މިއަދަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ 54ވަނަ ޖުމްހޫރީ ދުވަހެވެ. މި ޖުމުހޫރިއްޔަތަށް 53 އަހަރު ފުރުނީއެވެ. ތާރީޚަށް ޖެހިލާއިރު 1857ން ފެށިގެން 105 އަހަރަށްފަހު، ވޯރާ ވިޔަފާރިވެރިންގެ ކިބައިން، ރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދު މިނިވަން ކުރެވުނީ 1 އޮގަސްޓު 1962ގައެވެ. އަދި 1959ން ފެށިގެން އައްޑުއާއި ދެކުނުގައި ހިނގި މައްސަލަތަކަށް 1963ގައި ހައްލެއް ލިބުނެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ޚާރިޖީ ޙިމާޔަތުގެ ދަށުގައި1887ން ފެށިގެން 77 އަހަރު، އޮތުމަށްފަހު 26 ޖުލައި 1965ގައި ފުރިހަމަ މިނިވަންކަން ލިބުނެވެ. އަދި 21 ސެޕްޓެންބަރު 1965ގަައި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އ..ދ. ޖަމާއަތުގެ މެންބަރުކަން ލިިބި, ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުގައި މިނިވަން މުސްތަޤިއްލު ޤައުމެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ލިބުނެވެ. އަދި 12 އޮކްޓޯބަރު 1965ގައި އ.ދ.ގެ މައިމަރުކަޒުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިދަ ނެގި، ބައިނަލްއަޤުވާމީ ސަފުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިދަ ވިހުރުވޭން ފެށިއެވެ.
މިނޫންވެސް ސިޔާސީ ގޮތުންނާއި، އިޖުތިމާޢީގޮތުންނާއި، އިޤްތިޞާދީގޮތުންނާއި، އަދި ޤައުމީ ތަރައްޤީގެ އެންމެހައި ދާއިރާތަކުން އޭރު ރާއްޖެއަށް ވަނީ އޭގެކުރިން ނުލިބޭފަދަ ގިނަގުނަ ކާމިޔާބީތަކާއި ކުރިއެރުންތައް ލިބިފައެވެ. އެއީ ޞާޙިބުއްދައުލަތު އިބްރާހީމް ނާޞިރު، 1957ން 1968ށް ބޮޑުވަޒީރުކަން ކުރެއްވި ދައުރުގައެވެ. އެއިރުގެ މުފައްކިރުންގެ ޢިބާރާތުންނަމަ، "ޤައުމިއްޔަތުގެ އާރާއިބާރާާއި، ފަޚުރާއި ޝަރަފާއި، ނަޞްރާއި ނަޞީބާއި ކާމިޔާބާއި، އަބުރާއި އިއްޒަތާއި ކަރާމަތާއި، މިނިވަންކަމުގެ ރަމްޒު ކަމުގައިވާ ޒަޢީމަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބޮޑުވަޒީރު ސުމުއްވުލްއަމީރު އިބްރާހީމް ނާޞިރު ރަންނަބަނޑޭރި ކިލެގެފާނު (ނާޞިރުލްޙުއްރިއްޔާ) ނިޝާން ޣާޒީގެ ޢިއްޒަތްތެރި ވެރިޔާއެވެ."
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިނގަމުންދާ ރަސްކަން ޖުމްހޫރިއްޔަތަކަށް ބަދަލުކުރުމުގެ (ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔަތު ނުވަތަ މިޖުމްހޫރިއްޔަތު ގާއިމުކުރުމުގެ) ޚިޔާލުތައް، 1965ގައި ރާއްޖެ މިނވަންވީއްސުރެ ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ވެރިން ކުރައްވަމުން ގެންދެވިއެވެ. މި ޚިޔާލުތަކާއި މަޝްވަރާތަކުގައި 3 އަހަރު ފާއިތުވިއެވެ. ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގައި ކަމާބެހޭ މަޝްވަރާ ކުރެވުނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގަައި ބަހުސްތައް ކުރެވުނެވެ.
ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ކަނޑައެޅުމަށް ރައްޔިތުންގެ ޢާންމު ސިއްރު ވޯޓެއް 15 މާރިޗު 1968ގައި ނެގުނެވެ. މިވޯޓުގައި، ވޯޓުލުމުގެ ޙައްޤު ލިބިފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން، ވޯޓުދިން މީހުންގެ 81 އިންސައްތަ މީހުން ވޯޓުދިނީ ޖުމްހޫރިއްޔަތަށެވެ. އެއީ 36,997 (ތިރީސް ހަހާސް ނުވަސަތޭކަ ނުވަދިހަ ހަތެއް) މީހުންނެވެ. ރަސްކަމަށް ވޯޓުދިނީ 8,551 (އަށްހާސް ފަސްސަތޭކަ ފަންސާސްއެކެއް) މީހުންނެވެ.
ރައްޔިތުންގެ ނިންމުމާ އެއްގޮތަށް ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލުކުރުމަށް، ރައްޔިތުންގެ ޚާއްޞަ މަޖިލީހުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ. ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީ ހެއްދެވިއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެންމެމަތީ ވެރިޔާގެ މަޤާމުގެ ނަންފުޅު "ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ" ކަމުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ތަޢާރަފުކުރެވުނީ މި ޤާނޫނުއަސާސީންނެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ހޮވުނީ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ހުރިހާ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން ދެބައިކުޅައެއްބައިގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ހޮވުނު ނަންފުޅަށް (އެބޭފުޅަކު އެކަން ޤަބޫލު ކުރެއްވުމުން) ރައްޔިތުންގެ ފެންނަ ނުފެންނަ އާންމު ސިއްރު ވޯޓެއް ނަގައި ވޯޓުދިން މީހުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތުންނެވެ
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ސިއްރު ވޯޓުން އަދި ރައްޔިތުންގެ ފެންނަ ނުފެންނަ އާންމުވޯޓުގެ ވަރަށްބޮޑު އަޣުލަބިއްޔަތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަޤާމަށް ހޮވިވަޑައިގަތީ (އޭރުގެ ބޮޑުވަޒީރު) ސުމުއްވުލްއަމީރު އިބްރާހީމް ނާޞިރު ރަންނަބަނޑޭރި ކިލެގެފާނެވެ. ޖުމްހޫރިއްޔާ ޤާއިމުކުރުމާއިއެކު 11 ނޮވެންބަރު 1968ގައި އެމަނިކުފާނު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ ހުވާކުރެއްވިއެވެ.
އެދުވަހަކީ ނުވަތަ 11 ނޮވެންބަރު 1968އަކީ، ޞާޙިބުއްދައުލަތު އިބްރާހީމް ނާޞިރަށް، ޞާޙިބުއްސަޢާދަތު އަޙްމަދު ޒަކީ، ކަމާބެހޭގޮތުން ދެއްވި ލަފާފުޅާ އެއްގޮތަށް ކަނޑައެޅުނު، ދުނިޔޭގެ ތާރީޚީ ދުވަހެކެވެ. އެއީ ދުނިޔޭގެ ފުރަތަމަ ބޮޑުހަނގުރާމަ 11 ނޮވެންބަރު 1918ގައި ނިމުނުތާ 50 އަހަރުވީ ރަންޔޫބީލު މުނާސަބަތުގެ ތާރީޚީ ދުވަސްކަމުގަައިވާ 11 ނޮވެންބަރު 1968އެވެ
