2016 ވަނަ އަހަރު ކުރީ ސަރުކާރުން އިންޑިއާއެކު ސޮއިކުރި "އެކްޝަން ޕްލޭން އޮން ޑިފެންސް އެންޑް ކޯޕަރޭޝަން ބިޓްވީން މޯލްޑިވްސް އެންޑް އިންޑިއާ" ގައި ހިމެނޭ 10 ކަމެއްގެ އާންމުކޮށްފިއެވެ.
އާދިއްތަ ދުވަހު ބޭއްވި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ 241 ކޮމިީގައި މި ޕްލޭނާ ގުޅޭގޮތުން ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީން ބުނީ 2016 ވަނަ އަހަރުގެ އެކްޝަން ޕްލޭނަކީ ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން އިންޑިއާއަށް ކުރެވި ސްޓޭޓް ވިޒިޓެއްގައި ކޮންސަލްޓް ކުރެވިފައިވާ އެކްޝަން ޕްލޭނެއް ކަމަށެވެ. އަދި މީގައި ސޮއިކޮށްފައިވަނީ ރާއްޖޭގެ ފަރާތުން ކުރީގެ ހައިކޮމިޝަނަރ އަހުމަދު މުހައްމަދު ކަމަށާއި، އިންޑިއާގެ ފަރާތުން ސޮއިކުރެއްވީ ކުރީގެ ޑިފެންސް ސެކްރެޓަރީ މޯހަން ކުމާރު ކަމަށެވެ.
ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީން ބުނީ މި އެކްޝަންޕްލޭންގައި ސޮއިކުރުމަށްފަހު 14 އެޕްރީލް 2016 ގައި މިނިސްޓްރީ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒްއިން މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސަށް ދަންނަވާފައިވަނީ އެކްޝަން ޕްލޭންގައި ސޮއިކުރެވުނު ކަމާއި އަދި އެ އެކްޝަން ޕްލޭނާ އެއްގޮތަށް ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި ގުޅުން ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށެވެ. ފޮރިން މިނިސްޓްރީން ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީއަށް ފޮނުވި ސިޓީގައި ބުނެފައިވަނީ ރާއްޖެއާއި އިންޑިއާ ދެމެދު ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަން އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ ގޮތުން އެޕްރީލް މަހުގެ 10ން 11ށް ކުރީގެ ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާ އަބްދުﷲ ޔާމީން އަބްދުލްގައްޔޫމް އިންޑިއާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައި ސޮއިކުރައްވާފައިވާ އެކްޝަން ޕްލޭން އޮން ޑިފެންސް އެންޑް ކޯޕަރޭޝަން ބިޓްވީން މޯލްޑިވްސް އެންޑް އިންޑިއާގެ ކޮޕީއެއް ފޮނުވާފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި މި އެއްބަސްވުމާ ގުޅޭ ގޮތުން މިނިސްޓްރީން ކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާ އެންމެހާ ކަންތައްތަކާއިގެން ކުރިއަށް ދިއުމަށް ދަންނަވާ ކަމަށެވެ.
މި އެއްބަސްވުމުގައި ވަނީ ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި އޮތް ތާރީހީ ގުޅުމާއި، އަދި ރާއްޖެއާއި އިންޑިއާއާ ދެމެދުގައި އޮތް ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަން ގުޅުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އަލިއަޅުވާލާފައެވެ. އަދި ދެގައުމު ގުޅިގެން ސަރަހައްދުގެ ސަލާމަތާއި ދިފާއުއަށް މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހޭނަކަމަށް އަލިއަޅުވާލާފައިވެއެވެ.
