މިއީ ރޯދަމަހާއި ގުޅިގެން ބައެއް މީހުން ފޮނުވާފައިވާ ސުވާލުތަކު ތެރެއިން ބައެއް ސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބެވެ. ސުވާލުތައް ފޮނުވާ މިންވަރަކުން ތިބޭފުޅުންނާއި ހަމަ އަށް ގެނެސްދޭނަމެއެވެ. މިއީ ފުރަތަމަ ބައެވެ.

ޖަވާބު:

ރޯދައަށް ނިޔަތް ގަތުމަކީ ރޯދައިގެ ފަރުޟެކެވެ. ނިޔަތް ގަންނާނީ ކޮންމެ ރޯދައަކަށް ވެސް އެދުވަހެއްގެ ފަތިސް ނަމާދަށް ބަންގި ގޮވުމުގެ ކުރިންނެވެ. ކޮންމެ ރޯދައަކަށް ނިޔަތް ގަންނަން ޖެހޭނެއެވެ. ސަބަބަކީ ކޮންމެ ރޯދައަކީ މުސްތަޤިއްލު ރޯދައެކެވެ. ނިޔަތް ގަންނަނީ ހިތުންނެވެ. ނަމަވެސް އިމާމު ޝާފިޢީ ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ހިތުގައި އޮތް ނިޔަތަށް ތާއީދު ކުރުމުގެ ގޮތުން ދުލުންވެސް ނިޔަތް ކިއުމަކީ އެންމެ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ. އެއީ ދީނަށް ވަންނަ މީހާ ޝަހާދަތް ކިޔަން ޖެހޭ ފަދައިންނެވެ. ޙައްޖާއި ޤުރުބާނީއާއި މިއަޅުކަންތައް ތަކުގައި ނިޔަތް ދުލުން ކިއުން އޮންނަ ފަދައިންނެވެ. އޭގައި އޮންނަ ނިޔަތަކީ: نَوَيْتُ صَوْمَ غَدٍ عَنْ أَدَاءِ فَرْضِ رَمَضَانَ هَذِهِ السَّنَةِ لِلَّهِ تَعَالَى: މާނައީ: މަތިވެެރި މާތްﷲ އަށްޓަކައި މިއަހަރު ރަމަޟާން މަހުގެ ފަރުޟު އަދާކުޅައުމަށް މާދަމާ ރޯދަ ހިފުމަށް ނިޔަތް ގަތީމެވެ. މިއެވެ.

ޖަވާބު:

ރޯދަ ވީއްލާނީ އިރުއޮއްސުމުންނެވެ. ނުވަތަ މަޣުރިބު ނަމާދަށް ބަންގި ގޮވުމުންނެވެ. ބަންގި އަޑު އިވުމާއެކު ލަސްނުކޮށް ރޯދަ ވީއްލުމަކީ ސުންނަތެކެވެ. ބޮޑަށް ރަނގަޅީ ކަދުރު އޮށަކުން ރޯދަ ވީއްލުމެވެ. ދެން ތިމާ ބޭނުން އެއްޗެއް ކައިބޮއި ހަދާނީއެވެ. ރޯދަ ވީއްލާ ވަގުތު ﷲ އަށް ޙަމްދުކޮށް ދުޢާ ކިޔަން ވާނެއެވެ. ބިސްމީގެ ބަރަކާތުން ރޯދަ ވީއްލުމުން މާތް ﷲ ތިމާގެ ކެއުމާއި ބުއިމުގައި ބަރަކާތް ލައްވާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ރޯދަ ވީއްލާހިނދު ބިސްމިއަށް ދުޢާ ކުރުމީ ސުންނަތެކެވެ. އޭގައި ކީރިތި ރަސޫލާގެ އަރިހުން ތަފާތު ދުޢާތައް ވާރިދުވެފައި ވެއެވެ. އެންމެ މަޝްހޫރު ދުޢާއަކީ، اللَّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ وَعَلَى رِزْقِكَ أَفْطَرْتُ  މާނައީ: އަޅުގެވެެރި ރަސްކަލާކޮ! ތިޔަ އިލާހުގެ ނަންފުޅުގައި އަޅު ރޯދަ ހިފީމެވެ. އަދި ތިޔަ އިލާހަށް ވަކީލުކުރީމެވެ. ތިޔަ އިލާހު ދެއްވި ރޯދިން ރޯދަ ވީއްލަމެވެ.

ޖަވާބު:

ރޯދައިގައި އޮންނަނީ 2 ރުކުނެކެވެ. އެއީ ނިޔަތް ގަތުމާއި ފުޖުރުއްޞާދިޤުގެ އަލިކަން ފައުޅުވީއްސުރެން އިރު އޮއްސެންދެން ރޯދަ ގެއްލޭ އެންމެހައި ކަންތައްތަކުން ދުރުހެލިވެ ހުރުމެވެ.

