ރާއްޖޭގެ 81 ޕަސެންޓް މީހުން މަރުވަނީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރުމުން ޖެހޭ ބަލިތަކުގެ ސަބަބުން ކަމަށް ހެލްތު މިނިސްޓަރ ޢަބްދުﷲ ނާޒިމް އިބްރާހިމް ވިދާޅުވެއެޖެއެވެ.
ދުނިޔޭގެ ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލު ނުކުރާ ދުވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި ހެލްތު މިނިސްޓަރު ނާޒިމް ދެއްވި ޚިތާބުގައި ސްޓްރޯކް ޖެހުމާއި، ހިތް ހުއްޓުމާއި، ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ ބޮޑެތި ބަލިތަކާއި ކެންސަރުގެ ގިނަ ވައްތަރުތައް ޖެހެނީ ދުންފަތުގެ ސަބަބުން ކަމަށެވެ. އަހަރަކު 462 މިލއަން ސިނގިރޭޓް ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާއިރު މިކަމަށް ދިވެހިންގެ އަތުން 1.1 ބިލިއަން ރުފިޔާ ޚަރަދުވާކަން ނާޒިމް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.
އެހެން ކަމުން ފުރާވަރުކުދިންނާއި ޒުވާނުން ދުންފަތް ބޭނުން ނުކުރުމަށް ހޭލުންތެރިވެ ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލުކުރުމުގެ މައްސަލަ އާއި އަދި ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމާ މެދު މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުންދާ ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖެއަކީ، ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް އުފައްދާ ޤައުމެއްކަމަށް ނުވިއަސް ދުންފަތް އެތެރެކޮށް ބޭނުންކުރާ ޤައުމެއްކަމަށް ވާއިރު ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކުގެ ވިޔަފާރިން ބޮޑު ނަފާއެއް ލިބެމުންދަނީ ހަމަ އެކަނި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް އެތެރެކޮށް ވިއްކާ މައިގަނޑު މަދު ވިޔަފާރިތަކަކަށް ކަމަށް މިނސްޓަރ ނާޒިމް ވިދާޅުވިއެވެ. އެހެންކަމުން ނާޒިމް ވިދާޅުވީ މިކަމާ ވަރަށް ހޭލުންތެރިވެ ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލުކުރުމުގެ މައްސަލައާއި އަދި ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމާ މެދު ވަރަށް ފުންކޮށް ވިސްނަން ޖެހޭކަމަށެވެ.
ދުންފަތުގެ ޝިކާރައަކަށްވެ އަދި އެ ޢަމަލުކުރުމުގައި ދެމިހުރެ މިހުރިހާ ގެއްލުމެއް ލިބުމަކީ، އެއްވެސް މީހަކަށް އޮތް ހައްގެއް ކަމަށް ނުވާއިރު އަދި އެ ގެއްލުން ތިމާގެ ސަބަބުން މުޖްތަމައުގެ އެހެން މީހުންނަށް ފޯރުކޮށްދިނުމަކީ ވެސް ލިބިގެންވާ ހައްގެއް ނޫން ކަމަށް މިނިސްޓަރ ނާޒިމް ވިދާޅުވިއެވެ.
ނާޒިމް ވިދާޅުވީ ހޯދާ ލިބިގަންނަންވީ ޙައްޤަކީ ދުންފަތުގެ ވަބާއިން ތިމއާއި އާއިލާ އާއި ޤައުމު ސަލާމަތްވެ އޮތުމުގެ ޙައްޤު ކަމަށާއި މިއީ އަޅުގަނޑުމެން ވަކިފަރުދެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އަދި ޤައުމެއްގެ ފެންވަރުގައިވެސް ފިކުރުކުރަންޖެހޭ މުހިއްމު ކަމެއް ކަމަށެވެ.
މިނިސްޓަރު ނާޒިމް ވިދާޅުވީ ދުންފަތަށް ދެވިހިފާފައިވާ ފަރާތްތައް އެކަމުން ސަލާމަތް ކުރުމަށްޓަކައި ދޭންޖެހޭ ފަރުވާ މިހާރު ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ހިސާބަކުން ލިބޭނޭ ގޮތް ހަމަޖެހިފައިވާ ކަމަށާއި ދުންފަތުން ނެގޭ ޓެކްސް އިތުރުކޮށް އަގުތައް ބޮޑުކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި ދުންފަތުގެ އުފެއްދުންތައް ބަންދު ކުރެވިފައި ހުންނަ ފޮށީގެ ބޭރުގައި މަންޒަރުޖަހައިގެންދެވޭ، ގްރެފިކް ހެލްތު ވޯރނިންގ މެސެޖްތައް ވަރަށް އަވަހަށް ތަޢާރަފު ކުރެވި، ރާއްޖެއަށް އަލަށް ތަޢާރަފް ވަމުންދާ އީ ސިގިރޭޓާއި، ޝީޝާ އަދި ވޭޕިނގް ފަދަ ތަކެތި ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ކަމަށް މިނިސްޓަރ ނާޒިމް ވިދާޅުވިއެވެ.
އެންމެހާ މައިންބަފައިނާއި މުދައްރިސުންނާއި ސިޔާސީ ފަރާތްތަކާއި މުއައްސަސާތަކުގެ ވެރިންނާއި ޤައުމުދެކެ ލޯބިވާ އެންމެހާ ފަރާތްތަކާއި ފުރާވަރު ކުދިންނާއި، ޒުވާނުން އަދި ޤައުމުގެ މަސައްކަތްކުރާ އުމުރުފުރާގެ ގިނަ ބަޔަކު ދުންފަތުގެ ވިހަ ދުމަށް ހުށަހެޅި، އެމީހުންނާއި ޤައުމުގެ މުސްތަޤްބަލް ބަނަވެގެންދާތަން ބަލަން އެއްވެސް ކަމެއް ނުކޮށް ތިބުމަކީ އެކަކަށް ވެސް އޮތް އިޚްތިޔާރެއް ކަމުގައި ޤަބޫލުފުޅު ނުކުރެއްވުމަށް މިނިސްޓަރު ވަނީ ގޮވާލައްވާފައެވެ.
ޒުވާން ޖީލު ދުންފަތުގެ ވަބާއިން ރައްކާތެރިނުކުރެވޭ ނަމަ ގައުމުގެ ތަރައްޤީއަށް އެތައް ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތި ވަމުން ދާނެކަން ގަބޫލުކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ވެސް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