މި އެކްޝަން ޕްލޭންގައި ހިމެނެނީ 10 ދާއިރާއެއް
- ކެޕޭސިޓީ ބިލްޑިންގް
- ދެގައުމު ގުޅިގެން ދެގައުމުގެ ޓްރެއިނިން ކެޕޭސިޓީ ބިލްޑިންގ އެކްސްޗޭންޖް ކުރަމުން ގެންދާނެ ވާހަކަ އަދި ދވެހި ރާއްޖޭގެ ދިފާއީ ބާރުގެ އިތުރު ތަމްރީނުގެ ސްޓޮކްތައް އިންޑިއާއިން އޮފަރކުރާނެ ކަމާއި، އިންޑިއާއިން ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ޓައިމްލީކޮށް އެމީހުންނަށް ކަލަންޑަރެއްގެ ތެރެއިން ދެމުންދާނެ ކަމަށް. އަދި ކެޕޭސިޓީ ބިލްޑިންގެ ތެރެއިން އިންޑިއާއިން ރާއްޖޭގެ އަސްކަރިއްޔާގެ ސްކޫލްތަކަށް ބޭނުންވާ މުދައްރިބުން ރެކްރޫޓްކުރާނެކަމަށް. މާފިލާ ފުށީގައި ގާއިމްކުރެވިފައިވާ ކޮމްޕޮސިޓް ޓްރެއިނިން އިތުރަށް ތަރައްގީކުރަން ބޭނުންވާ ޓެކްނިކަލް އެސިސްޓެންޓް ފޯރުކޮށްދޭނެކަމާއި، މި ސެންޓަރ އިތުރަށް ތަރައްގީކޮށް ސެންޓަރ އޮފް އެކްސެލެންސަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި އެތަނަށް ބޭނުންވާނެ އެހީތެރިކަން ދެމެހެއްޓެނިވިގޮތެއްގައި ފޯރުކޮށްދިނުމަށް މަގުޗާޓެއް ދެގައުމުން ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރުމަށް ވަނީ އެއްބަސްވެފައި
- ކޯސްޓަލް ސަރވައިލެންސް ރާޑަރ ސިސްޓަމް
- މިއީ ރާއްޖެގެ 10 ތަނެއްގައި ކޯސްޓަލް ސަރވައިލެންސް ރާޑަރ ސިސްޓަމް ހަރުކުރުމަށް. އިންޑިއާ ސަރުކާރުގެ އެހީގައި ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި އެރޯސް ކުރެވިގެންދިޔަ މަޝްރޫއު ނޯމަލައިޒް ކުރެވިފައިވަނީ ރާއްޖޭގެ 10 ތަނެއްގައި ރާޑަރ ސިސްޓަމް ހަރުކުރަން. އަދި މެރިޓައިމް ޑޮމެއިން އެވެއަރނަސް ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށް، މިކަންތައް ކުރުމަށް ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި އިންސްޓިޓިއުޝަނަލް މެކޭނިޒަމްއެއް ގާއިމްކުރުމަށް މި އެކްޝަން ޕްލޭނުން މަގުފަހިކޮށްދޭ. އަދި މީގެ ބޭނުމަކީ ދެގައުމުގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު އަދި ސަލާމަތީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމަށް މި ދާއިރާއަށް ގުޅުން ބަދަހީކުރުމަށް. މީގައި މެރިޓައިމް ޑޮމެއިން އެވެއަރނަސް އިތުރަށް ތަރައްގީކޮށް ރާއްޖޭގެ އެކްސްކްލޫސިވް ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި "އިންޑިއާ ޝާލް މޭކް އެވައިލަބަލް ޑޯނިއަރ އެއަރކްރާފްޓް" މި އެކްޝަން ޕްލޭނުން މަގުފަހިކޮށްދޭ.
- ޑިފެންސްގެ އިމާރާތް
- މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސަށް ބޭނުންވާ އިމާރާތެއް ގާއިމްކުރުމަށް މިކަމަށް އިންޑިއާއިން ބޭނުންވާ ސަޕޯޓް ފޯރުކޮށްދިނުން. އޭގެ ކޮމިޓްމެންޓް މީގެންދޭ. އެއީ މިހާރު ކޯސްޓްގާޑް ބިލްޑިންގ ހުރިތަނުގައި ކުރިއަށްދާ މަސައްކަތް.