ޖަވާބު:

ފުރަތަމަ ކަމަކީ ރޯދަ ގެއްލޭ އެންމެހައި ކަންތައްތަކުން ދުރުހެލިވުމެވެ. ދެވަނަ ކަމަކީ ތިމާގެ ދުލާއި ހިއްސުތައް ހަޑިހުތުރު އެންމެހައި ކަންތައްތަކުން އެއްކިބާ ކުރުމެވެ. އެތަކެއް މުޙައްދިޘުން ރިވާ ކުރަށްވާފައިވާ ޙަދީޘެއްގައި ވެއެވެ. أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ الصِّيَامُ جُنَّةٌ فَلَا يَرْفُثْ وَلَا يَجْهَلْ وَإِنْ امْرُؤٌ قَاتَلَهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ إِنِّي صَائِمٌ مَرَّتَيْنِ މާނައީ: ކީރިތި ރަސޫލާ ޙަދީޘު ކުރެއްވިއެވެ. ދަންނާށެވެ! ރޯދަ ހަޑިހުތުރު ކަންކަމުން ރައްކަައުތެރިވުމަށް އޮތް އައްޑަނައެކެވެ. ވުމާއެކު ހަޑިހުތުރު އެއްޗެހި ދުލުން ނުކިޔާށެވެ. ޒުވާބުކޮށް އަރާރުންވެ ނުހަދާށެވެ. އަދި މީހަކު ކަލެއާ އަރައިރުންވެ ހުތުރު އެއްޗެހި ކިޔުނަސް އޭނާއަށް އޭގެ ޖަވާބު ނުދޭށެވެ. އޭނާގެ ގާތު ބުނާށެވެ. ތިމަންނާއީ ރޯދަވެރިއަކީމެވެ. ރޯދަވެރިއަކީމެވެ.

ޖަވާބު:

ލައިލަތުލް ޤަދްރިއަކީ މާތް ﷲ މިއުއްމަތަށް ނިޢުމަތް ކުރައްވާފައި، އެއިލާހުގެ ޢިލްމުފުޅުގައި ސިއްރެއްގެ ގޮތުގައި ލައްވާފައިވާ ރެއެކެވެ. އެރެއަކީ ކޮބައިކަން އެނގިވޮޑިގެންވަނީ ހަމައެކަނި ﷲއަށެވެ. މިކަމުގެ ސިއްރަކީ އެރޭ ހޯދުމަށްޓަކާ މުސްލިމުން ބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރުމެވެ. އަޅުކަމުގައި ބޮޑަށް މަޝްޣޫލުވުމެވެ. ހަމަ ގައިމު އެއީ ރޯދަމަހުގެ ރެއެކެވެ. ނަމަވެސް އެމަހުގެ ކޮން ރެއެއްކަން އެއީ އެކަކަށް ވެސް އެނގޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. މާތް ﷲ ކީރިތި ރަސޫލާއަށް ވެސް ސާފުކޮށް އެކަން އަންގަވާފައި ނުވެއެވެ. ގިނަ ޙަދީޘުތަކުން ސަބިތުވާ ގޮތުން އެނގެނީ އެއީ އޮނަހިރި ރެއެއް ކަމެވެ. ބައެއް ޙަދީޘުތަކުން ފަހު ދިހައިގެ އޮނަހިރި ރެއެއްކަންވެސް ދޭހަވެއެވެ. ދަންނަބޭކަލުންގެ ބަސްފުޅުތައް އެކަމުގައި ތަފާތުވެފައި އޮތީވެސް މިސަބަބާހުރެއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާއާއި ބައެއް އަޞްޙާބު ބޭކަލުންނަށް ވަނީ އެރޭ ލިބިވަޑައިގެންފައެވެ. އެއާމެދު އައިސްފައިހުރި ޙަދީޘުތަކަށް ބަލާއިރު އަޅުގަނޑަށް ދޭހަވަނީ ކީރިތި ރަސޫލާއަށް އެރޭ ފެނިވަޑައިގެންފައި ވަނީ އެކިއަހަރުގައި އެކި ރޭރޭގައި ކަމެވެ. އެހެންކަމުން އެއީ ކަނޑައެޅޭ ވަކިރެއެއް ނޫނެވެ. އެދުވަސް ލިބިގަތުމަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް އޮތީ މުޅި ރޯދަމަހު ވީހާބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރުމެވެ. ކޮންމެހެން ހިސާބު ހަދައިގެން ބެލުމުގެ  ބޭނުމެއް ނެތެވެ.