އެތައް އަހަރެއްގެ ހަނގުރާމައަށް ފަހު ސޫރިޔާގެ ރައްޔިތުން މިހާރު ދަނީ، އިހު އުޅުނު އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ އާދަތައް އިޔާދަ ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ނަމަވެސް، ދުނިޔެ ސިއްސުވާލި ވަރުގަދަ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތުގެ ވަކިތަކުން ސަލާމަތްވެ، ހިންދެމި ނުލެވި އުޅެނިކޮށް، މުޅި ދުނިޔެ އިނދަޖައްސާލި ކޮރޯނާވައިރަސް ޑިޒީޒް (ކޮވިޑް-19) ގެ ބަލިމަޑުކަން ވަކި ހިއްޕާލިއެވެ. މިވަރުން އަދި ކާރިސާގެ ލިސްޓު ނިމުނީކީ ނޫނެވެ.

ސޫރިޔާއަށް މިއަދު ވަނީ، މޫސުމީ ނޭދެވޭ ބަދަލުތަކުގެ އަސަރުތަކާވެސް ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައެވެ. ހަނގުރާމައަށްފަހު ދިރިއުޅުން އަލުން ކޮޅަށް ޖެހުމުގެ ފޮނި އުއްމީދުގައި ތިބި ސޫރިޔާގެ ޕިސްޓާޝިއޯ ދަނޑުވެރިންގެ އަމާޒަށް ވާސިލުވުމަށް މިއަދު ކުރިމަތި ވެފައި ވާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ހުރަހަކީވެސް މޫސުމީ ނޭދެވޭ ބަދަލުތަކުގެ ހިތްދަތި އަސަރުތައް ކަން، ހަނދާން ނައްތާލެވޭކަށް ނެތެވެ.

ބިލަމަގުމާ ކުލަ ނުވަތަ މެރޫން ކުލައަކަށް ދާ ކޯނިކޯންޏަށް އަޅާފައި އޮންނަ ޕިސްޓާޝިއޯ ނަޓް ބިނުމުގެ މަސައްކަތް ސޫރިޔާގައި އާންމުކޮށް ކުރިއަށް ގެންދަނީ ހޫނު މޫސުމުގެ ދުވަސްވަރުގައެވެ. ޕިސްޓާޝިއޯ ގަހަކީ ސޫރިޔާގައި ސިފަ ކުރާ ގޮތުން ނަމަ، "ފަޤީރު ބިމެއްގައި ހުރި ރަން ގަހެވެ". އެގަސް މިގޮތަސް ސިފަ ކުރެވެނީ ސަބަބެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ. އެއީ މެދުއިރުމަތީގެ އެހެން ޤައުމުތަކާއި ވިލާތަށް ޕިސްޓާޝިއޯ ވިއްކައިގެން ލިބޭ ތަނަވަސް އާމްދަނީގެ ރަމްޒެއްގެ ގޮތުން ސިފަ ކުރާ ގޮތެކެވެ.

ނަމަވެސް، މިއަދު މި ޙަޤީޤަތް ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. ސޫރިޔާގެ ހުޅަނގު-އުތުރު މާން އަވަށުގައި ޕިސްޓާޝިއޯ ދަނޑުވެރިކަން ކުރާ ނާއިފު އިބްރާހީމް ބުނާ ގޮތުގައި، މިއަދު ސޫރިޔާގައި ބިންނަން ލިބޭ ޕިސްޓާޝިއޯގެ އަދަދު މަދުވެއްޖެއެވެ. ދަނޑުވެރިންނަށް މިހާރު ބިންނަން ލިބެނީ، ހަނގުރާމައިގެ ކުރިން ބިން ވަރާ އަޅާ ބަލާއިރު، އޭގެ 4 ބައިކުޅަ 1 ބައި ހާ ޕިސްޓާޝިއޯ ކަމަށް އޭނާ ބުނެއެވެ.

ނާއިފް އިބްރާހީމް އާއި އޭނާގެ އާއިލާ، އެ ސަރަހައްދު ދޫކޮށް ދިޔައީ 2011 ވަނަ ސޫރިޔާގައި ކުރަން ފެށި ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނަކަށް އެ ތަން ބަދަލުވުމުންނެވެ. އެނބުރި އެ ފަސްގަނޑަށް ދިޔައީ ސަރުކާރަށް އެއްބާރުލުން ދޭ ފައުޖުތަކުން، އިދިކޮޅު ހަނގުރާމަވެރިން ފައްސާލުމުން، 2019 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ.