- ސަރޗް އެންޑް ރެސްކިއު އަދި ހިއުމަނިޓޭރިއަން ޑިޒާސްޓް ރިލީފް
- މި ދާއިރާއިން އިންޑިއާއިން ރާއްޖެއަށް ފޯރުކޮށްދޭ ޓައިމްލީ އެސިސްޓެންޓް ފޯރުކޮށްދެމުންދާނެ ކަމަށާއި، އަދި އިންޑިއާއިން ދެވަނަ އެޑްވާންސް ލައިޓް ހެލިކޮޕްޓަރ ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި އެއްބަސްވެފައިވާ ގޮތަށް ލ. ކައްދޫގައި ސްޓޭޝަން ކުރާނެކަމަށް މި އެކްޝަން ޕްލޭންގައި ބަޔާންކުރެވިފައިވޭ.
- ސަޕްލައި އޮފް އާމްސް ޕްލެޓްފޯމްސް އެންޑް އެމިނިޝަން
- ދިވެހި ސިފައިންނަށް ބޭނުންވާ ހަތިޔާރާއި ކަނޑުގެ އުޅަނދުފަހަރާއި އެއްގަމު އުޅަނދު ފަހަރު އަދި ބޭނުންވާ އެމިއުނިޝަން އިންޑިއާގެ އެހީތެރިކަމާއެކުގައި ހޯދުމަށް މީގައި މަގުފަހިކޮށްދީފައިވޭ. މީގެ އިތުރުން ކޯސްޓްގާޑަށް ބޭނުންވާ ފާސްޓް އިންޓަރސެޕްޓަރ ބޯޓެއް އިންޑިއާއިން ފޯރުކޮށްދޭނެކަމަށް ކަނޑައަޅާފައި އެބައޮތް. އަދި ފޯރުކޮށްދޭ ފޯރުކޮށްދިނުމަކީ ގްރާންޓް ބޭސިސްގައި ކަމާއި، އޭރުވެސް އިންޑިއާއިން ޑިފެންސަށް ބޭނުންވާ އާލާތްތައް ހޯދުމަށް ތަފާތު ލައިން އޮފް ކްރެޑިޓެއް ހަމަޖެއްސޭނެކަމަށް އޮފަރ ކޮށްފައިވަނީ
- މެޑިކަލް ސަރވިސް
- އެމްއެންޑީއެފްގެ ދިގު މުއްދަތަށް ތަފާތު ބަލިތަކަށް ބޭސްކުރާ ފަރާތްތަކަށް އިންޑިއާގެ ހޮސްޕިޓަލްތަކުން ބޭސްފަރުވާގެ ޚިދުމަތް ހަމަޖެއްސޭނެކަމަށް އޮފަރކޮށްފައިވަނީ. އަދި އެމްއެންޑީއެފްގެ މެޑިކަލް ކެޕޭސިޓީ އިތުރަށް ބިލްޑް ކުރުމަށްޓަކައި އިންޑިއާގެ ހޮސްޕިޓަލްތަކުގައި އެމްއެންޑީއެފްގެ މީހުން ތަމްރީނުކުރުމާއި، އެމްއެންޑީއެފްގެ މެޑިކަލް ސައިޑް ތަރައްގީކުރުމަށް ބޭނުންވާ އިކްވިޕްމަންޓާއި، ސްޕެޝަލައިޒް އަދި ޑައިގޮނައިޒްޑް އިކްވިޕްމަންޓް ފޯރުކޮށްދޭނެކަމަށް ފާހަގަކޮށްފައިވޭ. އަދި އެމްއެންޑީއެފާ ގުޅިގެން ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ހެލްތް ކޭމްޕް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ކަލަންޑަރ ކުރެވިގެން ކުރިއަށް ގެންދެވޭނެކަމަށް އެއްބަސްވެފައިވޭ.
