މޮހޮރު ޖަހާއިރު ބައެއް ފަހަރު މަރުތެޔޮ ކަސިޔާރުވެގެން ގޮސް، މީހާގެ އަތަށްވެސް އަނިޔާވާ ފަހަރު އާދެއެވެ. ބައެއް ފަހަރު މަރުތެޔޮ ގޮސް ޖެހެނީ މޮހޮރުގެ އަރިމަތީގައެވެ. ބައެއްފަހަރު މޮހޮރުގެ ތިރީގައެވެ. ބައެއް ފަހަރު ކުޑަތަންކޮޅެއް މަތީގައެވެ. ނަމަވެސް ޖަހަންވީ މޮހޮރުގެ ބޮލުގައެވެ. ސީދާ ބޮލުގައެވެ. މޮހޮރު ވަންނާނީ އޭރުންނެވެ.
ޤައުމުގައި ހުރި މައްސަލަތައް ޙައްލު ކުރަންވެސް ހަދަންވީ މަންތަރައަކީ އެއީއެވެ. ނުވިސްނުނުތޯއެވެ؟
ރާއްޖޭގައި ގޭންގުތައް ޙަރަކާތްތެރިވާތާ އެތައް އަހަރެއް ވަނީއެވެ. ގޭންގުތައް އޮޕަރޭޓްކުރާ ގޮތާއި، ކުށް ކުރާ ޓްރެންޑު ތަފާތުވެއްޖެއެވެ. 40 އެއްހާ ގޭންގު ބޮޑުވެ، ބިޔަވެ، ފުލުހުންގެ ލިސްޓުގެ ނަން މަޝްހޫރު ގޭންގުތަކަށް ވެފައިވާކަން ދާދި ފަހުން ފުލުހުން ވަނީ އާންމުކޮށްފައެވެ.
އެ މައުލޫމާތުތަކާއެކު، އެންމެންވެސް އުފެއްދި ސުވާލަކީ އެ 40 ގޭންގަކީ އިރު އޮއްސި އަލިވިލުނުއިރު، އުފެދި ފުޅާދާއިރާއެއްގައި އޮޕަރޭޓް ކުރަން ފަށާފައިވާ ގޭންގުތަކެއްތޯއެވެ؟ ނޫނީ ކުއްލިއަކަށް ވައިކުޑައިގައި ރާއްޖެއަށް ތިރިވި ބައެއްތޯއެވެ؟
ޙަޤީޤަތަކީ ތިޔަ ބުނާ ގޭންގުތަކެއް އުފެދި، ބޮޑުވެ، ފުޅާވަމުން އައިސްފައިވަނީ އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންގެވެސް ކުރިމަތީގައިކަމެވެ. ފުލުހުންނާއި، މިކަން ޙައްލު ކުރަންތިބި މުއައްސަސާތަކުގެ "އުނގުތެރޭގައި" ކަމެވެ. އެކަމުގައި އޮޅުމެއް ނެތެވެ.
އޮޅުން އަރާ ކަމަކީ އެހިސާބަށް ރާއްޖޭގެ ޙާލަތު ގޮސް، އަހަރުން އަހަރަށް ގޭންގު ކުށްތަކުގެ ތަފާސްހިސާބުތައް ކިޔާލައިގެން ނިންމާލާ ހިސާބަށް މި ޤައުމުގެ ކަންކަން ދިޔައިރު، މޮހޮރުގެ ބޮލުގައި ނުޖެހިގެން މި އުޅެނީ ކީއްވެބާއެވެ؟
މުއައްސަސާތައް ނެތީއެއް ނޫނެވެ. އަނގޮޓީގައި ޖަހާފައި ހުންނަ އެސްތަކެއް ފަދައިން، ތާޖުގައި ޖަހާފައިވާ ޖަވާހިރުތަކެއް ފަދައިން، ޤައުމު ޒީނަތްތެރި ކުރާނެ މުއައްސަސާތައް ނަން ހުސްކޮށް އެބަހުއްޓެވެ.
ފުލުހުންނާއި، ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި، ކޯޓުތަކާއި، މުޅި ފަނޑިޔާރުގެއާއި، އެކި ނަންނަމުގައި އުފައްދާފައިވާ ކޮމިޝަންތަކާއި، ޓާސްކްފޯސްތަކާއި، ސިފައިންނާއި މިހެންގޮސް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. މި އެންމެންވެގެން މަސައްކަތް ކޮށްގެންވެސް، ރާއްޖޭގައި މި ޙަރަކާތްތެރިވާ ގޭންގުތައް މަތަކޮށް ނުލެވޭނީ ޤައުމެއްގެ ނިސްބަތުން ހާދަހާ ބަލިކަށިވީމައެވެ. ހާދަހާ ލާޗާރުވީމައެވެ.
އެއީ މުއައްސަސާތަކެވެ. ދެން އޮތީ ޤާނޫނުތަކުގެ ވާހަކައެވެ. ޤާނޫނުލްއުޤޫބާތާއި، ޤާނޫނުއަސާސީއާއި، ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނާއި، އޭގެ ދަށުން ހެދިފައިވާ ޤަވާއިދުތަކާއި، ގޭންގު ކުށްތައް މަނާ ކުރުމުގެ ޤާނޫނާއި، މިހެންގޮސް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ޤާނޫނުވެސް ހަދާފައިވަނީ ސުމާރެއް ނެތިއެވެ.
