ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ބިލަށް އާންމުންގެ ޚިޔާލު ހޯދުމަށް ހުޅުވާލާފައިވާކަމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އެންވަޔަރަންމެންޓް ކްލައިމެޓް ޗޭންޖް އެންޑް ޓެކްނޮލޮޖީން ބުނެފިއެވެ.

"ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ބިލް" މިއީ ރާއްޖޭގައި ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ކަންކަން ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ރާވާ ހިންގާ، ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި، ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ އުސޫލުތަކާއި މިންގަނޑުތަކާއި، އިޖުރާއަތްތައް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނެވެ. މިއީ ކުނީގެ ސަބަބުން ތިމާވެއްޓަށް ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށާއި، ކުނި މެނޭޖްކުރުމާއި، ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ މަސައްކަތް އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމާއި، މިކަންކަމަށް އާންމުން އިތުރަށް ހޭލުންތެރިކުރުވުމުގެ ގާނޫނެކެވެ.

ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ބިލަށް އާންމުންގެ ޚިޔާލު ހޯދުމަށް ހުޅުވާލާފައިވާއިރު، ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގައި އިސްކަންދޭންޖެހޭނެ ކަންކަމާއި، މިކަން ކުރުމުގައި ބަލަންޖެހޭ ތަރުތީބުތައް މި ގާނޫނުގެ ޑްރާފްޓުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. މި ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުން ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދަން ޖެހޭނީ ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާ ސިޔާސަތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ. އަދި މިކަމުގެ ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައެޅުން ކުރިއަށްގެންދާނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ލަފާފުޅުގެ މަތިން އެންވަޔަރަންމެންޓް މިނިސްޓަރެވެ. މި ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރާނީ ކަމާބެހޭ އޮތޯރިޓީންނާއި، ކައުންސިލްތަކުންނާއި، އެޖެންސީންނެވެ.

މި ގާނޫނުގައިވާ ގޮތުން ރާއްޖޭގައި ކުނި އުފެއްދުން މަދުކުރުމަށް ކޮންމެ 5 އަހަރުން އެއް އަހަރު ކުނި މަދުކުރުމުގެ ގައުމީ ލަނޑުދަނޑީގެ ޕްލޭން ކަނޑައަޅައި އާންމުކުރުމަކީ މިނިސްޓަރުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. މި ޕްލޭންގައި ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ޤައުމީ ސިޔާސަތާއި، މި ސިޔާސަތު ތަންފީޒުކުރާނެ ސްޓްރެޓެޖީތަކާއި، ލަނޑުދަނޑިތަކާއި، އާންމު ކުންޏާއި، ކޮންސްޓްރަކްޝަން ކުންޏާއި، ނުރައްކާތެރި ކުންޏާއި، ޚާއްސަ ކުނި މެނޭޖްކުރާނެ ގޮތްތަކާއި، ރަށު ފެންވަރުގައާއި، ސަރަހައްދީ ފެންވަރުގައި ކުނި މެނޭޖްކުރާނެ ގޮތްތައް ހިމަނަންޖެހެއެވެ. ގާނޫނަށް އަމަލުކުރަން ފަށާތާ 12 މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި މި ޕްލޭން އާންމުކުރުމަކީ މިނިސްޓަރުގެ ޒިންމާއެކެވެ.

މީގެ އިތުރުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ އަދި ރާއްޖޭގައި އުފައްދާ ތަކެއްޗާއި، އެތަކެތިން އުފެދޭ ކުންޏަކީ އެ އެއްޗެއް އުފެއްދި، ނުވަތަ އެ އެއްޗެއް އެތެރެކުރި މީހެއްގެ ޒިންމާއެއް ކަމަށް ގާނޫނުގައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ސިނާއީ ދާއިރާއަކުން ކުރާ މަސައްކަތެއްގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގައި ކުނި އުފެއްދުމަށް މެދުވެރިވާނެކަމަށް ފެންނަ ނަމަ އެ ފަރާތަކާއެކު ކުނި މަދުކުރުމުގެ އެއްބަސްވުމަކަށް ދާނެ ކަމަށާއި، އެއްބަސްވުމާއި އެއްގޮތަށް ކަންކަން ތަންފީޒުކުރަމުންދޭތޯ ބަލާނެ ކަމަށް މި ގަވައިދުގައި ވެއެވެ.

ކުނި އުފެއްދުން މަދުކުރުމަށް ބާރުއެޅުމަށް ތިމާވެއްޓާ ރައްޓެހި ތަކެތި ވިއްކުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމުގެ ގޮތުން، އެތަކެތިން ކަސްޓަމްސް ޑިއުޓީގެ ލުއިތައް ދިނުމަށް ވަނީ ނިންމާފައެވެ. އަދި ކުނިން ހަކަތަ އުފެއްދުމަށް އަމާޒުކޮށްގެން ހިންގާ މަޝްރޫއުތައް ކުރިއެރުވުމަށާއި، އެކަންކަމަށް ހިތްވަރު ދިނުމަށް، މިކަމަށް ބޭނުންވާ ތަކެތި ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުމުގައިވެސް ކަސްޓަމްސްއިން ނަގާ ޑިއުޓީން ލުއިތަކެއް ދިނުމަށް ވަނީ ނިންމާފައެވެ. ކަސްޓަމްސް ޑިއުޓީ ލުއިތައް ދެވޭނެ ބާވަތްތައް ކަނޑައަޅާނީ މިނިސްޓްރީންނެވެ.

ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ކަންކަން ރަށު ފެންވަރުގައި ނުވަތަ ސިޓީ ފެންވަރުގައި ހިންގާނެ ގޮތުގެ ޕްލޭން ތައްޔާރުކޮށް ފާސްކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ހަވާލުކުރެވިގެންދަނީ ކައުންސިލްތަކާއެވެ. އަދި ސަރަހައްދީ ފެންވަރުގައި ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ޚިދުމަތް ދޭންވާނީ އެ ޚިދުމަތްދޭ ފަރާތަކުން ތައްޔާރު ކުރާ އޮޕަރޭޝަން ޕްލޭންއަކާއި އެއްގޮތަށް ކަމަށް މި ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި ރިސޯޓުތަކާއި ޓޫރިސްޓު ހޮޓާތަކާއި ސިނާއީ އެހެނިހެން ތަންތަނުގައި އުފައްދާ ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ޕްލޭން ތައްޔާރުކޮށް ތަންފީޒުކުރުމަކީ އެފަރާތެއްގެ ޒިންމާއެކެވެ.

ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ޚިދުމަތް ދިނުމުގައި އެ ސަރަހައްދެއްގައި މި މަސައްކަތަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ޕްލޭން އާއި އެއްގޮތަށް އެ ޚިދުމަތް ދިނުމަކީ ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ޚިދުމަތްދޭ ފަރާތްތަކުގެ ޒިންމާއެކެވެ. އަދި ތިމާވެށި ތަޣައްޔަރު ވެދާނެފަދަ ގޮތަކަށް ކުނި ގެންގުޅުމާއި، އެއް ތަނުން އަނެއްތަނަށް އުފުލުގެ ހަރަކާތްތައް ހިންގައިގެން ނުވާނެ ކަމަށް މި ގަވައިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި މިކަން ކުރަން ޖެހޭނީ އެފަރާތްތަކަށް ދޫކޮށްފައިވާ ހުއްދައެއްގައި ބަޔާންކުރާ ގޮތެއްގެ މަތިން ކަމަށް ގަވައިދުގައި ވަނީ ބުނެފައެވެ. އަދި ރާއްޖެއަށް ކުނި އެތެރެކުރުމަކީ މަނާކަމެއް ކަމަށާއި، މިނިސްޓްރީން ދޫކުރާ ހުއްދައެއް އޮވެގެން ނޫނީ ރާއްޖެއިން ކުނި ބޭރުކުރުމަކީވެސް މަނާކަމެއްގެ ގޮތުގައި ވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ.

ނުރައްކާތެރި ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގައި ޚާއްސަ އިސްކަމެއް ދީގެން އެކަން ކުރުމަށް ނުރައްކާތެރި ކުނީގެ ލިސްޓެއް މިނިސްޓްރީން އާންމުކުރަންޖެހެއެވެ. އަދި ނުރައްކާތެރި ކުންޏާއި ޚާއްސަ ކުނި ވެއްޓަށް ބޭރުވުމުން ހިނގާފާނެ ހާދިސާއަކަށް ބަލައި، މިކަމުގައި ޤައުމީ ފެންވަރުގައި އަމަލުކުރާނެ ގޮތް ބަޔާންކުރާ ޕްލޭނެއްވެސް މިނިސްޓްރީން އެކުލަވާލަން ޖެހެއެވެ.

މި ގަނޫނުގައި ބަޔާންކުރާ ކަންކަމާ ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ ބޮޑެތި އަދަދުތަކުން ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެ ކަމަށް ވަނީ ބަޔާންކޮށްފައެވެ. މިގޮތުން ޖޫރިމަނާ އަދަދުތައް 5،000 އާއި 100،000،000 (ސަތޭކަ މިލިއަން) އާއި ހަމައަށް ދެމިގެންދެއެވެ.

މި ބިލަށް އާންމުންގެ ޚިޔާލު ހޯދުމަށް ހުޅުވާލާފައިވަނީ ފެބްރުއަރީ 12 ގެ ނިޔަލަށެވެ. ބިލަށް ޚިޔާލު ހުށަހެޅުމަށް މިނިސްޓްރީން އާންމުކޮށްފައިވާ ފޯމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބައިތައް ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު އެ ފޯމު އީމެއިލް މެދުވެރިކޮށް މިނިސްޓްރީއަށް ހުށަހެޅުމަށް ވަނީ ހުޅުވާލާފައެވެ.