- އިންފްރާ ސްޓްރަކްޗަރ ޑިވެލޮޕްމަންޓް
- މީގައި "އިންޑިއާ ޝާލް ޕާޓްނާ ވިތް މޯލްޑިވްސް ފޯރ އިޓްސް ޕޭލްންޑް ޑިވަލަޕްމަންޓް އޮފް ފެސިލިޓީސް އިން އުތުރު ތިލަފަޅު" އުތުރު ތިލަފަޅުގެ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފުރަތަމަ ފޯމަލައިޒްކުރެވިފައި އިންނަ ހިސާބަކީ މިއީ ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަން 2016 ގައި. އިންޑިއާއާއި ރާއްޖެ ޕާޓްނާ ވެގެން މިފަދަ ފެސިލިޓީއެއް ޑިވެލޮޕްކޮށް އިންޑިއާގެ ނޭވީއާއި ކޯސްޓްގާޑާ އެއްކޮށް މިތަނުގައި ޖޮއިންޓްކޮށް އޮޕަރޭޓްކުރެވޭނެ ގޮތަށް އެކްޝަން ޕްލޭންގައި މަގުފަހިކޮށްދީފައި އޮތީ
- ހައިޑްރޯގްރަފީ
- ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި ހައިޑްރޯގްރަފީގެ ދާއިރާއިން ކޯޕަރޭޝަން އިތުރުކުރުމާއި، އިންޑިއާއިން ދިވެހިރާއްޖޭގައި މި ސަރވިސް އިތުރުކުރުމާއި ތަރައްގީކުރުމަށް ބޭނުންވާނެ ޓެކްނިކަލް އެސިސްޓެންސް ފޯރުކޮށްދޭނެ ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވޭ. އަދި 2016ގެ އެކްޝަން ޕްލޭންގައި ވަނީ ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި އެމްއޯޔޫއެއްގައި ސޮއިކުރެވޭނެ ކަމާއި، އިންޑިއާއިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޮންޓިނެންޓަލް ޝެލްފަށް އެއިރު ލާފައި އޮތް ކްލެއިމްއަށް ޔުނައިޓެޑް ނޭޝަންއަށް ސަޕޯޓްކޮށްދޭނެކަމަށް ބަޔާންކުރެވިފައި އެބައޮތް.
- ކައުންޓަރ ޓެރަރިޒަމް
- އެމްއެންޑީއެފްގެ ކައުންޓަރ ޓެރަރިޒަމް ދާއިރާ އިތުރަށް ތަރައްގީކުރުމަށް އިންޑިއާއިން އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭނެކަމަށް އަދި ފައިނޭންޝަލް އިންޓެލިޖެންސް ޔުނިޓް ތަރައްގީކުރުމަށް އިންޑިއާއިން ދާއިރާގެ ކޯސްތައް އޮފަރ ކުރާނެކަމަށް.
- ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި ބައިލެޓްރަލް ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަން ކުރިއަށްގެންދާނެ މެކޭނިޒަމް
- ކޮންމެ އަހަރަކު އެއްފަހަރު ޑިފެންސް ސެކްރެޓަރީ ލެވެލްއިން ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަން ޑައޮލޮގް ކުރިއަށް ގެންދަން ދެ ގައުމުން ވަނީ އެއްބަސްވެފައި. އަދި އިންޓަގްރޭޑެޓް ހެޑްކުއާޓާސް ލެވެލްއިން އިންޑިއާގެ ޑިފެންސް ސްޓާފް ލެވެލްއިން ކޮންމެ އަހަރަކު އެއްފަހަރު ސްޓާފް ޓޯކްސް ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި ދިފާއީގޮތުން ހިންގޭ އެންމެ މަތީ ލެވެލްގެ އެކްސްޗޭންޖް ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަން ޑައިލޮގް ސްޓާފް ޓޯކްސް ފޯމަލައިޒް ކުރެވިފައިވަނީ ޑިފެންސް އެކްޝަން ޕްލޭނުން.
