ތިލަފުށީގައި ކުނިމެނޭޖް ކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ދާގޮތް މިނިސްޓަރ އޮފް އެންވަޔަރަންމެންޓް ކްލައިމެޓް ޗޭންޖް އެންޑް ޓެކްނޮލޮޖީ އާމިނަތު ޝައުނާ ބައްލަވާލައްވައިފިއެވެ.

މިއީ އޭޑީބީގެ ހިލޭ އެހީއާއި, ކޮންސެޝަނަލް ލޯނާއި, އޭއައިއައިބީގެ ކޮންސެޝަނަލް ލޯން އެހީއާއި, ޖަޕާން ފަންޑް ފޯ ޕަވަރޓީ ރިޑަކްޝަންގެ ހިލޭ އެހީގެ އިތުރުން ދިވެހި ސަރުކާރުން ޚަރަދުކޮށްގެން ކުރިއަށް ގެންދާ ޕްރޮޖެކްޓެކެވެ.

މި ޕްރޮޖެކްޓުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށްދާގޮތް ބައްލަވާލައްވައި މިނިސްޓަރ ޝައުނާ ވަނީ, މި މަސައްކަތުގައި ހުރި ދަތިތަކާއި ގޮންޖެހުންތަކުގެ މައުލޫމާތު އޮޅުންފިލުއްވާފައެވެ. މިނިސްޓަރ ޝައުނާ ގެންދަވަނީ ދޭތެރެދޭތެރެއިން ތިލަފުއްޓަށް ވަޑައިގެން ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ބިޔަ މަޝްރޫއުގެ މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށްދާ ގޮތް ގާތުން ބައްލަވަމުންނެވެ. މިނިސްޓަރގެ މިދަތުރުފުޅުގައި ވެމްކޯގެ އިސްވެރިންނާއި މިނިސްޓްރީގެ ވޭސްޓް ޑިޕާރޓްމެންޓްގެ ވެރިން ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ.

މި ޕްރޮޖެކްޓަކީ ރާއްޖޭގެ ތިމާވެށީގެ ތާރީޚުގައި މިހާތަނަށް ކުރެވުނު އެންމެ ބޮޑު ކޮންޓްރެކްޓެވެ. މި ޕްރޮޖެކްޓަށް ޖުމްލަ 304 މިލިއަން ޑޮލަރު ޚަރަދުވާނެއެވެ. މިއީ ދެފިޔަވައްސަކަށް ބަހާލައިގެން ހިންގޭ މަޝްރޫއެކެވެ. ފުރަތަމަ ފިޔަވަހީގެ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ތަރައްގީކުރުމުގެ މަސައްކަތް މިހާރު ވަނީ ނިމިފައެވެ.

ތިލަފުށިން ފެންނަ ބޮޑު ގޮނޑު އެއްފަރާތްކޮށް, އެތަނުގެ ހާބަރު ހަދައި, މުސްތަގުބަލުގައި ކުނި ގެނެސް ބާލާނެ ސަރަހައްދު ވަނީ ތަރައްގީކޮށް ނިމިފައެވެ. ކުނި ގެނެސް, ކިރައި, ބައިބައި ވަކިކޮށް, ޝްރެޑް ކުރުމަށްފަހު އިންސިނެރޭޓް ކުރުމަށް ބޭލް ކުރެވޭއިރު ޒަމާންތަކެއްވަންދެން ތިލަފުށީ ގޮނޑުގައި ރޯވެފައިވާ އަލިފާންގަނޑު ވަނީ ނިއްވާލާފައެވެ.

މި މަޝްރޫއުގެ ފުރަތަމަ ފިޔަވަހީގެ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ކ، އއ، އދ އަދި ވ އަތޮޅުގެ ހުރިހާ ރަށެއްގައި ކުނިކޮށި ގާއިމުކޮށް މަރާމާތު ކުރެވޭނެއެވެ. ކުނި މެނޭޖްކުރުމަށްޓަކައި އުޅަނދާއި އިކުއިޕްމަންޓް ފޯރުކޮށްދެވޭއިރު, މާލެއާއި ވިލިމާލެ އަދި ހުޅުމަލޭގައި ވޭސްޓް ޓްރާންސްފަރ ސްޓޭޝަން ގާއިމުކުރެވިގެންދާނެއެވެ. މި މަސައްކަތުގެ ކޮންޓްރެކްޓްގައި ވެސް މިހާރުވަނީ ސޮއިކޮށްފައެވެ. އަދި މި ސަރަހައްދުގައި ހުރި ކުނި ތިލަފުއްޓަށް ގެންދިއުމަށް އުޅަނދުތައް ގަތުމުގެ މަސައްކަތްވެސް ވަނީ ފަށާފައެވެ.   

ދެވަނަ ފިޔަވަހީގެ މަސައްކަތަކީ ވޭސްޓް އެނަރޖީ ޕްލާންޓް ގާއިމުކުރުމެވެ. ވޭސްޓް އެނަރޖީ ޕްލާންޓް ގާއިމުކުރުމަށް މިހާރުވަނީ ސްޕެއިންގެ މަޝްހޫރު ކުންފުންޏެއް ކަމުގައިވާ އުރްބާސާއާއެކު ޑިޒައިން، ބިލްޑް އެންޑް އޮޕަރޭޓް ކޮންޓްރެކްޓެއްގައި ސޮއިކޮށްފައެވެ. މި ޕްލާންޓް ހިންގުމަށް އުރްބާސާއާއެކު ސޮއިކޮށްފައިވަނީ 15 އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތަށެވެ.

ތިލަފުށީގައި ދުވާލަކު 500 ޓަނުގެ ކުނި ޕްރޮސެސްކޮށް، 8 މެގަވޮޓާއި، 8.5 މެގަވޮޓްގެ ކަރަންޓް އުފެއްދޭނެއެވެ. މި ފެސިލިޓީ އޮޕަރޭޓްކުރުމުގައި ހިންގުމަށްދާ ޚަރަދު ހޯދުމަށް ހަމަޖެހިފައިވަނީ މިފެސިލިޓީން އުފައްދާ ކަރަންޓާއި, އަދި ކުނި އަންދައިގެން ލިބޭ ބޮޓޮމް އޭޝް (އަޅި) ރިސައިކަލްކޮށް ވިއްކައިގެންނާއި އެހެނިހެން ގޮތްގޮތުން ލިބޭ ފައިސާއިންނެވެ.

މި މަސައްކަތް 2023 ވަނަ އަހަރު ނިމިގެންދާއިރު، ރާއްޖޭގައި އުފައްދާ ކުނީގެ ގާތްގަނޑަކަށް 60 އިންސައްތަ މައްސަލައަށް ހައްލުވާނނެއެވެ.