އެ ފަސްގަނޑަށް އެނބުރި ދިޔައިރު ކަމަކު ދާކަށް ނެތެވެ. ޕިސްޓާޝިއޯ ގަސްތައް ވަނީ "ތަޅާ ތިރިކޮށްފަ"އެވެ. އަންދާލާފައެވެ. އާ ގަސްތަކެއް އިންދައިގެން، ޕިސްޓާޝިއޯގެ ރަހަ ބަލާލަން ލިބުމާ ދެމެދު އަދި 12 ވަރަކަށް އަހަރު ހޭދަވާނެއެވެ.

ނާއިފް އިބްރާހީމްގެ ޕިސްޓާޝިއޯ ދަނޑުން ކާމިޔާބު ކަމާއެކު އެއްޗެއް ލިބެން އަދި ވަކިން ގިނަ ދުވަސް ނަގާނެއެވެ. ދަނޑުބިންތައް ކޮޅަށް ޖެހުމަށް ކުރަން ޖެހޭ މަސައްކަތަށް، މޫސުމީ ނޭދެވޭ ބަދަލުތަކުގެ އަސަރު ފޯރަމުންދާކަން އޭނާ ވަނީ ފާހަގަ ކޮށްފައެވެ.

ފާއިތުވީ 70 އަހަރުވެސް ކުރިމަތި ނުވާ ފަދަ އިންތިހާ ހަނަފަސްކަމާ ސޫރިޔާއަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހުނީ 2021 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އިންޓަރނޭޝަނަލް ރެސްކިއު ކޮމިޓީއިން ބުނާ ގޮތުގައި، ސޫރިޔާގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ހައްދަމުން ދިޔަ ދަނޑުބިންތަކަށް އެ ކަމުގެ ނޭދެވޭ އަސަރު ވަނީ ފޯރާފައެވެ.

ނާއިފް އިބްރާހީމް ލަފާ ކުރާ ގޮތުގައި، މީގެ ކުރީ އަހަރުތަކާ އަޅާ ބަލާއިރު އޭނާގެ ދަނޑުބިންތަކަށް ވާރޭ ވެހުނު މިންވަރު ވަނީ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މަދުވެފައެވެ. ނަމަވެސް ތެލުގެ އަގު ބޮޑުވުމުގެ ސަބަބުން، ޕަމްޕް ކޮށްގެން ދަނޑުތަކަށް ފެން ދެވޭހާ ތަނަވަސްކަމެއް އެނާގެ އަތަކު ނެތެވެ.

ދަނޑުތަކަށް އިތުރު ފުރިހަމަކަމާއި މުއްސަނދިކަން ގެނެސްދޭނެ ގަހުކާނާގެ ބާވަތްތަކާއި، ބިންގަނޑު ހެޔޮ ކުރާނެ މާއްދާތައް ގަންނާނެ ތަނަވަސްކަމެއްވެސް މިއަދު ނާއިފް އިބްރާހީމްގެ އަތަކު ނެތެވެ.

ތެލާއި ގަހުކާނާގެ އިތުރުން ސޫރިޔާގެ ދަނޑުބިންތަކަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ ޒަރޫރީ ތަކެތި އިމްޕޯރޓް ކުރުމަށް ބޮޑެތި ހުރަސްތަކެއް ވަނީ ކުރިމަތިވެފައެވެ. ފާއިތުވީ 10 އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ހުޅަނގުން އަޅަމުން ދިޔަ ދަތިކުރުމުގެ ފިޔަވަޅުތަކާއި، ސޫރިޔާގެ ފައިސާގެ އަގު ދަށަށް ދިއުމާއި، ޔޫކްރެއިންގައި ކުރަމުންދާ ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުތަކުގައި ތަކެތީގެ އަގުތައް އުފުލިގެން ދާ ދިއުން، މި ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެއެވެ.

2011 ވަނަ އަހަރު ސޫރިޔާގައި ފެށުނު ހަމަނުޖެހުންތަކުގެ ތެރޭގައި، އިންސާނީ ޙައްޤުތަކަށް އަރައިގަތުމުގެ ސަބަބުން ކަމަށް ބުނެ، ހުޅަނގުގެ ބާރުތަކުން ސޫރިޔާގެ ސަރުކާރާއި ދެކޮޅަށް ދަތިކުރުމުގެ ފިޔަވަޅުތައް ވަރުގަދަ ކުރިއެވެ. ނަމަވެސް ސޫރިޔާގެ ރައްޔިތުން ބުނާ ގޮތުގައި، އެ ފިޔަވަޅުތަކުގެ އަސަރު ކުރަމުން ދަނީ ސޫރިޔާގެ އާންމު ފަރުދުންނަށެވެ.