އެއްބަސްވުމުގައި ހުރި ކަންކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީން ބުނީ ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަންގެ މުޅި އެސެސްމަންޓަކަށް ބަލާއިރު ފާހަގަކުރެވުނީ މިއީ ވަރަށް ފޯވަރޑް ލުކިންގ އެކްޝަން ޕްލޭނެއްގެ ގޮތުގައި ކަމަށެވެ. އަދި މިއީ ރާއްޖޭގެ އަސްކަރިއްޔާގެ ބޭނުން ދެނެގަނެ އެއަށް މަގުފަހިކުރެވޭނެ އެކްޝަން ޕްލޭނެއް ކަމަށެވެެ. މި ހުރިހާކަމެއް ފެށިގެން އަންނަނީ 2016 ގައި ސޮއިކުރެވުނު އެކްޝަން ޕްލޭންގެ ތެރެއިން ކަމަށާއި، އެކްޝަން ޕްލޭންގެ ރޫހު އޮތީ ދެގައުމުގެ ދޭތެރޭގައި ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރުމަށް ކަމަށެވެ.
އަދި ރައީސް ޔާމީންގައި ވާހަކަފުޅުގައި ވެސް ތާރީހީ ސަގާފީ ގުޅުމާއި ހުރިހާއެއްޗެއް ލެވެރޭޖް ކޮށްގެން މި ސަރަހައްދުގެ އަދި ގައުމީ ސަލާމަތަށް ބޭނުންވާ އޮޕަރޭޝަން ހިންގުމަށް އިންޑިއާގެ ނޭވީ އަދި ކޯސްޓް ގާޑުވެސް މީގެ ތެރޭގައި ޝާމިލްވެގެން ޖޮއިންޓް އޮޕަރޭޝަންސް ހިންގުމަށް މި އެކްޝަން ޕްލޭނުން މަގުފަހިކޮށްދޭ ކަމަށެވެ. އަދި ވަރަށް ބޮޑަށް މި ސަރަހައްދުގެ ސެކިއުރިޓީގެ ކަންކަމުގައި އިންޑިއާގެ ލީޑް ރޯލެއް މީގައި އެކްނޮލެޖްކޮށްފައި އިންޑިއާގެ އެހީގައި ރާއްޖޭގެ ގައުމީ އަސްކަރީ އަދި ދިފާއީދާއިރާއަށް ގާބިލްކަން ހޯދުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭ ކަމަށެވެ.
މި އެކްޝަން ޕްލޭނުން މަގުދައްކައިދީގެން ކުރިއަށް ގެންދެވޭ ޕްރޮޖެކްޓުގެ ތެރޭގައި 2020ގައި ސްޓޭޝަން ކުރެވުނު ޑޯނިއަރ އަދި މާފިލާފުށި ސެންޓަރ ސިފަވަރުވަ މަސައްކަތް ކުރާ ކޯސްޓް ގާޑުގެ ޑޮކްޔާޑް އެންޑް ހާބަރ އަދި ޑިފެންސް އިމާރާތް ކުރިއަށް ގެންދާ ކަމަށް މިނިސްޓްރީން ބުނެއެވެ. އަދި ހައިޑްރޮގްރޮފީ އެމްއޯޔޫ ވެސް ހިމެނެއެވެ.
އުތުރު ތިލަފަޅު އެއްބަސްވުމަކީ، 11-10 އެޕްރީލް 2016 އަށް، ރައީސް ޢަބްދުﷲ ޔާމީން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމް އިންޑިޔާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައި، އެޤައުމުގެ ސަރުކާރާއެކު ސޮއިކުރެއްވި "އެކްޝަން ޕްލޭން އޮން ޑިފެންސް ކޯޕަރޭޝަން ބިޓްވީން މޯލްޑިވްސް އެންޑް އިންޑިޔާ"ގެ ތެރޭގައި ހިމެނިފައިވާ 10 ދާއިރާގެ ތެރެއިން އެއް ދާއިރާކަންވަނީ ފާހަގަކުރައްވާފައެވެ. އުތުރު ތިލަފަޅުގެ އެއްބަސްވުން ހިމެނޭހެން، ދިފާޢީ ރޮނގުން އިންޑިޔާ ސަރުކާރާ ގުޅިގެން، މިހާތަނަށް އަދުގެ ސަރުކާރުން ކުރައްވާފައިވާ ކަންކަމަކީ، މިއެކްޝަން ޕްލޭނަށް ޢަމަލީ ސިފަ ގެނައުމަށްޓަކައި ކުރައްވާފައިވާ ކަންކަމެވެ.