މިޒަމާނުގައި ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮތުން، ސީދާ ގައުމުތައް ބައްދަލުވެ ވާދަކުރާ މައިދާނަކީ ނުވަތަ ދަނޑަކީ ކުޅިވަރުގެ ދަނޑެވެ.
ވީމާ، ގައުމީ ގޮތުންނާއި ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮތުން ކުޅިވަރަށް ދެވިފައިވަނީ މަތިވެރި ދަރަޖައެކެވެ. އަދި ހަށިގަނޑަށް ބޭނުންވާ ކަސްރަތުގެ ހަރަކާތްތަކަކަށްވުމުގެ އިތުރުން، ކުޅިވަރުގެ ސަބަބުން ޒުވާނުންގެ ޖޯޝްވަރުގަދަވުމާއި، އެކުވެރިކަމުގެ މަތިވެރިސިފަވެސް އިތުރުވެއެވެ.
ރާއްޖެއަށް ފުޓުބޯޅައާއި ބައިނަލްއަގުވާމީ ކުޅިވަރުތައް ތައާރަފުވާން ފެށީ ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ 1945ގައި ބޮޑުހަނގުރާމަ ނިމި، ހަނގުރާމައިގެވިލާގަނޑެއްގެ ދަށުން، ދިވެހިރާއްޖެ ސަލާމަތްވުމުންނެވެ.
ރާއްޖޭގައި ރަށްވެހިކަމާއި ތަހުޒީބާއި އިޖުތިމާއީ ގައުމީ އަދި ބައިނަލްއަގުވާމީ ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ. ކުރިކެޓު ފިޔަވައި ބައިނަލްއަގުވާމީ ކުޅިވަރުތައް ރާއްޖެއަށް ތައާރަފުވުމުގެ ތެރެއިންނެވެ. (ކުރިކެޓު ރާއްޖެއަށް ތައާރަފުވީ 1800ގެ އަހަރުތަކުގައެވެ.)
ސިލޯނުގެ ތަޖުރިބާކާރުގެ މާހިރެއް ކަމުގައިވި، މައިކަލް ޑިސިލްވާ އިރުޝާދުގެ ދަށުން ރާއްޖެއަށް ފުޓުބޯޅަ ތައާރަފުވެ ފުރަތަމަ މުބާރާތް އޮތީ 1946ގައެވެ. މިމުބާރާތް އޮތީ ސަރުކާރުގެ އޮފީސްތަކުންވާދަކުރި މުބާރާތެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އޭގެފަހުން 1948ގައި މާލޭގެ އަވަށު ކުލަބުތައް އުފެދި އަވަށު ކުލަބުތަކުން ވާދަކުރި ފުޓުބޯޅަ މުބާރާތްތައްވެސް އަމީނީ ދައުރުގައި ބޭއްވުނެވެ. އަދި މާލޭގެ 4 އަވަށަށް 4 ދަނޑު ތައްޔާރުކުރެވުނެވެ. ގައުމީ ދަނޑެއް ހިމެނޭގޮތުން 5 ދަނޑު، ކުޅިވަރު ދަނޑުތަކުގެ ގޮތުގައި އަމީނީ ދައުރު ނިމުނުއިރު މާލޭގައި އޮތެވެ.
ވީމާ، ފުޓުބޯޅަައިގެ 75 އަހަރުވީ އަލިމަސްޔޫބީލުގެ ތާރީޚީ އަހަރީ ގައުމީ މުނާސަބަތު 2021ގައި ފާއިތުވެދިޔައީއެވެ. ގައުމީގޮތުން ފާހަގަ ނުކުރެވިއެވެ. މިއަހަރު 2023 މިއީ 1948ގައި، ރާއްޖޭގައި ފެށުނު ކުލަބު ފުޓުބޯޅައިގެ ފުޓުބޯޅަައިގެ 75 އަހަރުގެ އަލިމަސްޔޫބީލުގެ ތާރީޚީ އަހަރީ ގައުމީ މުނާސަބަތުގެ އަހަރެވެ!
