މިދުވަސްވަރަކީ އެކި ކަހަލަ ބަލިތައް އާންމުވެފައިވާ ދުވަސްވަރެކެވެ. 2019 ވަނަ އަހަރު މުޅި ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިލާންޖެހުނު ކޮވިޑް-19ގެ ވަބާ އަދިވެސް ދެމިގެންދަނީއެވެ. ކޮވިޑްގެ ނުރައްކާތެރި ވަބާގެ ތެރެއިން އިތުރު ވޭރިއަންޓްތައް ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ. ބަލިން ދިފާއުވެ ތިބުމަށް ވެކްސިނެއް ހޯދިފައިވީނަމަވެސް އަދިވެސް މި ބަލި އެއްކޮށް ކޮންޓްރޯލްކުރެވިގެންނެއް ނުދެއެވެ. ހަމަގައިމުވެސް ކޮވިޑްގެ ވަބާއާއެކު ހުރިހާ ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންވެސް ތަހައްމަލްކުރަމުންދަނީ ދަތި އުނދަގޫ ދުވަސްތަކެކެވެ.
ރާއްޖެއަށް ބަލާލާއިރު ރާއްޖެއިން ފެންނަ ކޮވިޑް ކޭސްތައްވެސް މިހާރު ދަނީ ދުވަހަކަށްވުރެ ދުވަހެއް އިތުރުވަމުންނެވެ. ކޮވިޑް ކޭސްތައް އިތުރުވަމުންދާ މި ދަނޑިވަޅުގައި ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލުން ޖެހޭ މީހުންގެ އަދަދުވެސް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. ކޮވިޑް-19އެކޭ އެއްގޮތަށް މިއީވެސް ގައިން ގަޔަށް އަރާ ބައްޔެކެވެ. ރާއްޖޭގައި ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލުން ފެތުރެންފެށިތާ އަދި މާ ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނުވެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ފާއިތުވި ހަފްތާތަކުގެ ތެރޭގައި ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލުމުގެ ކޭސްތައް ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް އިތުރުވެފައެވެ. ކޮވިޑް-19އަށް ސަމާލުވާ މިންވަރަށް މިކަމަށްވެސް ސަމާލުވާން ވަނީ ޖެހިފައެވެ.
މިކަމާއި ގުޅިގެން އައިޖީއެމްއެޗްގެ ޑޮކްޓަރެއް ކަމަށްވާ ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވިދާޅުވިގޮތުގައި ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލުން ޖެހިގެން ރިޕޯޓުކުރާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ކުޑަކުދިންނާއި ބޮޑެތި މީހުންވެސް ހިމެނެއެވެ. މިއީ ކަންބޮޑުވާންވީ ކަމެކެވެ. ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލެވުމަކީ ހަށިގަނޑުން ލޮނާއި ފެން ހިންދާލާ ކަމެކެވެ. މިއީ ނުރައްކާތެރި އެތައް ކަމަކަށް މަގުފަހިކުރުވާ ކަމެއް ކަމަށް ޑޮކްޓަރުން ބުނަމުން ގެންދެއެވެ. ވަކިން ޚާއްސަކޮށް މިކަމުން ކުޑަކުދިންނަށް އޮތް ނުރައްކާ ބޮޑެވެ.
ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވިދާޅުވިގޮތުގައި ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލުން ގެއެއްގެ އެކަކަށް ޖެހުނަސް އެ ގެއެއްގެ އެންމެންނަށް އެ ބަލި ޖެހުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން މި ރޯގާގެ އެއްވެސް އަލާމާތެއް ފެނިއްޖެނަމަ ލަސްނުކޮށް ސިއްހީ އެހީތެރިއެއްގެ އެހީ ހޯދުމަށް ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވަނީ އިލްތިމާސްކުރައްވާފައެވެ. ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލެވުމުގެ އިތުރުން އާދަޔާ ޚިލާފަށް ކަރު ހިއްކުމާއި، ބޮލަށް އެނބުރުން އެރުމާއި، މާބޮޑަށް ވަރު ދެރަވެ ދިޔާތަކެތި ބޭނުން ކުރެވޭގޮތް ނުވުމާއި، ކުޑަކަމުދެވޭ މިންވަރު މަދުވުމާއި، ގިނަގިނައިން ހޮޑުލެވުމާއި، ލެވޭ ހޮޑުގައި ނުވަތަ ބޮޑުކަމުދާ ތަކެތީގައި ލޭގެ އަސަރު ހުރުމާއި، އާދަޔާ ޚިލާފަށް ބަނޑުގައި ރިއްސާނަމަ ވީހާވެސް އަވަހަކަށް ޑޮކްޓަރެއްގެ އިރުޝާދު ހޯދަންޖެހެއެވެ.
ބޭރަށް ހިންގައި ހޮޑުލެވޭނަމަ ގިނަގިނައިން ލޮނުޕެކެޓު، ފެން އަދި ސޫޕް ފަދަ ދިޔާތަކެތި ބޭނުންކުރުމަށާއި، ފާޚާނާ ކުރުމަށްފަހު އަދި ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރު ކުރުމުގެ ކުރިން ސައިބޯނި ލައިގެން ރަނގަޅަށް އަތް ދޮންނަންޖެހެއެވެ. ޑރ. މުހައްމަދު އަލީ ވިދާޅުވީ މިކަންކަމަށް ސަމާލުވުމުގެ އިތުރުން ހަކުރު ބަލި ހުންނަ މީހެއް ނަމަ ގަވައިދުން ހަކުރު ޓެސްޓް ހަދަންޖެހޭނެ ކަމަށެވެ. އަދި ލޮނުޕެކެޓު ފިޔަވައި، ހަކުރު ހުންނަ ބާވަތްތައް ބޭނުންކުރުން ހުއްޓާލުމަށް ވަނީ އިރުޝާދުދެއްވާފައެވެ.
ބޭރަށް ހިންގަން ފަށާތަނުން އެކަމަށް ބޭނުންވާ އެންމެ ރަނގަޅު ފަރުވާ ލިބުން ވަރަށް މުހިންމެވެ. މި މުއްދަތުގައި ރަނގަޅު ފަރުވާއެއް ނުދެވިއްޖެނަމަ މިކަމުން އިތުރު މައްސަލަތައް ނިކުތުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. ހަށިގަނޑުގެ އެހެން ގުނަވަންތަކަށް އަސަރުކުރެއެވެ. މިކަމުގެ ނުރައްކާ އެންމެ ބޮޑީ ކުޑަކުދިންނާއި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށް ކަމަށް ދިރާސާތަކުން ދައްކާއިރު، މިހާތަނަށް އައިއިރު މި ރޯގާގައި އެތައް ކުޑަކުދިންނެއް ވަނީ ދުނިޔެ ދޫކޮށް ގޮސްފައެވެ. އެހެންކަމުން ބޭރަށް ހިންގުމާއި ހޮޑުލުން އާންމުވެފައިވާ މި ދަވަސްވަރުގައި މިކަމަށް އިތުރަށް ސަމާލުވާން މިވަނީ ޖެހިފައެވެ.
