުން ހެލްތު މިނިސްޓްރީގެ ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރު އަހުމަދު އާދިލް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، މިކަމަށް ސަރުކާރުގެ ފުރިހަމަ އެއްބާރުލުން ލިބިގެން ދާނެކަމުގެ ޔަގީންކަން ދެއްވަމުން މި މަސައްކަތަށް ސަރުކާރުން ދެއްވާ އަހައްމިއްޔަތުކަން ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.
މި ފޯރަމްގެ ބޭނުމަކީ، ރާއްޖޭގައި ގައިން ގަޔަށް ނާރާ ބަލިތައް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގައި 2030އާ ހަމައަށް ހާސިލުކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ލަނޑުދަނޑިތައް ހާސިލުކުރުމަށް، ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކާއ، މަދަނީ ޖަމްއިއްޔާތައް، އަދި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކާ ގުޅިގެން އެކުގައި މަސައްކަތްކުރާނެ ގޮތްތަކެއް ކަނޑައެޅުން ކަމަށް ހެލްތު ޕްރޮޓެކްޝަން އެޖެންސީ (އެޗްޕީއޭ)އިން ބުނެއެވެ.
މި ފޯރަމްގައި ބައިވެރިން ވަނީ، އެންމެން ގުޅިގެން ގައިންގަޔަށް ނާރާ ބައްޔަށް އާއްމުން ހޭލުންތެރިކުރުމަށް ކުރާނެ މަސައްކަތްތަކާމެދު މަޝްވަރާކޮށް، ނޭޝަނަލް މަލްޓިސެކްޓޯރަލް އެކްޝަން ޕްލޭންގައި ވާ ކަންތައްތައް ތަންފީޒުކުރުމަށް ފޯރަމްގެ ބައިވެރިން އެހީތެރިވެދެއްވާނެ ކަމަށް އެއްބަސްވެފައެވެ. އަދި މި މަސައްކަތް ތަންފީޒުކުރުމުގައި ކުރިމަތިވެދާނެ ގޮންޖެހުންތަކާއ،ި އަދި އެކަންކަމުން އަރައިގަތުމަށް ކަންކަން ކުރާނެ ގޮތާމެދު ވެސް ވަނީ މަޝްވަރާކޮށްފައެވެ. ގައިންގަޔަށް ނާރާ ބަލިތައް ރާއްޖޭގައި އިތުރުވެފައިވާ މިންވަރަށް ބަލާއިރު، ތަފާސް ހިސާބުތަކުން ފެންނަގޮތުގައި އަހަރެއްގެ މައްޗަށް މަރުވާ މީހުންގެ ނިސްބަތުން ގާތްގަޑަކަށް 85 އިންސައްތަ މީހުން މަރުވަނީ ގައިން ގަޔަށް ނާރާ ބަލިތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ.
އެޗްޕީއޭއިން ބުނީ ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްގީގެ އެއް ލަނޑުދަނޑި ކަމުގައިވާ ގައިން ގަޔަށް ނާރާ ބަލިތަކުގެ ސަބަބުން މަރުވާމީހުންގެ ނިސްބަތް ތިންބައިކުޅަ އެއްބަޔަށް، 2030 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރިން މަދުކުރުން ހިމެނޭ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް މި ލަނޑުދަނޑި ހާސިލްކުރުމުގައި ދިމާވެފައިވާ އެންމެބޮޑު އެއް ގޮންޖެހުން ގުޅިފައިވަނީ ދިވެހިންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއާ ކަމަށް އެޗްޕީއޭއިން ބުނެއެވެ.
2020-2021ގައި ރާއްޖޭގައި ހަދާފައިވާ ސްޓެޕްސް ސަރވޭގެ ނަތީޖާ ދައްކާގޮތުން:
- ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ 25.7 އިންސައްތަ (ކޮންމެ 4 މީހަކުން 1 ) ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 7.6 އިންސައްތަ މީހުންނަކީ އަންހެނުންނެވެ. އަދި 35.6 އިންސައްތަ މީހުންނަކީ ފިރިހެނުންނެވެ. ސަރވޭއިން ލިބުނު މަޢުލޫމާތަށް ބަލާއިރު، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރަން ފަށާ އެންމެ ހަގު އުމުރަކީ 8 އަހަރެވެ.
- ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ 80 އިންސައްތަ މީހުން (ކޮންމެ 5 މީހުންގެ ތެރެއިން 4 މީހުން) ދުފައެވެ. މީގެ ތެރެއިން ކޮންމެ 2 މީހަކުން އެކަކު (56.2 އިންސައްތަ) މީހުންނަކީ ކޮންމެ ދުވަހަކު ދުފާ މީހުންނެވެ.
- ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ކޮންމެ 5 މީހަކުން 2 މީހުން ލޮނު ހިމެނޭ ސޯސް، ކެއުމުގައި ބޭނުން ކުރެއެވެ. އަދި ކޮންމެ 5 މީހަކުން އެކަކު (20 އިންސައްތަ) މީހުން ކެއުމުގައި އިތުރަށް ލޮނު އަޅައެވެ.
- ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ 54 އިންސައްތަ މީހުން ލޮނު ގިނައިން ހުންނަ ޕްރޮސެސްޑް ކާނާ ކައެވެ.
- ދުވާލަކު 2-3 ސަރވިން މޭވާ ކާން ޖެހޭއިރު ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ކޮންމެ 10 މީހަކުން 6 މީހަކު ކަނީ މޭވާގެ އެންމެ ސަރވިންއެކެވެ.
- ދުވާލަކު ކެއުމުގައި 2-5 ސަރވިން ތަރުކާރީ ކާން ޖެހޭއިރު 85.2 އިންސައްތަ މީހުން ކަނީ އެންމެ ސަރވިންއެވެ.
- ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ 65 އިންސައްތަ މީހުން، ކަސްރަތު ލިބޭ (މެދުމިނުގެ ކަސްރަތު) ކޮންމެވެސް ހަރަކާތެއްގައި ބައިވެރިވެއެވެ.
- އާބާދީގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުންނަކީ (52.1 އިންސައްތަ) ސިއްހީގޮތުން ބަލާއިރު އިސްކޮޅާ އެކަށީގެންނުވާ ވަރަށް ބަރު ނުވަތަ ފަލަ މީހުންނެވެ. މީގެ ތެރެއިން 46.3 އިންސައްތަ މީހުންނަކީ ފިރިހެނުންނެވެ. 58.8 އިންސައްތައަކީ އަންހެނުންނެވެ. ފިރިހެނުންގެ 10 އިންސައްތަ އަދި އަންހެނުންގެ 20 އިންސައްތަ މީހުންނަކީ ސިއްހީ މިންގަނޑުން ބަލާއިރު އާދަޔާ ޚިލާފަށް ބަރު ނުވަތަ ފަލަ މީހުންނެވެ.