ބައިނަލްއަގުވާމީ މައިދާނުގައި ކުޅިވަރުގެ ދަނޑުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އެންމެ ފުރަތަމަ ތަމުސީލުވިތާ މިއަހަރު 2023 މިޢި 50 އަހަރުފުރޭ ރަންޔޫބީލު މުނާސަބަތުގެ އަހަރެވެ. ރާއްޖެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ ބައިވެރިވި ބައިނަލްއަގުވާމީ ކުޅިވަރު މުބާރާތަކީ، އޮގަސްޓު 1973ގައި، ޗައިނާގެ ވެރިރަށް ބެއިޖިންގުގައި ބޭއްވުނު، "އޭޝިޔަން އެފުރިކަން ލެޓިން އެމެރިކަން ޓޭބަލް ޓެނިސް ފުރެންޑުޝިޕު އިންޓަރނޭޝަނަލް ޓޯނަމަންޓު"އެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގައުމީ ތާރީޚީ ފަޚުރުވެރި މިމުބާރާތުގެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުޅިވަރުގެ ޓީމުގެ ވެރިޔަކަށް ހުންނެވީ މިދިޔަ ހަފުތާގައި އަވަހާރަވި އޮނަރަބްލް ޢަބްދުﷲ ޖަމީލު ނޢޢވ (ރަޙިމަހުﷲ)އެވެ!
ވީމާ، އެމަނިކުފާނުގެ އަގުހުރި ގައުމީ ޚިދުމަތްތަކުގެ މި "ރަން ސަފުހާ" މި ރަންޔޫބީލު މުނާސަބަތުގައި ރަން އަކުރުން ފާހަގަކުރެވެއެވެ!
"ކުޅިވަރަކީ، ޒުވާނުންގައި އެކުވެރިކަން އުފެއްދުމުގެ އެންމެވަރުގަދަ އެއްބާރެވެ. ގައުމިއްޔަތަކީ، އެބައިމީހުންގެ ރޫހު އެއިން ދިރުވަންވީ އަގުހުރިޖައުހަރެވެ. މިދެބައި އެކުވެގެން އުފައްދާނީ ގައުމުގެ މުސްތަގުބަލުގެ ބާއްޖަވެރިކަމެވެ. ގައުމުގައި ކުޅިވަރުގެ މަގާމަކީ އެކުވެރިކަމާއި ފުރިހަަމަ ތަރުބިއްޔަތެއްގެ މަތިވެރި މަގާމެވެ. އޭގެސަބަބުން އިއްތިހާދެއްގެ ހުރިހާ މޮޅުސިފަތަކެއް އެބައެއްގައި އަށަގަންނަމުންއަންނާނެއެވެ.
ޒުވާނުންގެ ހިތްތައް އެކުވެރިވުމުގެ ސަަބަބުން ހަރަކާތްތަކުގައި އެއުފައްދާ ހަލުވިކަމާއި އެއްބާރުލުމުގެ އަމާޒަކީ އުފެދޭ އިޚުލާސްތެރި ލޯތްބެވެ. އިންސާނިއްޔަތުކަމުގެ މުޅިޝަރަފު ހޯދުމަށް ގަދައަޅާ ވަރުގަދަ ލޯތްބެވެ. ޝައްކެއްނެތެވެ. ގައުމުގެ މުސްތަގުބަލަކީ ޒުވާނުންގެމެދުގައި އުފެދެމުންދާ ދިރުމުގެ ހަރަކާތްތަކެވެ. އެކަމުގެ ރޫހަކީ އެކުވެރިކަމުގެ ފިލާވަޅުތަކެއް ކަމުގައި ހިމެނޭ މަތިވެރި ކުޅިވަރެވެ."
އަލްއުސްތާޛު އިބްރާހީމް ޝިހާބު 26 ޖުލައި 1974ގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ލިޔުއްވުމެއްގައިވެއެވެ.