ބައެއް ދަނޑުވެރިން ދަނީ އެމީހަކަށް ވީ ވަރަކުން، ޒަމާނީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ މަންފާ ހޯދޭތޯވެސް މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. އެގޮތުން، ދަނޑުބިންތަކަށް ބޭނުންވާ ފެން ސަޕްލައި ކުރުމަށް އިރުގެ އަވިން ހަކަތަ ހޯދުމަށް ސޯލަރ ޕެނަލް ހަރުކޮށްފައިވެސް އެބަހުއްޓެވެ.

ޕިސްޓާޝިއޯ ކޯނިތައް ބިންނަނީ ކޮންމެ ދުވަހެއްގެވެސް ފަތިސް ވަގުތާއި އިރުއޮއްސޭ ވަގުތުގައެވެ. އެއީ ޤުދުރަތީ ގޮތުން، ޕިސްޓާޝިއޯގެ ބޭރު ދޮށިގަނޑު ފެޅިފައި ހުންނަ ވަގުތުތަކެކެވެ. ބިނަންވީ ގަހާ ދިމާއަށް ދަނޑުވެރިން މިސްރާބުކޮށްދޭ ސަމުގާއަކީ، އެ ޕިސްޓާޝިއޯގެ ތޮށިތައް ފެޅެމުންދާ އަޑެވެ.

ދަނޑުތަކުން ބިންނަ ޕިސްޓާޝިއޯ ކޯނިތައް ނޮޅާ ސާފުކޮށް، ކުޑަ-ބޮޑުމިނަށް ބައި ކުރެއެވެ. އަދި 50 ކިލޯގްރާމްގެ ބަސްތާތައް، "ޙަލަބު ޕިސްޓާޝިއޯ" ގެ ލޭބަލްގައި ބަންދު ކުރެއެވެ. އެއީ މުޅި މެދުއިރުމައްޗަށްވެސް މަޝްހޫރު ބްރޭންޑް އެކެވެ.

ދަނޑުން ލިބުނު ޕިސްޓާޝިއޯކޮޅެއް އަތަށް އަޅައިގެން، ހިތްހަމަނުޖެހިފައި ހުރި އެއް ދަނޑުވެރިއަކީ ޔޫސުފް އިބްރާހީމްއެވެ. މި ފަހަރު ލިބުނު ޕިސްޓާޝިއޯގެ ސައިޒް މާ ކުޑަ ކަމަށް ޔޫސުފް އިބްރާހީމް ބުނެއެވެ. އެކަށީގެންވާ ގޮތުގައި ދަނޑުތަކަށް ފެން ލިބޭނަމަ، އެކަން އެހެން ނުވީސް ކަމަށް އޭނާ ބުނެއެވެ.

މިއީ ސޫރިޔާގެ ގިނަ ދަނޑުވެރިންތަކެއްގެވެސް ޝަކުވާއެވެ. ދަނޑުބިންތަކުން ލިބޭ އުފެއްދުންތަކުގެ އަދަދު މަދުވެފައި ވާ އިރު، ސޫރިޔާގެ އާބާދީގެ ގިނަ ބަޔަކަށް، ކާބޯތަކެތީގެ ކަށަވަރުކަން ކުޑަވެފައި ވާ ކަމަށް އދއިންވެސް ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ސޫރިޔާގެ ދަނޑުވެރިކަމާއި ބެހޭ ވުޒާރާގެ އޮފިޝަލެއް ކަމަށް ވާ ޖިހާދު މުޙައްމަދު ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، ޕިސްޓާޝިއޯ ދަނޑުތަކަށް އެންމެ ބޮޑު އަސަރެއް ފޯރާފައި ވަނީ ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުންނެވެ. މައްސަލައަކީ ގަސް ކެނޑުމުގެ މައްސަލަ ކަންވެސް އޭނާ ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.  

މި ހުރިހާ ގޮންޖެހުންތަކާއެކުވެސް، ސޫރިޔާގައި ޕިސްޓާޝިއޯ ހައްދާ ދަނޑުވެރިން ދަނީ ވީ ވަރަކުން ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުތަކަށް، އެ ދަނޑުބިންތަކުގެ އުފެއްދުންތައް ވިއްކަމުންނެވެ. ސޫރިޔާގެ ޕިސްޓާޝިއޯ ވިއްކާ ބާޒާރުތަކުގެ ތެރޭގައި ސައުދީ އަރަބިއްޔާ، މިޞްރު، އުރުދުން އަދި ލުބްނާން ހިމެނޭ ކަމަށް ސޫރިޔާގެ ދަނޑުވެރިކަމާ ބެހޭ ވުޒާރާގެ އޮފިޝަލް ވަނީ ފާހަގަ ކުރައްވާފައެވެ.