އެހެންނަމަވެސް އެއްކަލަ ކުށްވެރިޔާ ދެމިގެންދަނީ މި ދެންނެވި ޤާނޫނުތަކުގެ ދެ ފޮޅުވަތް ދޭތެރޭގައި ހުންނަ ކުދިކުދި ބާގަނޑެއްގެ ތެރެއިންނެވެ. ކުޑަކުޑަ ހިންމިއެއްހާ ޖާގައެއްގެ ތެރެއިންނެވެ. ޤާނޫނުތައް ހަދަން ޖެހެނީ މި ދެންނެވި ބާގަނޑުތައްވެސް ހިމެނޭގޮތަށްހެން ހީވާކަހަލައެވެ.
އެތައް އަހަރެއްވެގެން ދިޔައިރުވެސް އަދިވެސް އިވެނީ މި ދެންނެވި ބާގަނޑުތަކުން މީހުން ދެމިގަންނަ ވާހަކައެވެ. އެތައް މުއައްސަސާތަކާއި، އިދާރާތަކާއި، ޤާނޫނުތަކެއް އޮވެމެ، މި ދެންނެވި ބާގަނޑުތައް ބައްދާ ނުލެވޭހާ ދަތް ނެތް ސިންގާތަކަކަށް ހަމަ އަޅުގަނޑުމެން ވެ ނިމުނީތޯއެވެ؟
މިހާ ހިސާބަށް ކަންކަން ދާއިރުވެސް އަދިވެސް ހަމަ އަޅުގަނޑުމެން ތިބެންވީ އަހަރުން އަހަރަށް ޤައުމުގައި ކުށްތައް ގިނަވާ މިންވަރުގެ ވާހަކަ ދައްކަންތޯއެވެ؟ މާވެވަށް ވެއްޓުނު ގެރި ނަގާނެ ގޮތަކާމެދު ކުރެވުނު މަޝްވަރާތައް ފަދަ މަޝްވަރާއެއްގައިތޯއެވެ. މަޝްވަރާކޮށް ކޮށް ތިއްބައި ގެރިވެސް މަރުވީތާއެވެ. އެހެންވިއްޔާ މައްސަލައެއް ނެތެވެ.
އެހެން ނޫން ކަމުގައިވާނަމަ، މިކަމަށް ޙައްލެއް ގެނެވޭ ވަރުގެ ނިޔަތަކާއި، އަހައްމިއްޔަތުކަމެއް މި މައްސަލައަށް ދޭންވީނޫންތޯއެވެ؟ ފަށުވި ވާހަކަތައް ދެއްކުމާއި، ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކަށް ހާޒިރުވެ، މޮޅެތިހާ ލަނޑުދަނޑިތައް ކަނޑައެޅުމާއި، ބޮޑެތި ސިމްޕޯޒިއަމްތައް ބޭއްވުން މަދުކޮށްލައި، އަމަލީ ސިފައެއްގައި ނަތީޖާ ދައްކަންވީނޫންތޯއެވެ؟
އިދާރާތަކުގެ ސަޅި ބައިސާތައް އަހަ އަހައި ރައްޔިތުން ފޫހިވެއްޖެއެވެ. ވައިވެއްޖެއެވެ. ތިޔަ ދައްކަވާހާ ފޮނި ވާހަކަތައް ހިިތި ކަނދޫވެލެއްގެ ބުޑަށް އެޅިނަމަ، އޭގައި އަޅާހާ އެއްޗެއް ފޮނިވާހާ ފޮނި ވާހަކަ ދެއްކެވިއްޖެ ނޫންތޯއެވެ؟ ތިޔަ ހުރިހާ ވާހަކައެއް ފެންކަމުގައި ހިމަ ހޯލިގަނޑެއްގެ ބުޑަށް އެޅިނަމަ، އެ ރޯވެ، އޭގެން ނިރު ފަޅާހާ ވާހަކަ ދެއްކިއްޖެނޫންތޯއެވެ؟ ނަތީޖާއެއް ނުފެންނަ ކަމެއްގައި ރައްޔިތުންގެ ޓެކްސް ލާރިން ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކަށް ކުރާހާ ޚަރަދުތައް ބަލަ ބަލާ ރައްޔިތުން އެއްގޯސްވެއްޖެއެވެ.
މޮޅެތި ޤާނޫނުތައް ފާސްކުރާ ވާހަކަ ރައްޔިތުން އަހައިފިއެވެ. މޮޅެތިހާ އުކުޅުތަކާއި ހުނަރުތަކާއި ވަސީލަތްތައް ހޯދަމުންދާ ވާހަކަވެސް އަހައިފިއެވެ. ތަންތަން ސާފުކޮށް، ޤާބިލު މީހުން އެ ތަންތަނަށް ލީ ވާހަކަވެސް އަހައިފިއެވެ. އަޑުނީވެނީ އެންމެ ވާހަކައެކެވެ.
އެެއީ އެ ކަންކަމުގެ ނަތީޖާއެއް ފެނުނު ވާހަކައެކެވެ. ކުށް މަދުވި ވާހަކައެކެވެ. ގޭންގުތައް މައިތިރިކޮށްލެވުނު ވާހަކައެކެވެ. ކޮންމެ ފަހަރަކު ގޭންގުތަކުން އަމިއްލައަށް އެބައެއްގެ މަސްލަޙަތަށް ކޮންމެވެސް ތަނެއްގެ ކެފޭއަކަށް އަރައި މައްސަލަ ޙައްލުކޮށްލުމަކީ ދައުލަތުގެ އިދާރާތަކުގެ މޮޅުކަމެއް ނޫނެވެ. މޮޅުކަމަކަށްވާނީ ގޭންގުތައް ހުއްޓުވާލެވުނީމައެވެ.
ލަކުޑި ގަނޑުގެ ތެރެއަށް މޮހޮރު ވައްދާލަން ބޭނުންނަމަ، މަރުތޭލުން ތަޅަންވީ ލަކުޑިގަނޑަކު ނޫނެވެ. ޖަހަންވީ މޮހޮރުގެ ބޮލުގައެވެ.
